Πρέπει η Γερμανία να βγει από το ευρώ; - Του Hans-Werner Sinn

ΤΟ ΒΗΜΑ - PROJECT SYNDICATE

Πέρσι το καλοκαίρι, ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος προέτρεψε τη Γερμανία να συμφωνήσει με την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, καλώντας την «ή να ηγηθεί ή να αποχωρήσει». Σήμερα λέει ότι η Γερμανία οφείλει να εγκαταλείψει το ευρώ αν είναι να συνεχίσει να μπλοκάρει την καθιέρωση ευρωομολόγων.

Ο Σόρος παίζει με τη φωτιά. Η αποχώρηση από την ευρωζώνη είναι απαίτηση του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία» το οποίο ιδρύθηκε πρόσφατα και αντλεί υποστήριξη από μεγάλο φάσμα της γερμανικής κοινωνίας.

Το σημείο καμπής πλησιάζει γοργά. Η Κύπρος έχει σχεδόν βγει από το ευρώ _ η κατάρρευση των τραπεζών της καθυστέρησε μόνο χάρη στην βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα του Μπέπε Γκρίλο και του Σίλβιο Μπερλουσκόνι έλαβαν συνολικά 55% στις τελευταίες εκλογές στην Ιταλία.

Επιπλέον, οι Ελληνες και οι Ισπανοί αποκλείεται να αντέξουν την πίεση της οικονομικής λιτότητας για πολύ ακόμη, με την ανεργία των νέων να πλησιάζει το 60%.

Το κίνημα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας έχει κερδίσει τόσο έδαφος που κορυφαίος Ισπανός στρατηγός απείλησε να στείλει τα τανκς στη Βαρκελώνη αν η επαρχία πραγματοποιήσει δημοψήφισμα για απόσχιση από τη Μαδρίτη.

Η Γαλλία έχει προβλήματα ανταγωνιστικότητας και αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από το Δημοσιονομικό Σύμφωνο της ΕΕ.

Η Πορτογαλία χρειάζεται ένα νέο πρόγραμμα διάσωσης ενώ η Σλοβενία ενδέχεται να ζητήσει σύντομα να διασωθεί.

Πολλοί επενδυτές απηχούν τον Σόρος. Επιθυμούν να περιορίσουν τη χασούρα και να φύγουν _ να ξεφορτώσουν τα τοξικά χαρτιά τους στους διακυβερνητικούς διασώστες, οι οποίοι θα πληρώσουν γι' αυτά με τα κέρδη από την πώληση ευρωομολόγων, και να πάνε τα λεφτά τους σε πιο ασφαλείς τόπους. Ο λαός ήδη γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης στην προσπάθεια να συγυριστούν τα αξιόγραφα-σκουπίδια και να υποστηριχθούν αδύναμες τράπεζες. Θεσμοί που χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους, όπως η ΕΚΤ και τα προγράμματα διάσωσης, μέχρι σήμερα έχουν παράσχει 1,2 τρισ. ευρώ σε διεθνή δάνεια.

Αν ο Σόρος είχε δίκιο, και η Γερμανία αναγκαζόταν να επιλέξει μεταξύ ευρωομολόγων και ευρώ, πολλοί Γερμανοί θα επέλεγαν αναμφίβολα να εγκαταλείψουν το ευρώ. Το νέο γερμανικό κόμμα θα προσέλκυε περισσότερους ψηφοφόρους. Το ίδιο το ευρώ θα αποτελειωνόταν. Άλλωστε πρωταρχικό του μέλημα ήταν να βάλει τέλος στην κυριαρχία της Μπούντεσμπανκ στη νομισματική πολιτική.

Ο Σόρος όμως έχει άδικο. Κυρίως επειδή δεν αναγνωρίζει την πραγματική φύση των προβλημάτων της ευρωζώνης. Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση αποτελεί απλώς ένα σύμπτωμα της υποβόσκουσας ασθένειας της νομισματικής ένωσης: της απώλειας της ανταγωνιστικότητας των νότιων μελών.

Το ευρώ έδωσε στις χώρες αυτές πρόσβαση σε φθηνά δάνεια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να χρηματοδοτήσουν αύξηση στους μισθούς που δεν συνοδεύτηκε από ενίσχυση της παραγωγικότητας. Αυτό οδήγησε σε έκρηξη τιμών και τεράστια ελλείμματα.

Αν στις χώρες αυτές διατηρηθούν οι υπέρογκες τιμές και τα εικονικά εισοδήματα με τεχνητά φθηνά δάνεια εγγυημένα από άλλες χώρες, η απώλεια ανταγωνιστικότητας θα γίνει μόνιμη.

Οι χώρες της κρίσης δεν θα γλιτώσουν την επώδυνη λιτότητα όσο παραμένουν σε μια νομισματική ένωση που περιλαμβάνει ανταγωνιστικές χώρες. Ο μόνος τρόπος να την αποφύγουν είναι να βγουν από το ευρώ και να υποτιμήσουν το νόμισμά τους. Αλλά, μέχρι στιγμής, είναι απρόθυμες να ακολουθήσουν αυτό τον δρόμο.

Πολιτικά θα ήταν μεγάλο λάθος να αποχωρήσει η Γερμανία από το ευρώ, διότι αυτό θα ξανάκανε τον Ρήνο το σύνορο μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Θα κινδύνευε η γαλλογερμανική συμφιλίωση, η μεγαλύτερη επιτυχία της μεταπολεμικής Ευρώπης.

Συνεπώς η μοναδική επιλογή που απομένει, όσο δυσάρεστη και αν είναι για ορισμένες χώρες, είναι να σφίξουν οι δημοσιονομικοί περιορισμοί στην ευρωζώνη. Υστερα από χρόνια εύκολου χρήματος, πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος για να επιστρέψουμε στην πραγματικότητα. Αν μια χώρα χρεοκοπήσει, οφείλει να κάνει γνωστό στους πιστωτές της ότι αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη της. Και οι κερδοσκόποι πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη των αποφάσεών τους και να πάψουν να αξιώνουν τα χρήματα των φορολογούμενων όποτε δεν πάνε καλά οι επενδύσεις τους.

*Ο κ. Hans-Werner Sinn είναι καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, πρόεδρος του Ifo Institute for Economic Research και σύμβουλος του γερμανικού υπουργείου Οικονομίας

ΤΟ ΒΗΜΑ