H Γερμανία θέλει και την πίτα ολάκερη και το σκύλο χορτάτο

«Man kann nicht auf zwei Hochzeiten tanzen.» Στα γερμανικά αυτό σημαίνει «δε γίνεται να χορέψεις σε δύο γάμους» – πρόκειται για την πρωσική βερσιόν του να έχεις την πίτα ολάκερη και το σκύλο χορτάτο.

Αυτό ακριβώς θέλουν να κάνουν οι Γερμανοί στην Ευρώπη. Όπως και οι περισσότερες άλλες εθνικότητες στην ΕΕ, οι Γερμανοί είναι γεμάτοι εσωτερικές συγκρούσεις. Για προφανείς λόγους, οι Γερμανοί τείνουν να είναι «φιλοευρωπαίοι» στην ιδιοσυγκρασία τους, και είναι συχνό φαινόμενο το να εξαπολύουν φιλοευρωπαϊκά λογίδρια για να υποστηρίξουν τη θέση τους.

Ωστόσο, όταν πρόκειται για την πραγματική πολιτική, η γερμανική υποστήριξη για «περισσότερη Ευρώπη» είναι αρκετά περιορισμένη. Συχνά ακούγονται σκόρπια λόγια στο Βερολίνο για την ανάγκη να προχωρήσουμε προς μία «πολιτική ένωση» ή μία «ομοσπονδιακή Ευρώπη». Αυτό μπερδεύει τους εξωτερικούς παρατηρητές, ιδιαίτερα αυτούς από το Ηνωμένο Βασίλειο, δεδομένου ότι πιστεύουν ότι οι Γερμανοί το εννοούν πραγματικά.

Μια νέα δημοσκόπηση της YouGov Deutschland για το Open Europe και την οργάνωση των συνεργατών μας, Open Europe Berlin, εν όψει των γερμανικών ομοσπονδιακών εκλογών στις 22 Σεπτεμβρίου, δείχνει το βαθμό στον οποίο οι Γερμανοί υποστηρίζουν την ολοκλήρωση της ευρωζώνης. Σίγουρα, η πλειοψηφία των Γερμανών υποστηρίζει τη μετατροπή της ευρωζώνης σε μία «πολιτική ένωση» αν αυτό σημαίνει ενίσχυση των ελέγχων στη φορολογία και στις δαπάνες των άλλων χωρών (52 τοις εκατό υπέρ). Ωστόσο, όταν η πολιτική ένωση ορίζεται ως μία ένωση που περιλαμβάνει «δημοσιονομικές μεταβιβάσεις», η πλειοψηφία αυτή αντιστρέφεται, με το 55 τοις εκατό των Γερμανών να τάσσεται εναντίον και μόνο το 30 τοις εκατό να τάσσεται υπέρ. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη –όπως και όλες οι άλλες χώρες, η Γερμανία θέλει μία Ευρώπη κατ’ εικόνα της και που να ευνοεί τους δικούς της στόχους. Επιπλέον, η έκθεση του €1 τρις προς τις πληγείσες οικονομίες της ευρωζώνης καθιστά κάπως κατανοητό το γιατί οι Γερμανοί επιθυμούν λίγο περισσότερο έλεγχο.

Παρομοίως, με σαφή πλειοψηφία σε κάθε τομέα πολιτικής που ερωτήθηκε, συμπεριλαμβανομένων των περαιτέρω δανείων στις πληγείσες χώρες της ευρωζώνης (βλέπε Ελλάδα), της υποτίμησης του χρέους, του κοινού τραπεζικού backstop ή των δημοσιονομικών μεταβιβάσεων, οι Γερμανοί ψηφοφόροι δεν θεωρούν ότι η επόμενη γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να έχει την εντολή να προχωρήσει σε πιο άμεση ή έμμεση χρηματοδοτική στήριξη για την ευρωζώνη μετά τις εκλογές.

Φυσικά, αυτή δεν είναι παρά μία σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης, η οποία δεν λαμβάνει υπόψη όλες τις περιπλοκές που εμπλέκονται στις απόψεις των Γερμανών ψηφοφόρων ως προς την Ευρώπη. Για παράδειγμα, αν η εναλλακτική λύση στα περισσότερα δάνεια προς τις πληγείσες χώρες είναι η κατάρρευση της ευρωζώνης, τότε πολλοί Γερμανοί μπορεί να αλλάξουν άποψη –και υπάρχουν πολλοί πιθανοί ορισμοί της πολιτικής ένωσης. Τα στοιχεία αυτά παραμένουν ενδεικτικά, καθότι δείχνουν το πώς η Γερμανία είναι πιθανό να εμμείνει στην τακτική της για περαιτέρω ενοποίηση της ευρωζώνης –αυστηρή εποπτεία του προϋπολογισμού πρώτα, και τα λεφτά μετά- ακόμα και μετά το Σεπτέμβριο. Κατά συνέπεια, ισχύει το ίδιο ερώτημα: θα δεχθεί η Μεσόγειος την εν λόγω εποπτεία, δεδομένης της βασικής παρέμβασης στη δημοσιονομική κυριαρχία, και αν όχι, τι συμβεί τότε;

Μπορεί, με το πέρας των εκλογών, η επόμενη γερμανική κυβέρνηση να προχωρήσει με ορισμένα από τα μέτρα για περισσότερη ευρωπαϊκή ενοποίηση ούτως ή άλλως, με ή χωρίς την στήριξη των ψηφοφόρων (δεν θα ήταν πρώτη φορά στην ΕΕ). Αλλά, θυμηθείτε, δεδομένης της περιφερειακής της δομής, σχεδόν πάντα υπάρχουν νέες γερμανικές εκλογές. Το τι μπορεί να κάνει η Γερμανία στην Ευρώπη ορίζεται μεν από τα συνταγματικά και τα οικονομικά όρια, αλλά η κοινή γνώμη θα συνεχίσει να παίζει τεράστιο ρόλο.

Ως προς την Ευρώπη, η Γερμανία το πιθανότερο είναι να παραμείνει ένα προσεκτικό και συγκρουόμενο κράτος και μετά τις 22 Σεπτέμβρη.

Πηγή: Σοφοκλέους 10