Εργασιακός Μεσαίωνας για 400 ευρώ

Ο Δημήτρης δεν μπορούσε ούτε τον εαυτό του να ακούσει από τις φωνές. Ο υπεύθυνος βάρδιας ούρλιαζε: «Αιτήσεις! Θέλω αιτήσεις!». Κανείς δεν τολμούσε να σηκώσει το κεφάλι να τον κοιτάξει. Οταν μια φορά ο Δημήτρης είχε ψελλίσει «προσπαθώ», τον είχε πάρει και τον είχε σηκώσει. «Δεν υπάρχει αυτή η λέξη!», είχε φωνάξει στο αυτί του ο άλλος. «Η απάντηση είναι “θα κάνω αιτήσεις”!».

Το συγκεκριμένο call center, από τα δεκάδες που έχουν αναπτυχθεί τα χρόνια της κρίσης στην Αθήνα, είχε αναλάβει την προώθηση των νέων συνδρομητικών πακέτων εταιρείας κινητής τηλεφωνίας. Σε έναν πίνακα, γράφονταν τα ονόματα των εργαζομένων και ο αριθμός των αιτήσεων που είχαν «φέρει». Οι περισσότεροι δίπλα στο όνομά τους είχαν ένα μηδενικό. Ως τέτοια αντιμετωπίζονταν και από την εταιρεία. Ο Δημήτρης, 29, άντεξε μία εβδομάδα περίπου. «Δεν μας επέτρεπαν ούτε διάλειμμα 10 λεπτών. Κανείς δεν διαμαρτύρεται από φόβο μην τον διώξουν. Ούτε να σχολάσεις στην ώρα σου μπορείς. Ερχονται και σου λένε ότι δεν βοηθάς την ομάδα». Πραγματοποιούν πάνω από 100 κλήσεις την ημέρα. «Η ψυχολογική πίεση και η σωματική κούραση ήταν αφόρητη. Κάποιοι δεν άντεχαν, άφηναν τα ακουστικά, σηκώνονταν κι έφευγαν».

Από τους περίπου 50 εργαζομένους της εταιρείας, οι περισσότεροι είναι νέοι με προσόντα, που όμως δεν έβρισκαν αλλού δουλειά. Υπάρχουν κάποιοι άνω των 50, που υπομένουν τα πάντα για να καταφέρουν να πληρώσουν τα χαράτσια τους. «Τους βλέπεις με σκυμμένο κεφάλι, απελπισμένος κόσμος. Αλλά ξέρουν ότι τουλάχιστον εδώ θα πληρωθούν». (Σ.σ.: Σε άλλα call centers οι εργαζόμενοι πληρώνονται μόνο εάν συμπληρώσουν συγκεκριμένο αριθμό αιτήσεων.) Για το 4ωρο πληρώνεσαι 270 ευρώ, για το 5ωρο 300, για το 8ωρο 500.

Η «Γενιά των 1.000 ευρώ» των Αλ. Ριμάσα και Αντ. Ινκορβάια, που αποτύπωνε την εργασιακή επισφάλεια και οικονομική ανασφάλεια των νέων στην Ευρώπη, είχε γίνει το 2006 διαδικτυακό μπεστ σέλερ. Στην Ελλάδα, το ίδιο φαινόμενο είχε αποδοθεί ως «γενιά των 700 ευρώ». Ουδείς ανέμενε ότι το 2014, ο μισθολογικός μέσος όρος θα έχει συρρικνωθεί στο μισό, με κεντρικό σύνθημα της εγχώριας αγοράς εργασίας το «take it or leave it».

Τα call center μοιάζουν με διατομή του προβλήματος. Εκτός από τους εξευτελιστικούς μισθούς, στις περισσότερες εταιρείες υπογράφονται μηνιαίες συμβάσεις με τους εργαζομένους να εξαντλούνται για να κερδίσουν μια θέση στην εταιρεία και τον επόμενο μήνα. Σε συγκεκριμένη εταιρεία, οι εργαζόμενοι δουλεύουν για 2,90 την ώρα, με συμβάσεις δύο εβδομάδων. Αλλού καταγγέλλεται ότι οι υποψήφιοι περνούν ένα μήνα εκπαίδευσης χωρίς να πληρώνονται και χωρίς τελικά να προσλαμβάνονται. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, στον πίνακα του γραφείου τοιχοκολλούνταν τα ονόματα των υπαλλήλων που απολύθηκαν για άσκηση περαιτέρω πίεσης. Σε call center «δεύτερης διαλογής», οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να αγκαλιάζονται κάθε πρωί και να φωνάζουν ρυθμικά «γιατί αυτοί και όχι εμείς».

Δεύτερος αντιπροσωπευτικότερος κλάδος του σημερινού εργασιακού Μεσαίωνα τα ΜΜΕ. Δημοσιογράφος προσελήφθη πρόσφατα full time σε μεγάλο σάιτ για 250 ευρώ καθαρά. Στο ίδιο σάιτ, άλλος συνάδελφος αμείβεται με 300 ευρώ, αλλά «μαύρα». Πιο «τυχερός», ο Γ.Κ. εργάζεται αυτή τη στιγμή ως υπεύθυνος ύλης σε ειδησεογραφικό σάιτ έναντι 200 ευρώ για τετράωρη εργασία, που όμως σχεδόν πάντα μετατρέπεται σε εξάωρη. «Ουρά περιμένουν απέξω».

Τα παραδείγματα δεν έχουν τελειωμό. Εταιρεία επίγειας εξυπηρέτησης (handling) στο αεροδρόμιο έχει προσλάβει άτομα έναντι 180 ευρώ τον μήνα για εξάωρη εργασία. Κομμώτρια λέει στην «Κ» ότι είδε τον μισθό της να κατατρακυλάει στα 200 ευρώ τον μήνα, «αλλά τι να κάνω». Νέο φαινόμενο παρατηρήθηκε τον Ιανουάριο σε μεγάλο πολυκατάστημα: οι βεβαιώσεις αποδοχών εμφάνιζαν τον μισθό διχοτομημένο, ο μισός αντιστοιχούσε στον κατώτατο μισθό της συλλογικής σύμβασης και ο υπόλοιπος καταγραφόταν ως οικειοθελής παροχή.

Η Στέλλα, 38, ξεκίνησε να εργάζεται πριν από τρία χρόνια ως μπέιμπι σίτερ σε σπίτι των βορείων προαστίων. Ο μισθός της τότε ήταν 400 ευρώ για 20 ώρες εργασίας. Σήμερα είναι 400 ευρώ για 43 ώρες. Ο εργοδότης της τής είπε ότι «τόσα δίνουν και οι άλλοι». «Ψάχνω συνεχώς για εναλλακτική, αλλά δεν υπάρχει τίποτα. Εξαήμερο, 8ωρο, ο μισθός δεν ξεπερνάει τα 450 ευρώ. Συν τον όρο “να μην κάνεις παιδί”. Φτάνεις να νιώθεις και τυχερός μ’ αυτό που ζεις», λέει η ίδια στην «Κ». «Τα νέα παιδιά σκέφτομαι. Εμείς τουλάχιστον ζήσαμε κάποτε και πιο καλές μέρες».

ΛΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ
Η Καθημερινή