"Η Σκουριά και το Πυρ", του Γιώργου Κόκκινου - Εκδόσεις Gutenberg

Προσεγγίζοντας τη σχέση ιστορίας, τραύματος και μνήμης

Περίληψη

Όλο και περισσότεροι πλέον αντιλαμβάνονται, ότι στην πραγματικότητα ο εχθρός -η μισαλλοδοξία, ο βιολογισμός, ο ρατσισμός και οι σύγχρονες παραφυάδες του φασισμού και του ναζισμού, η ολοκληρωτική κοσμοθεωρία, η μνημοκτονία, ο νεοναζιστικός αναθεωρητισμός και η μνησικακία- αν και ηθικά έκπτωτος, ποτέ δεν βρέθηκε εκτός των τειχών στην ευημερούσα μεταπολεμική Ευρώπη των αλλεπάλληλων κυμάτων διεύρυνσης και ενοποίησης που καμώνονταν αυτάρεσκα ότι στον πυρήνα της ταυτότητάς της έχει τοποθετήσει τη συνείδηση της καταστροφής. Η αναγκαία εργασία πένθους δεν συντελέστηκε. Η πεξεργασία του τραύματος παρέμεινε στα αρχικά της στάδια. Το βιβλίο είναι η συνέχεια και το επιστέγασμα μιας δεκάχρονης τουλάχιστον διανοητικής περιπέτειας, η οποία κατέληξε σε μία σειρά προσεγγίσεων που αφορούν τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες, το κράτος, οι πολιτικές ηγεσίες, οι κοινότητες μνήμης, η ιστοριογραφία, η Δημόσια Ιστορία, η πολιτισμική βιομηχανία και η σχολική Ιστορία, αντιμετωπίζουν τις ποικιλώνυμες ετερότητες στη διαδρομή της Ιστορίας, και, κυρίως, χωροθετούν και νοηματοδοτούν τις "ευαίσθητες σελίδες" της, ειδικά αυτές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το νοητικό κέντρο των προσεγγίσεων αυτών είναι οι έννοιες του τραύματος και της μνήμης, ενώ το προνομιακό πεδίο εφαρμογής τους είναι η διαχείριση της αρνητικής κληρονομιάς του Ολοκαυτώματος στον δυτικό κόσμο.

Περιεχόμενα

Εισαγωγικό σημείωμα || Μέρος Α΄: Από το εκδημοκρατισμό στην απροσδιοριστία του ιστορικού νοήματος. 1) Νεωτερικό καθεστώς ιστορικότητας και εθνική ιστοριογραφία. Η γαλλική περίπτωση. 2) Η αμερικανική "συναινετική" ιστοριογραφία. 3) Michel de Certeau (1925-1986): Για τις αντιστασιακές πολιτισμικές πρακτικές. 4) Για την ιστορία του παρόντος χρόνου. 5) Όταν η ιστοριογραφία υπηρετεί τη συλλογική αυτογνωσία: Η λερναία ύδρα της Ευγονικής. 6) Η "εξαρθρωμένη" ιστοριογραφία || Μέρος Β΄: Η πολλαπλότητα των εστιών παραγωγής ιστορικού νοήματος. 7) Ιστορία και λογοτεχνία Ι: Ο Θέμος Κορνάρος και οι Εβραίοι της Ρόδου στο στρατόπεδο ΧαΪδαρίου. 8) Ιστορία και λογοτεχνία ΙΙ: Ο Γιώργος Σεφέρης στο τοπίο του μεταπολεμικού κόσμου. 9) Ιστορία και λογοτεχνία ΙΙΙ: Το Ολοκαύτωμα στη λογοτεχνία με αφορμή την ποιητική συλλογή "Κυκλώνιο" του Ιωσήφ Βεντούρα. 10) Ιστορία και λογοτεχνία IV: Ιστορικός χρόνος και καθεστώτα ιστορικότητας στην πεζογραφία του Κώστα Μαυρουδή. 11) Η "μακριά σκιά" του Ολοκαυτώματος || Μέρος Γ΄: Ιστορική εκπαίδευση και ιστορική σκέψη: Η ταλάντωση ανάμεσα στην αμνησία και την υπεραμνησία. 12) Τρέχουσες εξελίξεις στο πεδίο της ιστορικής μάθησης: άπραγες ψυχών, νεκρομάντες ή ταξιδευτές του χρόνου; 13) Η Παγκόσμια Ιστορία στην ελληνική σχολική Ιστορία (σε συνεργασία με τον Παναγιώτη Γατσωτή). 14) Παιδαγωγική και διδακτική διαχείριση τραυματικών και επίμαχων ιστορικών γεγονότων: Η προσέγγιση του Roger I. Simon. 15) Η αντιμετώπιση των τραυματικών ιστορικών γεγονότων στο σχολική εκπαίδευση της Γερμανίας. 16) Με αφορμή τα τουρκοκυπριακά σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας (2004-2009). 17) Η μικροκλίμακα στην ιστοριογραφία και ο ιδεολογικός ρόλος της Τοπικής Ιστορίας || Ευρετήριο