Κενό πληροφόρησης - Της Φανούλας Αργυρού

Η τελευταία δόση των «ξεχασμένων εγγράφων», που αποδεσμεύτηκε σήμερα, περιλαμβάνει μια ποικιλία θεμάτων, πολλά εκ των οποίων -όπως και τα προηγούμενα- είναι αντίγραφα άλλων που ήδη έχουν αποδεσμευθεί πριν από δύο και πλέον δεκαετίες, γι΄ αυτό ξεχωρίσαμε να παρουσιάσουμε όσα ενδιαφέρουν και περιέχουν νέα στοιχεία. Υπενθυμίζεται ότι τα έγγραφα αυτά τυχαίως αποδεσμεύθηκαν, λόγω της εκστρατείας των Κενυατών πρώην Μάου Μάου για δικαίωση για τα βασανιστήρια που υπέστησαν από την αποικιακή διοίκηση. Αλλιώς, μάλλον θα καταστρέφονταν. Η υπόθεση των Κενυατών τώρα έχει κλείσει, αφού κέρδισαν το αίτημά τους, η Βρετανία πλήρωσε τις χρηματικές αποζημιώσεις που ζητούσαν.

Κακή κατασκοπεία

Σε έκθεση του Υπ. Εξωτερικών της Βρετανίας (Φόρειν Όφις) ημερ. 11 Ιουνίου 1960, όπου εξετάστηκε λεπτομερώς το πώς εργάστηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες της αποικιακής κυβέρνησης και οι μυστικές της υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης στην Κύπρο, προς αντιμετώπιση της ΕΟΚΑ, αναγνώρισαν ότι απέτυχαν να καταστρέψουν την ΕΟΚΑ. Γράφει συγκεκριμένα η εν λόγω έκθεση:

«Το πιο φανερό μάθημα από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Κύπρο (Emergency) είναι το γεγονός ότι σχεδόν τα πάντα βασίζονταν στην κατασκοπία και ότι, σε οποιαδήποτε μελλοντική κατάσταση, όπου η κύρια απειλή για την ασφάλεια έρχεται από ένα παράνομο κίνημα, η μεγαλύτερη προτεραιότητα θα πρέπει να δίδεται εξ αρχής στην οργάνωση μιας άρτιας υπηρεσίας μυστικών πληροφοριών, να παίρνονται όλα τα δυνατά μέτρα, ούτως ώστε να ετοιμάζονται η στρατηγική και οι τακτικές για την καταστολή του παράνομου κινήματος. Η αποτυχία να καταστραφεί η ΕΟΚΑ κατά μεγάλο βαθμό οφειλόταν στην αποτυχία των πληροφοριών (Intelligence). Ήταν (πλέον) στις αρχές του 1959 που φάνηκαν οι πρώτες ενδείξεις μιας πρώτης τάξεως οργάνωσης κατασκοπίας στην Κύπρο...».

Η έκθεση βρήκε ότι οι μυστικές και στρατιωτικές υπηρεσίες θα πρέπει να συνεργάζονται άψογα με τις πολιτικές δυνάμεις, οι αδιάκριτες ενέργειες, όπως μαζικές συλλήψεις, έφοδοι, μαζικές τιμωρίες, όλα αυτά τείνουν να προκαλούν περισσότερη ζημιά παρά καλό, και ότι είναι με επιλεκτική επίθεση εναντίον της ηγεσίας των τρομοκρατών από μικρό αριθμό έμπειρων δυνάμεων, βασισμένων σε ασφαλείς πληροφορίες, που ένα παράνομο κίνημα μπορεί να καταστραφεί.

Ακόμη καλύπτουν τους πληροφοριοδότες τους

Πριν από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας και κατά τη διάρκεια του 1959, η αποικιακή κυβέρνηση στην Κύπρο μετέφερε στη Βρετανία όλους τους πληροφοριοδότες της, η δράση των οποίων έγινε γνωστή και κινδύνευε η ζωή τους. Όσοι και όσες είχαν οικογένειες, φρόντισαν να μεταφερθεί ολόκληρη η οικογένεια. Στα νέα έγγραφα, ως αποτέλεσμα ερωτήσεων που υπέβαλε Βρετανός βουλευτής στη Βουλή των Κοινοτήτων, καταγράφονται τουλάχιστον 35 τέτοιες περιπτώσεις, και δίδονται λεπτομέρειες για αρκετές από αυτές, αν και τα ονόματα είναι μαυρισμένα, εκτός από δύο. Παρόλα ταύτα, με τις περιγραφές που δίδονται, πιστεύεται ότι μπορούν να αναγνωριστούν και άλλοι/άλλες.

Επίσης, καταγράφονται οι αποζημιώσεις που πληρώθηκαν στους εν λόγω πληροφοριοδότες (μεταξύ των οποίων και γυναίκες) π.χ. £13.000, £10.000 λίρες, £3.000, £1.800 κατά περίπτωση, καθώς επίσης και τις μηνιαίες πληρωμές που ακολούθησαν για κάποιο χρονικό διάστημα. Να σημειωθεί ότι έγγραφα με λεπτομέρειες για πολλές άλλες υποθέσεις αποφασίστηκε όπως κρατηθούν δεσμευμένες μέχρι το έτος 2085!

Συνεργάτης από την Τσεχοσλοβακία

Στα έγγραφα γίνεται αναφορά και σε κάποιο άτομο δίχως ταυτότητα, από την Μπρατισλάβα της Τσεχοσλοβακίας, που διέμενε στην Αμμόχωστο. Το άτομο αυτό είχε βοηθήσει τις Αρχές της αποικιοκρατίας εναντίον της ΕΟΚΑ για τριάμισι χρόνια τόσο πιστά και τόσο πολύ, που παρ' όλον ότι είχε και ποινικό μητρώο, λόγω της μεγάλης και σημαντικής βοήθειας που τους προσέφερε, μπορούσαν να παραβλέψουν το μητρώο του. Με επιστολή του ιδίου του Επικεφαλής της Ιντέλιτζεντς J. V. Prendergrast, ημερ. 30 Ιουνίου 1959, ζητήθηκε από τον Υπ. Άμυνας στη Βρετανία να του δοθεί Πιστοποιητικό Ταυτότητας και το Υπ. Εσωτερικών της Βρετανίας να του εκδώσει και βίζα για είσοδο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θεωρούσαν ότι κινδύνευε η ζωή του, μετά από απόπειρα εναντίον του τον Απρίλιο του 1959.

Τα έγγραφα Γρίβα στο «Πανόραμα» του BBC

Στις 24 Σεπτεμβρίου 1956, ο Υπ. Αποικιών ενημέρωσε τον κυβερνήτη στην Κύπρο ότι το Μπι Μπι Σι θα παρουσίαζε το ημερολόγιο του Γρίβα από το πρόγραμμά του «Πανόραμα» τη Δευτέρα, 1 Οκτωβρίου 1956. Το Γραφείο Αποικιών θα βοηθούσε όσο μπορούσε, χρησιμοποιώντας αυτούσια έγγραφα από το ημερολόγιο του Γρίβα που είχε βρεθεί και ο Υπουργός Αποικιών ζήτησε από τον κυβερνήτη να σταλεί επειγόντως στο Λονδίνο οτιδήποτε είχαν στη διάθεσή τους για τον Γρίβα, απ' όσα είχαν ανακαλυφθεί στο Τρόοδος.

Τι μετέφερε ο Ηρακλής Μιχαηλίδης

Από το τμήμα Ασφαλείας της Γραμματείας στη Λευκωσία ενημερώθηκε ο Αποικιακός Γραμματέας ότι επιστρέφοντας από την Αθήνα, ο Ηρακλής Μιχαηλίδης, γαμβρός του Ζήνωνα Ρωσσίδη, έδωσε ευαίσθητες πληροφορίες σε άτομο που γνώριζε ότι είχε στενές σχέσεις με τους Βρετανούς. «Πιθανόν να το έκανε με σκοπό να φτάσουν οι πληροφορίες σ' εμάς», σημείωσε ο γράφων την έκθεση, T. P. Aubrey, Security Liaison Officer. Οι πληροφορίες είχαν ως ακολούθως:

«Σύμφωνα με τον Μιχαηλίδη, ο Μακάριος ήταν απαισιόδοξος για τις προοπτικές επανασύνταξης της ΕΟΚΑ, καθώς οι εθελοντές που έρχονταν θεωρούνταν κίνδυνος και έτοιμοι να μιλήσουν με την πρώτη δοκιμασία. Ο Μιχαηλίδης είπε, επίσης, ότι ο Γρίβας ήταν άρρωστος και ισχυρίστηκε ότι ο Μακάριος είπε στον Γρίβα πως «μπορούμε να βασιστούμε μόνον πάνω στα παιδιά για διαμαρτυρίες, τίποτα άλλο δεν είναι δυνατόν αυτήν τη στιγμή». Ο Μιχαηλίδης ισχυρίζεται ότι έμαθε είτε από τον Μακάριο… (ακολουθεί μαύρισμα) ότι είναι Βρετανός πράκτορας και πρόδωσε πολλούς πατριώτες. Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα είναι χάλια, η αντιπολίτευση ζητεί από τον Μακάριο να αποκηρύξει την κυβέρνηση... Η κυβέρνηση προειδοποίησε τον Μακάριο να προσέχει από την αντιπολίτευση, η οποία δίνει πληροφορίες στους Βρετανούς για καθαρά πολιτικούς λόγους και η αντιπολίτευση συνεχώς τού υπενθυμίζει το λάθος του Αβέρωφ στα Ηνωμένα Έθνη και ότι είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την Ένωση.

Οι σχέσεις με τον Κυρηνείας

Για τις σχέσεις του με τον Μητροπολίτη Κυρηνείας ο Μακάριος είπε ότι γνωρίζει πόσο θανάσιμα τον μισεί (ο Κυρηνείας), αλλά δεν τον λάμβανε υπόψη, καθώς είχε πολλά εναντίον του να τον σιωπήσει για πάντα. Ο Κυρηνείας είχε κυκλοφορήσει αναφορές πως ο Κρανιδιώτης ήταν Βρετανός πράκτορας και είχε το θράσος να το πει στον ίδιο (Μακάριο) και να απαιτήσει να τον ξεφορτωθεί. Φυσικά ο Μακάριος δεν έλαβε υπόψη τις κατηγορίες και κράτησε τον Κρανιδιώτη στην Αθήνα σχεδόν διά της βίας, καθώς ήθελε (ο Κρανιδιώτης) να επιστρέψει στην Κύπρο... Ο Μιχαηλίδης ισχυρίστηκε ότι τόσον ο ίδιος όσο και ο Ρωσσίδης συμβούλεψαν τον Μακάριο ότι η δημοσιογραφική διάσκεψη που έδωσε για τους βασανισμούς δεν θα βοηθούσαν τον σκοπό… και ότι όλοι στην Κύπρο ήθελαν να σταματήσουν οι μάχες εντελώς...».

(Σε άλλη αναφορά βρίσκουμε ότι ο Ηρακλής Μιχαηλίδης ήταν και μέλος του Εθναρχικού Συμβουλίου).

Πηγή: η σημερινή