Ελλήνων Πάσχα - Του Γιώργου Κ. Περπινιά

Το Πάσχα είναι μία βασική εορτή των Ιουδαίων. Η ονομασία του είναι Πεσάχ και γίνεται εις ανάμνηση της εξόδου τους από την Αίγυπτο, την απελευθέρωσή τους από την δουλεία, με οδηγό και ηγέτη τον Μωυσή. Το τελετουργικό είναι ίδιο μέχρι σήμερα. Ο νόμος τους ορίζει να φάνε χόρτα πικρά, ψωμί άζυμο, κρασί και κρέας που να είναι «το δε αρνίον σας θέλει είσθαι αρσενικόν, ενιαύσιον εκ των προβάτων ή εκ των αιγών» δηλαδή όχι άνω του έτους. Να μην του σπάσουν κανένα του κόκαλο και να φαγωθεί όλο. Εξοδ. ΙΒ. 5-21.

Με το αίμα του έβαψαν τους παραστάτες της πόρτας τους να ξεχωρίζουν, γιατί το βράδυ εκείνο θα εξολοθρευόντουσαν όλα τα πρωτότοκα, ανθρώπων και ζώων των Αιγυπτίων.

Η ημέρα ήταν καθορισμένη την 14η του μηνός Αβίβ, που αργότερα ονομάσθηκε Νισάν, την νύχτα με την πρώτη πανσέληνο, μετά την Εαρινή ισημερία.

Υποθέτω πως ο Μωυσής ήθελε η έξοδος να γίνει Άνοιξη, με υποφερτή θερμοκρασία, νύχτα και με πανσέληνο για να υπάρχει φυσικός φωτισμός, ούτως ώστε να περπατήσουν όσο μπορούσαν  περισσότερο, για την απομάκρυνσή τους από την Αίγυπτο.

Η καινή διαθήκη δεν μας δίνει πληροφορίες αν και πώς εόρταζαν το Πάσχα οι πρώτοι Χριστιανοί.

Ο Χριστός πάντως εόρτασε κανονικά το Εβραϊκό Πάσχα και το γνωρίζουμε από τους Ευαγγελιστές.

Στην αρχή όπως πληροφορούμεθα από την παράδοση, οι Χριστιανοί εόρταζαν την Ανάσταση του Κυρίου συγχρόνως με τους Ιουδαίους.

Το 325 μ.Χ η πρώτη οικουμενική σύνοδος που έγινε στην Νίκαια της Βιθυνίας, υπό την προεδρία του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, καθόρισε η ανάσταση να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας, η οποία είναι πάντα στις 21 Μαρτίου.

Αρχικώς εόρταζαν όλοι οι Χριστιανοί μαζί, ακολουθώντας το Ιουλιανό ημερολόγιο.

Το 1852 ένας ιατρός με αστρονομικές γνώσεις και το όνομα αυτού Αλοϊσιους Λίλιους, έκανε μια παραλλαγή του Ιουλιανού ημερολογίου, επειδή η ισημερία μετατοπιζόταν μία ημέρα κάθε 128 χρόνια. Με το Γρηγοριανό που πήρε την ονομασία του από τον Πάπα Γρηγόριο ΙΓ, που το αναγνώρισε πρώτος,  η ισημερία μετατοπίζεται  μία ημέρα κάθε 3300 χρόνια.

Κάποιες χώρες της δυτικής και καθολικής εκκλησίας το υιοθέτησαν αμέσως, οι Δανία, Νορβηγία, Σουηδία και προτεσταντικές περιοχές της Γερμανίας προσχώρησαν το 1700. Μη καθολικές, Αγγλία Σκωτία και οι σημερινές ΗΠΑ  προσχώρησαν το 1752. Η ανατολική ορθόδοξος εκκλησία παρέμεινε στο Ιουλιανό.

Η Ελληνική πολιτεία προσχώρησε την 1η Μαρτίου το 1923 και η  εκκλησία της Ελλάδος την 10η Μαρτίου το 1924. Η απόφαση πάρθηκε γιατί το πρόβλημα ήταν ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου ημέρα του Ευαγγελισμού, αλλά και της εθνεγερσίας.

Το Πάσχα όμως συνεχίζει να το εορτάζει με το Ιουλιανό, για να είναι μαζί με όλες τις ανατολικές ορθόδοξες εκκλησίες, πολλές μονές και το Άγιο όρος που ακολουθούν και σήμερα το παλαιό.

Υπάρχουν ακόμη πολλές διαφορές, μεταξύ χωρών κι εκκλησιών, δεν τις αναφέρω γιατί θα κουράσω.

Οι  Ιουδαίοι εορτάζουν το Πάσχα ως έξοδο από την Αίγυπτο ή πέρασμα απ’ την δουλεία στην ελευθερία. Οι Χριστιανοί αναγνωρίζοντας τις δοξασίες της Ιουδαϊκής θρησκείας από το βιβλίο της Παλαιάς διαθήκης, εδέχθησαν την τιμωρία που επέβαλε ο Θεός στον Αδάμ για παρακοή, της οποίας ποινή ήταν ο θάνατος. Ο σταυρικός θάνατος του υιού του Θεού «εξηγόρασεν ημάς εκ της κατάρας του νόμου γενόμενος υπέρ ημών κατάρα, γέγραπτε γαρ, επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου» το εδάφιο αυτό είναι του αποστόλου Παύλου στην προς Γαλάτας επιστολή Γ-13. Ο θάνατος και η Ανάσταση του Χριστού, είναι το πέρασμα των Χριστιανών από την ποινή του θανάτου στην Ανάσταση. Η διαφορά είναι πως οι Ιουδαίοι εορτάζουν για κάτι που πήραν, ενώ οι Χριστιανοί για κάτι που θα πάρουν μετά την Δευτέρα παρουσία.

Τα Χριστιανικά δόγματα είναι πολλά. Τα χωρίζουν πολλές δογματικές διαφορές κι όχι μόνον οι ημερομηνίες. Τα πρωτεία είναι της εκκλησίας της Ρώμης, και μετά της Κωνσταντινουπόλεως ή Νέας Ρώμης όπως την ονόμασε Κωνσταντίνος ο Μέγας. Το σχίσμα των δύο εκκλησιών έγινε το1054.

Ο δεύτερος χωρισμός της καθολικής εκκλησίας έγινε από τον Γερμανό μοναχό Μαρτίνο Λούθηρο με τον Προτεσταντισμό, τον Οκτώβριο το 1517. Ακολούθησαν μέρος της Γερμανίας, Ελβετίας, Ολλανδίας και σήμερα στις ΗΠΑ, όχι σαν ενιαίο σώμα, αλλά σε πολλές σέκτες.

Η ιστορία του χριστιανισμού είναι ένας μύλος. Και τώρα πρέπει να περάσω στων Ελλήνων Πάσχα, για το οποίο άρχισα να γράφω αυτό το κείμενο.

Οι Έλληνες δεν δέχθηκαν εύκολα τον Χριστιανισμό. Τους επεβλήθη κατά κάποιον τρόπο. Οι εκκλησίες που ίδρυσε ο Παύλος στην Ελλάδα, τότε έθνος και όχι κράτος, ήταν της Θεσσαλονίκης, των Φιλίππων και της Κορίνθου. Στην Αθήνα, στο βιβλίο των πράξεων των αποστόλων, αναφέρεται το περιστατικό στον Άρειο Πάγο, «τινὲς δὲ ἄνδρες κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν, ἐν οἷς καὶ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόματι Δάμαρις καὶ ἕτεροι σὺν αὐτοῖς». Πραξ. ΙΖ-34 .Όλα τα άλλα περί εκκλησίας είναι εκ παραδόσεως και όχι επί της Καινής Διαθήκης.

Ο Ελληνισμός υπέστη δεινά. Οι Χριστιανοί διωκόμενοι από την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, με την αναγνώρισή τους από τον Κωνσταντίνο, μετετράπησαν σε διώκτες κατά των αλλοθρήσκων.

Στόχος ο Ελληνικός πολιτισμός και η θρησκεία του. Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος όρισε επίσημη θρησκεία του κράτους τον Χριστιανισμό κι όχι ο Κωνσταντίνος όπως πολλοί νομίζουν. Απαγόρευσε τις άλλες θρησκείες, κατέστρεψε ναούς και ιερά και κατήργησε τους Ολυμπιακούς αγώνες.

Ο Ιουστινιανός έκλεισε την περίφημη ακαδημία των Αθηνών και άσκησε διώξεις εναντίων Ιουδαίων των ειδωλολατρών και των παγανιστών Ελλήνων. Τα αγάλματα θεωρούνται ακόμη και σήμερα από ην ανατολική εκκλησία είδωλα. Οι εικόνες όχι.

Οι Έλληνες βρήκαν τρόπο να κρατήσουν τις παραδόσεις τους. Έβαλαν τον προφήτη Ηλία στα βουνά στην θέση του Απόλλωνα ή Φοίβου, τον άγιο Νικόλαο στην θέση του Ποσειδώνα, την παρθένο Μαρία στην θέση της Αθηνάς κλπ. Τα ιερά των ναών στην ανατολή, τα σαραντάμερα των νεκρών, τα κόλλυβα που συμβολίζουν τον νεκρό σπόρο που τον φυτεύεις και βλασταίνει.

Εκεί που έχουμε την μεγάλη διαφορά είναι το φαγητό, ενθυμούμενοι τα συμπόσια.

Βρήκαμε το αρνί των Ιουδαίων και τον αμνόν του Θεού και ξεδώσαμε. Η Έλληνες τις θρησκευτικές εορτές τα χαρμόσυνα ή δυσάρεστα γεγονότα τα έχουμε συνδέσει με την κοιλιά, όχι με το πνεύμα.

Χριστούγεννα, Πάσχα, Δεκαπενταύγουστος, γάμοι, βαπτίσεις, κηδείες, όλα μα όλα, καταλήγουν σε ένα τσιμπούσι. Κάνουμε την νηστεία, για να είμαστε εντάξει με την θρησκεία και με την συνείδησή μας και μόλις πει ο ιερέας το Χριστός Ανέστη, σφαίρες για την μαγειρίτσα. Την άλλη μέρα αρνιά, κοκορέτσια, σπληνάντερα, όλο θρησκευτική κατάνυξη είμαστε. Εορτή της μεγάλης σφαγής των χιλιάδων αμνών. Όσο για έξοδο Ανάσταση και πέρασμα δεν βλέπουμε. Μια ζωή στο τούνελ είμαστε. Μετά τους Ρωμαίους οι Οθωμανοί, μετά οι Βαυαροί, οι Βαλκανικοί πόλεμοι, η μικρασιατική καταστροφή, ο 2ος παγκόσμιος, ο εμφύλιος, ένα μικρό διάλυμα και τώρα πάλι οι Γερμανοί. Φως πουθενά στο τούνελ. Μόνον η εορτή της Ανάστασης.

Είναι πολλά ακόμη που θα μπορούσα να γράψω, μα καλό είναι να σταματήσω εδώ. Και του χρόνου να είστε καλά να πάμε πάλι απ’ την αρχή.

Γιώργος κ. Περπινιάς                     4/5/13