Το σάλτο μορτάλε της λογικής - Του Θάνου Τζήμερου*

Ένας αστυνομικός κάνει σήμα σε κάποιον μοτοσικλετιστή να σταματήσει για έλεγχο. Υπάρχουν οι εξής πιθανότητες α) να τον έχει θεωρήσει ύποπτο β) να μην τον έχει θεωρήσει ύποπτο, αλλά απλώς να κάνει προληπτικό έλεγχο. Ξέρουμε τι από τα δύο ισχύει; Όχι!

Ο μοτοσικλετιστής δεν σταματάει και αναπτύσσει ταχύτητα προσπαθώντας να ξεφύγει. Υπάρχουν οι εξής πιθανότητες, (που υπήρχαν και πριν αναπτύξει ταχύτητα): α) να είναι σε κάτι «όχι εντάξει» β) να είναι σε όλα εντάξει, αλλά για κάποιον λόγο να αποφάσισε να μην σταματήσει. Ξέρουμε τι από τα δύο ισχύει; Όχι! Η απειθαρχία του αποδεικνύει το (α); Όχι!

Η πράξη του έχει τις εξής πιθανότητες: α) να ξεφύγει β) να μην ξεφύγει. Το (β) έχει τις εξής υποκατηγορίες πιθανοτήτων: 1) να συλληφθεί χωρίς να πάθει τίποτε 2) να τραυματιστεί και να συλληφθεί 3) να σκοτωθεί προσπαθώντας να ξεφύγει.

Ο αστυνομικός που τον κυνηγάει έχει επίσης τις εξής πιθανότητες: α) να τον συλλάβει β) να μην τον συλλάβει. Αν συμβεί το (α), έχει τις πιθανότητες στο τέλος της καταδίωξης: 1. να είναι σώος, 2. να είναι τραυματισμένος. Αν συμβεί το (β) έχει τις πιθανότητες στο τέλος της καταδίωξης: 1. να είναι σώος, 2. να είναι τραυματισμένος, 3. να είναι νεκρός.

Στην ιστορία των καταδιώξεων ανθρώπων που δεν σταμάτησαν για έλεγχο έχουν συμβεί όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί. Ας πάρουμε την πιθανότητα ο μοτοσικλετιστής να είναι «καθαρός» και η καταδίωξη να καταλήξει στον θάνατό του. Σημαίνει ότι τον «σκότωσε» ο αστυνομικός; Όχι βέβαια! Υπάρχει τρόπος, χωρίς έλεγχο, ο αστυνομικός να ξέρει τι είναι ο καθένας; Όχι βέβαια. Πού, λοιπόν, θα οφείλεται ο θάνατός του; Στην κακιά στιγμή και στην επιλογή του να αναπτύξει ταχύτητα για να φύγει. Δηλαδή ευθύνεται και ο ίδιος; Φυσικά! Ευθύνεται ο αστυνομικός που τον κυνήγησε; Καθόλου!

Αν ο αστυνομικός σκοτωθεί, υπάρχουν οι πιθανότητες ο θάνατός του να οφείλεται α) σε δικό του λάθος χειρισμό, β) σε ενέργεια του καταδιωκόμενου. Στην περίπτωση (α) για ποιο πράγμα ευθύνεται ο καταδιωκόμενος; Για το ότι δεν σταμάτησε! Σημαίνει ότι σκότωσε τον αστυνομικό; Όχι βέβαια! Σημαίνει ότι ο αστυνομικός έχει ευθύνη για τον αδέξιο ή παράτολμο χειρισμό της δικής του μηχανής; Φυσικά!

Μπορούμε να καταλογίσουμε στον αστυνομικό ή στον μοτοσικλετιστή ευθύνη για το νομικό πλαίσιο που καθορίζει το πώς λειτουργούν οι έλεγχοι και πώς θα γίνονται οι καταδιώξεις; Όχι βέβαια!

Σε περίπτωση που υπάρξει τραυματισμός ή θάνατος από την μία ή άλλη πλευρά, πρέπει να γίνει ανάκριση για να εξακριβωθούν τα αίτια; Φυσικά!

Πριν βγει το πόρισμα της ανάκρισης, μπορεί να βγάλει συμπέρασμα, για το τι συνέβη, κάποιος που δεν ήταν παρών στο περιστατικό; Σε καμία περίπτωση!

Μπορεί, ακόμα περισσότερο, να ονομάσει «φόνο» το δυστύχημα, ενοχοποιώντας έτσι τον έναν από τους δύο εμπλεκόμενους; Σε καμία περίπτωση! Έχει δικαίωμα να ξεσηκώνει κόσμο σε πορεία διαμαρτυρίας για τον «φόνο» του ενός ή του άλλου; Σε καμία περίπτωση!

Αυτές τις απλές ασκήσεις λογικής που αφορούν επίπεδο σκέψης μαθητή 3ης Δημοτικού, φοβάμαι ότι υπάρχουν πολλοί Έλληνες που δεν μπορούν να τις λύσουν, αν κρίνω από τα παρανοϊκά σχόλια που κυκλοφόρησαν χθες στο διαδίκτυο. Δυστυχώς δεν μπορούν να τις λύσουν ούτε καθηγητές Πανεπιστημίου. Χτες, ο Μηλιός, καθηγητής και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, καλούσε τον κόσμο στο Περιστέρι σε πορεία διαμαρτυρίας για τον «φόνο του Θανάση». Ο Θανάσης που έγινε, ερήμην του, κολλητός του Μηλιού, είναι ο άτυχος νέος που σκοτώθηκε προσπαθώντας να πηδήξει από το τρόλεϊ εν κινήσει.

Είναι αυτό το συμβάν αφορμή για να συζητήσουμε το θέμα των διευκολύνσεων που πρέπει να έχουν στη ζωή τους άρα και στις μετακινήσεις τους οι άνεργοι και οι χαμηλόμισθοι; Φυσικά και πολύ αργήσαμε! Ευθύνεται για τον θάνατό του η φτώχεια που έχει κάνει τους Έλληνες να μην έχουν χρήματα ούτε για εισιτήρια; Φυσικά! Ευθύνεται η αναλγησία της κυβέρνησης που δεν ενδιαφέρεται για το πώς θα ζήσει ο πολίτης, αρκεί να εισπράξει τον ληστρικό φόρο για να συνεχίσει να ταΐζει τα κομματόσκυλά της; Φυσικά! Ευθύνεται η επιλογή του ίδιου του νέου να προσπαθήσει να ξεφύγει με μία παράτολμη κίνηση; Φυσικά! Ευθύνεται γι’ αυτή την επιλογή ο θυμός που νοιώθει κάθε Έλληνας, κι ιδιαίτερα ο νέος, βλέποντας τους «ημέτερους» να εξακολουθούν να κάνουν ζωή και κότα (ή αστακό) και να μην δίνουν σημασία για τον κόσμο που υποφέρει; Σε μεγάλο βαθμό, ναι! Ευθύνεται η Παιδεία που δεν μας έχει μάθει να ξεχωρίζουμε αυτόν που φτιάχνει τον νόμο από αυτόν που καλείται να τον εφαρμόσει; Σε μεγάλο βαθμό, ναι! Ευθύνεται ο ελεγκτής που προσπάθησε απλώς να κάνει τη δουλειά του; Σε καμία περίπτωση! Ευθύνεται ο ελεγκτής για τον νόμο (δίκαιο ή άδικο) που κλήθηκε να εφαρμόσει; Σε καμία περίπτωση! Ακόμα κι αν φέρθηκε στον νεαρό με απρέπεια, ευθύνεται γι’ αυτό και μόνο: την απρεπή συμπεριφορά – εάν υπήρξε, διότι έχουμε διαβάσει και μαρτυρίες αυτοπτών (ή δήθεν αυτοπτών, πού να ξέρεις;) για ακριβώς το αντίθετο. Είμαστε σε θέση εγώ, εσύ, ο Μηλιός, όλοι οι μη αυτόπτες που «ενημερωνόμαστε» από τη σαβούρα του διαδικτύου να βγάλουμε πόρισμα για το τι ακριβώς συνέβη; Σε καμία περίπτωση!

Όμως ο Μηλιός το έβγαλε: το δυστύχημα που οφείλεται σε όλους τους παραπάνω παράγοντες, έγινε «ο φόνος του Θανάση». Τι συμβαίνει με την περίπτωση του Μηλιού; Οι πιθανότητες είναι οι εξής: α) δεν διαθέτει ίχνος λογικής σκέψης, είναι δηλαδή, με ιατρικούς όρους, ηλίθιος β) διαθέτει λογική, άρα γνωρίζει το παράλογο του ισχυρισμού του, αλλά είναι απατεώνας, πολιτικό κοράκι που μυρίστηκε πτώμα κι έτρεξε να τσιμπήσει τα ψηφουλάκια των απελπισμένων.

Ό,τι κι αν συμβαίνει από τα δύο (υπάρχει τρίτη πιθανότητα;) αυτός ο άνθρωπος είναι προβεβλημένο στέλεχος κόμματος που μετά τις επόμενες εκλογές α) θα είναι κυβέρνηση β) δεν θα είναι κυβέρνηση. Κι εδώ η λογική ετοιμάζεται να κάνει το δικό της σάλτο μορτάλε. Το (α) δεν θα είναι δυστύχημα, αλλά εθνική τραγωδία. Το (β) θα είναι εθνική τραγωδία επίσης αν κυβέρνηση αναδειχθεί η παρεούλα φορομπηχτών, κομματόσκυλων και αστακοφάγων. Υπάρχει τρίτη πιθανότητα;

* Ιδρυτής και πρόεδρος της πολιτικής κίνησης «Δημιουργία, ξανά!»

Πηγή: Athens Voice