Ίων Δραγούμης και Χρυσή Αυγή - Του Τάκη Θεοδωρόπουλου

Ο Φίλιππος Δραγούμης, δημοτικός σύμβουλος στην Αθήνα και ανιψιός του Ιωνος Δραγούμη, με ανοιχτή του επιστολή προς τον δήμαρχο του διαμερίσματος «Ιωνα Δραγούμη» καταγγέλλει την καπήλευση της μνήμης του από την Χρυσή Αυγή. Αφορμή στάθηκαν οι τελετές που οργάνωσε το νεοναζιστικό μόρφωμα και η κατάθεση στεφάνου στον ανδριάντα του Δραγούμη, στον τόπο της καταγωγής του, το Βογατσικό Καστοριάς. Επισημαίνει ότι «η αγάπη του Ιωνα για την Ελλάδα ουδέποτε σηματοδότησε μίσος για όλους τους άλλους γειτονικούς λαούς». Ζητά από τον δήμαρχο να μην επιτρέψει «η μνήμη του να αφεθεί στις ορέξεις ανθρώπων που αυτοτοποθετούνται κατά της δημοκρατίας». Για να καταλήξει ότι όσοι κακοποιούν αδύναμους και ανυπεράσπιστους είναι δειλοί. Και αυτοί «οι δειλοί παριστάνουν τους τιμητές ενός γενναίου ανθρώπου που έχασε τη ζωή του για τις ιδέες του..

Ως γνωστόν ο Δραγούμης δολοφονήθηκε τον Αύγουστο του 1920 από βενιζελικούς χωροφύλακες που τον θεώρησαν υπαίτιο για την απόπειρα δολοφονίας του Ελευθερίου Βενιζέλου. Στο σημείο, στο πεζοδρόμιο της Βασιλίσσης Σοφίας, περίπου απέναντι από το Χίλτον, υπάρχει σήμερα αναμνηστική στήλη. Εννοείται ότι ο ίδιος δεν είχε καμία σχέση με την απόπειρα, αν και πολιτικός αντίπαλος του Βενιζέλου ο οποίος μόλις πληροφορήθηκε το συμβάν φρικίασε. Αν θυμάμαι καλά είχε πει ότι αν όλοι οι πολιτικοί του αντίπαλοι ήταν σαν τον Δραγούμη ο ίδιος θα αισθανόταν ευτυχής. Ως πρόξενος στο Μοναστήρι, στις Σέρρες, στον Πύργο της Ανατολικής Ρωμυλίας και στην Φιλιππούπολη οργάνωσε τις ελληνικές κοινότητες για να αντιμετωπίσουν το βουλγαρικό κομιτάτο και προετοίμασε τον Μακεδονικό Αγώνα.

Υπήρξε μία από τις πιο εμβληματικές πνευματικές προσωπικότητες του ελληνικού εικοστού αιώνα. Προσωπικά, από το συγγραφικό του έργο, δεν ξεχωρίζω τόσο τα μυθιστορήματά του («Οσοι ζωντανοί», «Μαρτύρων και ηρώων αίμα») όσο τους τόμους του ημερολογίου του. Με τις αφηγήσεις του θεωρώ ότι έχει καταθέσει ένα από τα σημαντικότερα πεζογραφήματα που έχουν γραφτεί στη γλώσσα μας. Κυρίως όμως την αγωνία ενός ανθρώπου, του γράφοντος, ο οποίος παλεύει με τον καιρό του, και με την ίδια λογοτεχνική ακρίβεια μιλάει για τις πολιτικές του απόψεις και για τον έρωτά του με την Κοτοπούλη. Στη μνήμη μου έχει χαραχτεί μια έκφρασή του, όπου λέει ότι στη Μακεδονία πήγε να αγωνιστεί για να σώσει τον εαυτό του. Ας μας είχε μείνει έστω ένα δράμι από την ειλικρίνειά του.

Δεν θα επιχειρηματολογήσω για τις διαφορές του Δραγούμη, ή και του Περικλή Γιαννόπουλου, με τους αμόρφωτους νεοναζί. Τις θεωρώ προφανείς. Ο τρόπος, όμως, και η άνεση με την οποία καπηλεύονται μορφές τέτοιου μεγέθους αποδεικνύουν τα ελλείμματα της αστικής παιδείας. Σ’ αυτά παρεισφρέει ο υπόκοσμος και λεηλατεί εθνικό κεφάλαιο. Διότι αν μελετούσαμε όντως τη σκέψη του Δραγούμη, αν όντως τα έργα του είχαν βρει τη θέση που τους αρμόζει στη συλλογική μας συνείδηση και την παιδεία, πολύ δύσκολα θα μπορούσαν να τα διαστρέψουν. Κι αν το έκαναν δεν θα είχε και τόση σημασία. Θα τα προστάτευε η δική μας γνώση και η ζωντανή σχέση μας μαζί τους. Τώρα όμως τα έχουμε αφήσει ορφανά, στο έλεος του κάθε κάπηλου. Και για να παραφράσω ό,τι είπε ο Δραγούμης για τη Μακεδονία: η σωτηρία της εθνικής μας συνείδησης είναι το ζητούμενο.

Η Καθημερινή