Κρις Γιάννου: Ο Έλληνας γιατρός που έγινε θρύλος στα μέτωπα του πολέμου

Εχει ταξιδέψει στις άκρες της Γης, σε αφιλόξενες περιοχές, με τεράστιους κινδύνους. Έζησε επί χρόνια ανάμεσα σε πολέμους και εμφύλιες συρράξεις σε ερήμους, στρατόπεδα, βουνά και ζούγκλες, με μόνο εφόδιο μερικά λίγα εργαλεία και την πίστη στο έργο του.

Φωτο: Με το σήμα του Ερυθρού Σταυρού το 1992 στη Σομαλία. Ο Κρις Γιάννου και η ομάδα των «ιπτάμενων ιατρών» είχαν αποστολή τη δημιουργία νοσοκομείου

Σήμερα συγκαταλέγεται στους ελάχιστους, παγκοσμίως, ιατρούς με συσσωρευμένη εμπειρία στην ιατρική, η οποία ασκείται υπό ακραίες συνθήκες.

Ο Κρις Γιάννου υπό τη σκέπη ανθρωπιστικών οργανώσεων και κυρίως του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού είναι ένας από τους λίγους χειρουργούς του οποίου οι σπάνιες γνώσεις του είναι καταγεγραμμένες στα ιατρικά εγχειρίδια του Ερυθρού Σταυρού ως οδηγός για τις μελλοντικές γενιές των χειρουργών, που καλούνται να προσφέρουν στον συνάνθρωπο στο πλαίσιο των παρεμβάσεων του διεθνούς οργανισμού, τον οποίο ο ίδιος υπηρέτησε επί πολλά χρόνια.

Ελάχιστα είναι τα σημεία της Γης όπου δεν έχει βρεθεί, καθώς μέσα στο πέρασμα του χρόνου εκλήθη για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στη Νικαράγουα και τη Ζιμπάμπουε, στην Υεμένη και στο Αφγανιστάν, άλλοτε στα παλαιστινιακά στρατόπεδα, άλλοτε στα υψώματα του Νεπάλ, στη Σομαλία, την Αϊτή και την Καμπότζη.

Φωτο: Ο Κ. Γιάννου (δεξιά) εκπαιδεύει γιατρούς στο Ντάργουιν της Αυστραλίας. Αργότερα οι μαθητές του προσέφεραν υπηρεσίες στις Φιλιππίνες

«Από την εποχή που ήμουν 11 ετών ήθελα να γίνω χειρουργός στον Τρίτο κόσμο», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Κ. Γιάννου λίγο μετά την επιστροφή του από ακόμα μία αποστολή στην Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία, εξηγώντας τα κίνητρα που τον οδήγησαν σε αυτό το μεγάλο ταξίδι...

«Αγαπάω τους ανθρώπους. Σήμερα νομίζω ότι είμαι υπεύθυνος για να διδάξω στους νέους και να δώσω γνώση. Δυστυχώς οι πόλεμοι συνεχίζονται και υπάρχουν θύματα. Η ιατρική γίνεται κάτω από ειδικές συνθήκες και το χειρουργείο πολέμου και καταστροφών είναι πολύ διαφορετικό, όταν με ελάχιστα μέσα πρέπει να ξέρεις πως θα δουλέψεις χωρίς τα εργαλεία και την τεχνολογία. Ασφαλώς θέλει κουράγιο και βέβαια και εγώ φοβάμαι. Ολοι φοβούνται, αλλά χρειάζεται να έχεις αυτοέλεγχο σε συνθήκες πολέμου», λέει.

Φωτο: Σατίλα, Βηρυτός. Ηταν ο μοναδικός χειρουργός που παρέμεινε στον καταυλισμό επί 27 μήνες κάτω από συνεχείς βομβαρδισμούς

Προφανώς δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις όπου κινδύνευσε άμεσα. Οπως στη Λιβερία, όταν στο νοσοκομείο έμπαιναν παιδιά στρατιώτες και κάθε ομάδα ζητούσε από τον γιατρό να περιποιηθεί πρώτα τον δικό του τραυματία. Με προτεταμένα τα καλάσνικοφ...

Σώθηκε κατά τύχη

Αλλοτε στο Αφγανιστάν δύο κτίρια του Ερυθρού Σταυρού κατελήφθησαν από δύο αντίπαλες ομάδες που αντάλλασσαν πυροβολισμούς και ρουκέτες, ενώ το προσωπικό είχε κρυφτεί στα υπόγεια. «Εν τέλει όταν βρεθήκαμε μπροστά στα όπλα μιας ομάδας κάποιος ζήτησε να διαχωριστούν οι ξένοι ιατροί και μόνο χάρη στην παρέμβαση ενός ντόπιου από το προσωπικό καταφέραμε να διασωθούμε», λέει ο κ. Γιάννου ο οποίος τυχαία γλίτωσε και από μία επίθεση στον Νότιο Καύκασο.

Το 1996 είχε δημιουργήσει στην Τσετσενία ένα χειρουργείο του Ε.Σ. Οταν τον Δεκέμβριο άγνωστοι εισέβαλαν στο νοσοκομείο και πυροβολούσαν αδιακρίτως, ο κ. Γιάννου συμπτωματικά μόλις λίγες ώρες πριν είχε αναχωρήσει από τη χώρα. Κατά την επίθεση δολοφονήθηκαν έξι μέλη από το νοσηλευτικό προσωπικό της αποστολής...

Παιδί Ελλήνων μεταναστών από τη Φλώρινα, ο κ. Κρις Γιάννου γεννήθηκε στον Καναδά. Ηταν τα χρόνια μετά τον Εμφύλιο όταν το χωριό Ανταρτικό κοντά στις Πρέσπες είχε αδειάσει από τους κατοίκους του, οι οποίοι όμως δεν ξέχασαν τις ρίζες και τη γλώσσα. Ο απόηχος από τον θυελλώδη Μάιο του 1968 τον βρήκε φοιτητή στο Πανεπιστήμιο του Καναδά και ο κ. Γιάννου κάποια στιγμή αποφάσισε να εργαστεί στο Μάλι της Αφρικής.

Στα χρόνια που ακολούθησαν συνέχισε με περιπέτειες τις σπουδές του στην Αλγερία, στο Κάιρο και το Παρίσι. Με δεδομένες τις φιλικές του σχέσεις με μέλη της PLO το επόμενο βήμα ήταν η Βηρυτός, όπου βρήκε θέση χειρουργού στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.

Λίγο καιρό αργότερα ο νεαρός Ελληνοκαναδός ιατρός ήταν αιχμάλωτος του Ισραήλ, καθώς είχαν συλληφθεί όλοι όσοι εργάζονταν στο νοσοκομείο, οδηγοί ασθενοφόρων, ιατροί, νοσηλευτές, και κρατήθηκε μερικές εβδομάδες τις φυλακές του Ισραήλ. Στη συνέχεια μετείχε στη μεταφορά τραυματιών με πλοίο από τον Λίβανο στην Κύπρο ή την Αθήνα και έπειτα επιστροφή στον Λίβανο με την Ερυθρά Ημισέληνο.

Υπό τους ήχους των βομβαρδισμών

«Κάναμε χειρουργείο μέσα σε καταφύγιο»

Οταν η Τρίπολη δεχόταν ισχυρά πυρά από τους Σύριους, εκείνος προσπαθούσε να βοηθήσει Ισραηλινούς τραυματίες που ήταν στα χέρια της PLO. «Μου φαίνεται απίστευτο τώρα πως ήμουν μέσα στο ασθενοφόρο μεταφέροντας τραυματίες ενώ γύρω έπεφταν βόμβες», λέει σήμερα ο κ. Γιάννου.

Οι περιπέτειές του, όμως, μόλις είχαν αρχίσει. Το 1984 πήγε αποστολές σε Κούβα, Νικαράγουα, Υεμένη και ύστερα πάλι στον Λίβανο, στο στρατόπεδο της Σατίλα, εκεί όπου λίγα χρόνια πριν είχε γίνει η μεγάλη σφαγή. Επρόκειτο να παραμείνει μαζί με τους Παλαιστίνιους για περισσότερο από δύο χρόνια. «Αυτήν τη φορά οι Παλαιστίνιοι είχαν δεχθεί επίθεση από Σιίτες και Σύριους. Εγιναν μερικές μεγάλες μάχες και σε μία περίπτωση επί έξι μήνες κανείς δεν έμπαινε, ούτε έβγαινε από το στρατόπεδο. Είχαν τελειώσει τα τρόφιμα, ακόμα και οι γάτες και εγώ είχα μείνει ως ο μοναδικός χειρουργός με προσωπικό 100 άτομα. Οι μάχες ήταν καθημερινές μάχες και εμείς κάναμε χειρουργείο στο καταφύγιο κάτω από το νοσοκομείο, ενώ ήταν σε εξέλιξη βομβαρδισμός. Εμεινα εκεί για 27 μήνες», λέει ο κ. Γιάννου, που θεωρεί τη Σατίλα την πλέον δύσκολη και επικίνδυνη αποστολή του. Πολλά χρόνια αργότερα, το 2007, επέστρεψε και συνάντησε ξανά τους ανθρώπους με τους οποίους έζησε και συνεργάστηκε.

Ολοι, βέβαια, θυμούνταν τον γιατρό που με αυτοθυσία είχε μείνει κοντά τους και διοργάνωσαν ολόκληρη εκδήλωση με εκείνον ως τιμώμενο πρόσωπο.

Οι συγκρούσεις, βέβαια, συνεχίζονται και ο Κρις Γιάννου ανέλαβε να δημιουργήσει ένα νοσοκομείο αυτήν τη φορά στη Σομαλία και ύστερα με τον Ερυθρό Σταυρό στο Αφγανιστάν, στο Μπουρούντι, στην Καμπότζη και στο Νεπάλ, όπου προσέφερε ιατρικές υπηρεσίες τόσο στους Μαοϊκούς αντάρτες πάνω στο βουνό όσο και στο στρατιωτικό νοσοκομείο και το υπ. Υγείας.

«Τα τραύματα, οι πληγές του πολέμου διαφέρουν από τα ατυχήματα. Η παθολογία δεν είναι ίδια. Εργάζεσαι με ελάχιστα μέσα και αν έχεις μια απλή ακτινογραφία είναι θαύμα. Χωρίς συνθήκες υγιεινής και εν μέσω των αντιμαχομένων πλευρών», σημειώνει ο κ Γιάννου που, αν και συνταξιούχος, ετοιμάζει νέες αποστολές και σεμινάρια στην Ιορδανία, τη Συρία ή στο Ντάργουιν της Αυστραλίας. Πρόσφατα είχε προσφέρει τις γνώσεις του στην ομάδα ιατρών που παρενέβη άμεσα στις Φιλιππίνες μετά τον τυφώνα.

Από τον Καναδά στη Μονεμβασιά

Μία ειδική συνεργασία, όμως, αναπτύσσει τώρα και με την Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου μετέχει σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη διαχείριση καταστροφών. Από τον Καναδά έχει δεχτεί πολλές τιμητικές διακρίσεις, υπήρξε πρωταγωνιστής σε ντοκιμαντέρ και έχει εκδώσει ένα βιβλίο για τα γεγονότα της Σατίλα.

Ανάμεσα, όμως, στα ταξίδια του σε κάθε άκρη της Γης, ο ομογενής χειρουργός του πολέμου δημιούργησε νέες ρίζες στον βράχο της Μονεμβασιάς.

Εκεί ζει τα τελευταία χρόνια, ως ένας από τους δώδεκα μονίμους κατοίκους μέσα στο κάστρο, με θέα το Αιγαίο.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

gapostolidis@pegasus.gr

ΕΘΝΟΣ