Η εγκατάλειψη της περιφέρειας, μόνος τομέας παραγωγής, άμεσα, πλούτου - Του Ευάγγελου Λαζαρίδη*

Από το Μάιο του 2013 μέχρι και το τέλος του χρόνου, επισκέφτηκα περιφέρειες να δω από κοντά: ποίες υπηρεσίες προσφέρουν οι περιφερειακοί φορείς, ποίες οι διευρυμένοι Δήμοι, ποία είναι η συμβολή τους στην ανάπτυξη, την απασχόληση, τη δημιουργία πλούτου για την περιφέρεια, για τον τόπο.

Αυτό που απεκόμισα, από επαφές επτά μηνών, είναι: υπάρχουν οι περιφερειακές υπηρεσίες, υπηρετούν, στη κάθε μια, πολλοί υπάλληλοι, ειδικοί σε τομείς δραστηριοτήτων αλλά δεν παράγουν προϊόν, δεν συμμετέχουν ενεργά στην παραγωγή πλούτου, τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των νοικοκυριών, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη βελτίωση της απόδοσης της παραγωγικής βάσης της κάθε περιφέρειας, την ανταγωνιστικότητα.

Αυτό απεκόμισα: η ζώσα πραγματικότητα στην ελληνική περιφέρεια δε λειτουργεί παραγωγικά, διεκπεραιώνει τρέχοντα διοικητικά μέτρα τοπικού χαρακτήρα, αδιάφορα για τη συνολική οικονομία. Υπάρχει ασύλληπτο κενό συντονισμού αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, κεντρικής κυβέρνησης και αντίστροφα, για την ελληνική περιφέρεια. Η κεντρική κυβέρνηση αποφασίζει επί όλων των θεμάτων, από την πλατεία Συντάγματος, για όλη την ελληνική περιφέρεια, η λειτουργική συνεργασία, κεντρικής κυβέρνησης και περιφέρειας, ουσία οριοθετείται με κύκλο 0.

Καμία απόφαση, της κεντρικής κυβέρνησης, δε συζητιέται  με την περιφέρεια, η περιφέρεια δεν είχε/έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στα κέντρα των αποφάσεων της κεντρικής κυβέρνησης, για τη στενή ή ευρύτερη περιφέρεια, την οριοθετημένη περιφέρεια λόγος ψήφισης, από τη Βουλή των Ελλήνων, του τελευταίου νόμου διοικητικής αποκέντρωσης.

Η κεντρική κυβέρνηση ταξιδεύει, ερήμην της περιφέρειας στις Βρυξέλες, οι Βρυξέλες ερήμην της περιφέρειας, επισκέπτονται την Αθήνα, για  θέματα της περιφέρειας.

Ανάκαμψη, ανάπτυξη, νέος πλούτος, είναι άγνωστες έννοιες για τις εφαρμογές, δεν μπορεί να παραχθεί πλούτος χωρίς την περιφέρεια.

Και όμως η ανάκαμψη, η ανάπτυξη, η δημιουργία πηγών νέου πλούτου, για τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών μπορεί σήμερα να προέλθει μόνο από την περιφέρεια, όπως είναι η κατάσταση σήμερα, τίποτα δεν μπορεί να παραχθεί στην Αθήνα ή από την Αθήνα για την χρηματοδότηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών.

Συμπέρασμα: η κεντρική κυβέρνηση δεν έχει αναπτύξει αναπτυξιακές πολιτικές, δεν το μπορεί: λόγο φορολογικού συστήματος/συντελεστών φορολογίας, λόγο έλλειψης ρευστότητας.

Η ανάπτυξη, η παραγωγή νέου πλούτου για τη δημιουργία ταμείου με ευχέρειες για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων, μπορεί να προέλθει, άμεσα, από τους τομείς δραστηριοτήτων της πρωτογενούς παραγωγής, με την επαναφορά, εκεί που ανήκει, η αγροτική τράπεζα, ενισχυμένη με κεφαλαιακές ρυθμίσεις/ευχέρειες χρηματοδότησης παραγωγικών πρωτοβουλιών, αποκλειστικά στον πρωτογενή τομέα παραγωγής.

.- αγροτική παραγωγή, ενίσχυση των πρώιμων και υπέρ πρώιμων καλλιεργειών εξαγωγικού χαρακτήρα, εξασφάλιση/δημιουργία μονάδων ενιαίων καλλιεργειών, αμπελουργία προϊόντων εξαγωγικού χαρακτήρα .

.- κτηνοτροφία, παραγωγή κρέατος, σφαγεία ποιότητας, παραγωγή και διάθεση τυροκομικών προϊόντων εξαγωγικού χαρακτήρα

.-Ιχθυοτροφία, ιχθυοκαλλιέργειες -καλλιέργεια σε θάλασσα, ποτάμια- εξαγωγικού χαρακτήρα

.-ορεινός τουρισμός ευρείας διασποράς στην επικράτεια, αξιοποίηση του ορεινού πλούτου, αγροτικού τουρισμού, χιονοδρομικά κέντρα στο σύνολο του ορεινού πλούτου.

.- Αξιοποίηση λιμένων για μεταφορές, μαρίνες parking, κατά μήκος των ακτών της χερσαίας χώρας.

Το νομοθετημένο πλαίσιο, σήμερα, πάσχει γιατί:

-η περιφέρεια ασκεί μεν- με το γράμμα του νόμου περιφερειακής αποκέντρωσης- αναπτυξιακή περιφερειακή πολιτική, οι ευχέρειες της όμως είναι περιορισμένες, οι πόροι της περιορισμένοι, δέχεται αιτήσεις διενέργειας επενδύσεων μικροποσών. Η οριστικοποίηση μιας αίτησης επένδυσης από τη περιφέρεια χρονίζει, από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι την έγκριση της επενδυτικής πρότασης, μεσολαβεί  χρόνος, κατά την διάρκεια του οποίου, έχουν αλλάξει οι τιμές κόστους έναρξης εκτέλεσης της επένδυσης.

Ποσά κόστους επένδυσης άνω του ορίου των περιφερειών (θα...) εγκρίνονται μόνο από/στην Αθήνα/υπουργείο. Γιατί;

- οι δήμοι έχουν λόγο ύπαρξης για την καθαριότητα, τα δημοτολόγια, πολιτιστικές πρωτοβουλίες, τοπικού ενδιαφέροντος θέματα, συνεπώς δεν είναι ο  Δήμος ο θεσμικός παράγοντας συμβολής στην ανάπτυξη, δημιουργίας τοπικού πλούτου.

Αναφέρθηκα στις πολιτικές εφαρμοσμένης οικονομίας, συγκεκριμένων στόχων.

Άκουσα πρόσφατα τον υπουργό αγροτικής ανάπτυξης, την υπουργό τουρισμού, τον υπουργό ανάπτυξης, άλλους υπουργός εφαρμογών να δηλώνουν, ο πρωτογενής τομέας άρχισε να αποδίδει σημαντικά αποτελέσματα, ο τουρισμός το 2013 είχε σημαντικά αυξηθεί σε αριθμό αφίξεων, θα έρθουν το 2014 περισσότεροι τουρίστες, οι επενδυτές έρχονται και πάνε, υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον, πέτυχε η κυβέρνηση πρωτογενές πλεόνασμα ύψους ποσού 800.00 εκατομμύρια ευρώ, θα βγούμε στις αγορές για δανεισμό από τη διατραπεζική αγορά.

Τι από αυτά είναι μετρήσιμος πλούτος για την αγορά, για το πλήθος των πολιτών, των νοικοκυριών;

Όλα λειτουργούν για την εξυπηρέτηση συμφερόντων συγκεκριμένων ομάδων της αγοράς, δείγμα γραφής οι επισκέψεις- στους μεγάλους λιμένες-  κρουαζιερόπλοιων, οι τουρίστες «αρπάζονται» από αυτούς που τους περιμένουν και οδηγούνται σε συγκεκριμένες αγορές που αυτοί θέλουν.

Όσα εξαγγέλλονται από την κυβέρνηση είναι χρήσιμα, γιατί όμως, γεμίζουν τα δελτία ειδήσεων τ/σ, τον έντυπο τύπο, τους διαλόγους στα panels, αυξάνονται τα έσοδα τους από την αύξηση των ποσών που εισπράττουν από τις διαφημίσεις. Για το πλήθος των πολιτών δεν έχουν καμία αξία όλα αυτά, δεν αποτελούν ωφέλειες, για τον άνεργο η διαρκής μείωση της ρευστότητας χάνει την ελπίδα μεροκάματου, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Την περίοδο 2009 μέχρι σήμερα- στην Ελλάδα- έχουν ωφεληθεί οι τράπεζες με επιγραμματικές πρωτοβουλίες εντυπωσιακών τίτλων αναφοράς: ανακεφαλαιοποίση, δανεισμός από την ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα με χαμηλότοκα επιτόκια, συστημικές τράπεζες(;)! Οι τραπεζίτες εισπράττουν τεράστια ποσά  από το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, δεν πάνε στην αγορά τα ποσά αυτά για την δημιουργία ρευστότητας, να κινηθεί η αγορά, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας: διατίθενται για την αγορά περιουσιακών στοιχείων, τράπεζες ρετάλια, τα ποσά που παίρνουν συμποσούνται σε εκατοντάδες δις ευρώ, η αγορά δεν έχει κινηθεί, για τις τράπεζες κουβεντιάζεται και νέα ανακεφαλαιοποίση, η οικονομία πάσχει εξ αιτίας  της έλλειψης ρευστότητας, καταφεύγει σε  δανεισμό απανωτά ... για την πληρωμή συντάξεων μισθών, δόσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών, ληξιπρόθεσμων δόσεων του χρέους.

Ο δανεισμός της κυβέρνησης, προκαλεί το θανατηφόρο καρκίνο. .

Θα επαναλάβω τι έγραφε ο Χριστιανός Χάνσεν στον καθηγητή του στην Δανία για την ελληνική περιφέρεια-Δανός Αρχιτέκτων, η αρχιτεκτονική δουλειά του αποτελεί κόσμημα για την Αθήνα: Η Ελλάδα είναι πολύ όμορφη χώρα. Τη φύση της χαρακτηρίζουν βουνά, σε μία ατέλειωτη ποικιλία από σχήματα και χρώματα. Οι κάτοικοι είναι υπέροχοι κι οι φορεσιές τους όμορφες. Στην αρχή όλα αυτά μ’ έκαναν να νιώθω ότι βρισκόμουν σ’ έναν άλλο κόσμο. Μερικές φορές ο Πέττριχ κι εγώ αισθανόμασταν πραγματικά μαγεμένοι».[Επιστολή/4 Σεπτεμβρίου 1833. Εκδόσεις Ωκεανίδα]

Εμείς εδώ, για αυτή την ομορφιά της ελληνικής περιφέρειας, τι κάνουμε;

Ενδιαφερόμενοι για την διενέργεια επενδύσεων στην περιφέρεια, δεν μπορούν να βρουν έναν πειστικό τοπικό θεσμικό παράγοντα, να του πουν και να έχουν συγκεκριμένη υλοποιήσιμη πρόταση:  θέλω να επενδύσω εδώ, σε αυτό τον τόπο, πέστε μου τι μπορώ να κάνω.

Βρέθηκα στην Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδος, συνάντησα παράγοντες που ασκούν δημόσια εξουσία, τους είπα: έψαξα και έμαθα η περιοχή έχει κτηνοτροφία, καλή αγροτική παραγωγή, θέλω μια έκταση για κτηνοτροφική παραγωγή, δημιουργία νέων σύγχρονων σφαγείων, για κέντρα ανάπτυξης περισσότερων μονάδων στην περιφέρεια, θέλω να ξεκινήσει γρήγορα η μονάδα παραγωγής, έχω το πελατολόγιο. Οι απαντήσεις με  εξέπληξαν, δεν είχαν σχέδιο αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, δεν είχαν χαρακτηριστεί περιοχές μέσα στην περιφέρεια για σχετικές πρωτοβουλίες άμεσης ενεργοποίησης αιτήσεων τις οποίες  θα δεχόντουσαν. Δεν πήρα καμία πρόταση: Να την ψάξω μόνος μου, στην πράξη μου απαντούσαν τι είναι αυτά που μας λες.

Εμείς τους τουρίστες τους θέλουμε για τα νησιά, περιοχές που λυμαίνονται το τουριστικό προϊόν χωρίς να έχουμε, ως κράτος ελάχιστα,  προσπαθήσει να αξιοποιήσουμε  το κάλλος της ενδοχώρας, τα χιονοδρομικά κέντρα, συγκρίσιμα με όλους τους τόπους του ακριβού τουρισμού του κόσμου.

Στις 15/05/2013 πήγα σε ένα χωριό της Φωκίδας, είχα πρόσκληση να μείνω λίγες ημέρες. Μου δόθηκε η ευκαιρία να περάσω από 20 χωριά και «κεφαλοχώρια»: δεν είδα κανένα παιδί, κανένα έφηβο, καμία κοπέλα με κάποιο αγόρι να περπατούν. Αυτό που είδα ήταν: γέροντες και γερόντισσες- χωρίς υπερβολή- με μπαστούνι, 10/20 άνθρωποι στο χωριό, τα σπίτια κλειστά αλλά φροντισμένα, αυτοί στους οποίους ανήκουν, τα σπίτια, τα επισκέπτονται ως εξοχικά, σπίτια τα οποία χρησιμοποιούν για διακοπές.

Το πρωτοφανές που άκουσα στην Κοινότητα Αθανάσιος Διάκος, υψόμετρο 1.100 μ. στα Βαρδούσια όροι: Το χειμώνα τα πρόβατα και τα γίδια χειμάζουν στην Αττική και κυρίως στον Ασπρόπυργο! ...αν είναι δυνατόν να έχουμε και τα γίδια και τα πρόβατα μετανάστες εσωτερικού....στην Αθήνα.!

Οι Πρωθυπουργοί στις επισκέψεις τους,  σε χώρες του εξωτερικού, για εμπορικές δουλειές, παίρνουν μαζί το κατεστημένο επιχειρηματικό δυναμικό της χώρας, δεν είναι η μόνη επιλογή που έχουν. Υπάρχουν στην Ελλάδα πάρα πολλοί νέοι ικανοί και με επιχειρηματικές γνώσεις, χωρίς μακρόχρονη εμπειρία αφού η κυβέρνηση δεν  δίνει και σε αυτούς την ευκαιρία, δεν έχουν το start with, θα το έχουν με τις επαφές που θα έχουν με το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον, συνοδευόμενοι από τον Πρωθυπουργό, τους υπουργούς.

* Ο κ. Ευάγγελος Λαζαρίδης είναι υφηγητής Πολιτικής Οικονομίας

ΤΟ ΒΗΜΑ