Τι συμβαίνει με την Ουκρανία;- Του Κώστα Βαξεβάνη

Ποιοί είναι οι καλοί και ποιοί οι κακοί; Αυτό το συνηθισμένο ερώτημα που επιχειρεί απλοικά και γραμμικά να εξηγήσει ιστορικές εξελίξεις, επιστρατεύεται και στην προσπάθεια ερμηνείας όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία. Ίσως ένα πιο αποδοτικό ερώτημα θα ήταν το “cui bono”, δηλαδή ποιός οφελείται;

Μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η Ουκρανία, όπως και πολλές από τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες,ήταν αυτό που ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αποκαλούσε «ενδιάμεσο χώρο» στο βιβλίο του η «Μεγάλη σκακιέρα». Ήταν ο χώρος που έπρεπε να καλυφθεί για την εξυπηρέτηση των αμερικανικών συμφερόντων. Έτσι δημιουργήθηκαν μια σειρά από επεμβάσεις, οι οποίες δεν έμοιαζαν με αυτές που στο παρελθόν γίνονταν σε χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Επιλέχθηκε η οικονομική διείσδυση και η χειραγώγηση μέσα από Ιδρύματα «Δημοκρατίας» και «Δικαιωμάτων».

Όπως έχει γίνει πια γνωστό, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (πάντα είναι επίκαιρες και χρήσιμες) επιστρατεύτηκαν για να ανέβουν στην εξουσία οι άνθρωποι που ήθελε ο Λευκός Οίκος. Η κυρία Ολ Μπράιτ, εκτός από τη συλλογή από καρφίτσες, είχε και μια συλλογή από Οργανώσεις που ξεχύθηκαν για να επιβάλουν μια συγκεκριμένου τύπου Δημοκρατία. Δύο από της πιο γνωστές αμερικανικές ΜΚΟ, η US Agency for International Development (USAID) και η National Endowment for Democracy (NED), από το 2004 έως το 2005 έδωσαν 2 δις δολάρια για να επιβάλουν το ποιοι θα κυβερνήσουν τη χώρα. Το ίδιο μοντέλο χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Ο ίδιος ο Λεχ Βαλέσα, σε μια συνέντευξη που μου είχε δώσει πριν απο μερικά χρόνια είχε παραδεχθεί πως Οργανώσεις,κυρίως του Βατικανού,είχαν χρηματοδοτήσει την «Αλληλεγγύη» του για να ανατρέψει το καθεστώς. Το παιχνίδι αυτό στην Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία, έπαιξε γνωστός έλληνας επιχειρηματίας, πρώην πράκτορας της Στάζι που προσχώρησε στους αμερικανούς μετά την πτώση του Τείχους και ανέλαβε να χρηματοδοτήσει τους επιλεγμένους.

Οι βελούδινες ή πορτοκαλί επαναστάσεις,δεν είχαν μόνιμο αποτέλεσμα.Ανέτρεψαν κυβερνήσεις, αλλά δεν έλυσαν προβλήματα και σίγουρα δεν έφεραν τη Δημοκρατία. Άνοιξαν αντιθέτως το δρόμο για τις μαφίες και τους διεφθαρμένους πολιτικούς. Η Ουκρανία επιχειρήθηκε να γίνει το προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης.

Η Γιούλα Τιμοσένκο, το αγαπημένο παιδί της Δύσης το οποίο πλούτισε κάνοντας εμπόριο πετρελαίου με τους σοβιετικούς ολιγάρχες, κατέληξε στη φυλακή για διαφθορά. Οι Ρώσοι, οι οποίοι έβλεπαν δικαιωματικά κατά τη δική τους θεώρηση και ιστορία, την Ουκρανία ως ζωτικό τους χώρο, δεν την άφηναν να γίνει αμερικανικό «έδαφος». Η προσάρτηση της Ουκρανίας στη Δύση σήμαινε πως οι αγωγοί που περνούν από την Ουκρανία για να τροφοδοτήσουν την Ευρώπη, θα πέρναγαν πλέον από «ξένο» έδαφος. Επίσης θα σήμαναν τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τη διέξοδο στη Μαύρη Θάλασσα. Έτσι πρακτικά ο Πούτιν ήθελε μια Ουκρανία συνδεδεμένη με τη Ρωσία και τα γεωπολιτικά της συμφέροντα.

Τον Νοέμβριο του 2013, ο Βίκτωρ Γιανουκόβιτς θα υπέγραφε την οικονομική σύνδεση (ενεργειακή ουσιαστικά) της Ουκρανίας με την Ευρωπαική Ένωση. Ο Πούτιν απάντησε με παροχές προς την Ουκρανία. Μείωσε την τιμή του φυσικού αερίου κατά το ένα τρίτο και προσέφερε δάνειο 15 δισεκατομμυρίων. Ήταν ακριβώς η στιγμή που οι φιλοευρωπαϊστές ξεκίνησαν διαμαρτυρίες προκειμένου να συνδεθεί η Ουκρανία με την Ευρωπαική Ένωση.

Δεν υπάρχουν στοιχεία για το αν αυτές οι διαμαρτυρίες είχαν κάτι από τις αμερικανικές και τις γερμανικές παρεμβάσεις την περίοδο των Πορτοκαλί Επαναστάσεων. Αν δηλαδή, ήταν υποκινούμενες και κυρίως επιδοτούμενες. Το πρακτικό αποτέλεσμα είναι πως δεν κατευνάστηκαν. Αντιθέτως η λογική ισχύος του Γιανουκόβιτς, επέλεξε την καταστολή.

Από τον Νοέμβριο ως σήμερα η αντιπολίτευση,κλιμάκωσε τις αντιδράσεις. Καθοριστικό ρόλο στη μορφή που πήραν αυτές οι αντιδράσεις, δηλαδή στην μετατροπή τους σε πολεμικές συγκρούσεις, έπαιξε εκτός από τη στάση του Γιανουκόβιτς, η «Πανουκρανική Ένωση Σβομποντάν». Πρόκειται για Ουκρανούς Εθνικοσοσιαλιστές, τους οποίους οι πάντες θαύμασαν από τηλεοράσεως να τοποθετούν πορτραίτα του Χίτλερ στα κτίρια που καταλάμβαναν και να κυκλοφορούν φορώντας στο μανίκι τη ρούνα, το ναζιστικό σήμα των «Βάφεν Ες Ες». Πρόκειται για το ίδιο σήμα που ο Μιχαλολιάκος εμφανίζει ως αρχαιοελληνικό. Το «Σβομποντάν» διατρανώνει πως είναι πολιτικός απόγονος του Στεπάν Μπαντέρα, του Ουκρανού ναζί που υπηρέτησε μαζί με την «Ένωση Ουκρανών Εθνικιστών» στα χιτλερικά τάγματα.

Η δράση του «Σβομποντάν» κατά τις διαδηλώσεις στο Κίεβο δημιουργούσε την αναγκαία εικόνα της καταστροφής και του πολέμου, απέναντι στην οποία η Δύση έπρεπε να πάρει θέση. Μια Δύση ωστόσο διαιρεμένη, ανάμεσα στα Αμερικανικά και τα Γερμανικά συμφέροντα που βρισκόταν σε αδιέξοδο, γιατί δεν υπήρχε ο ηγέτης ο οποίος μπορούσε να εμφανιστεί ως εναλλακτική λύση, αλλά κυρίως ως εγγυητής των συμφερόντων του καθενός από αυτούς. Γι' αυτό άλλωστε πολύ γρήγορα η Τιμοσένκο  βγήκε από τη φυλακή, για να να καλύψει το κενό «οράματος» και πολιτικής μια που δεν ήταν δυνατόν οι δραστήριοι του «Σβομποντάν» να εμφανιστούν πως εκφράζουν τη Δημοκρατία. Θα ήταν κάπως δύσκολο, με τις σβάστικες ακόμη στα μανίκια. Έτσι περιορίστηκαν στην χρήση τους ως διακόπτες του χάους και σε ίσως σε ένα μεγάλο ποσοστό που θα πάρουν στις εκλογές.

Η Δύση για μια ακόμη φορά έδειξε να κάνει το ίδιο λάθος. Να ταΐζει ένα τέρας για να εξυπηρετηθεί, όπως έκανε στο παρελθόν με τον Σαντάμ Χουσείν, τον ΧομεΪνί, τον Νοριέγκα ή τον ίδιο τον Μπιν Λάντεν, με αποτέλεσμα στο μέλλον να βρεθεί αντιμέτωπη με το δημιούργημά της.

Το ερώτημα σήμερα βεβαίως είναι τι θα κάνει ο Πούτιν; Θα αποδεχθεί όχι απλώς μια ήττα αλλά την εκμηδένιση των γεωστρατηγικών σχεδιασμών της Ρωσίας και ενός μελλοντικού σχεδίου για μια Ρωσική Νέα Ομοσπονδία στα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Όταν το 2008 υπήρχε ένα ανάλογο παράδειγμα με την Οσετία, η απάντηση Πούτιν δεν ήταν τόσο διπλωματική. Ο γεωργιανός πρόεδρος Σακιασβίλι θέλησε να αποδείξει πως μπορεί να εξασφαλίσει να περάσουν οι αγωγοί από το γεωργιανό έδαφος προς όφελος των ΗΠΑ και προχώρησε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Οσετία. Ο Πούτιν περίμενε να υπάρξουν θύματα που είχαν ρωσικά διαβατήρια και αντεπιτέθηκε με το πρόσχημα του θανάτων άμαχων Ρώσων. Σε μερικές μέρες έφτασε ως την Τιφλίδα. Ίσως εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως στην Ουκρανία υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες πολίτες με ρωσικά διαβατήρια. Αν κάποιος τους χτυπήσει, ίσως η Ρωσία να μην φτάσει ως το Κίεβο, αλλά μπορεί να επιλέξει να αποσπάσει ένα κομμάτι της Δυτικής Ουκρανίας που θα θελήσει στη συνέχεια οικειοθελώς να προσαρτηθεί στη Ρωσική Ομοσπονδία φτιάχνοντας ένα ανάχωμα για όσα έχουν σχεδιαστεί από την άλλη πλευρά.

Υ.Γ: Την ώρα που γίνονταν όλα αυτά στην Ουκρανία, στην επίσης γειτονική Βοσνία, υπήρχαν και υπάρχουν μεγάλες διαδηλώσεις που ξεκίνησαν μετά την προσπάθεια της κυβέρνησης και των διεφθαρμένων πολιτικών, να ιδιωτικοποιήσουν τις βασικές βιομηχανικές μονάδες στην Τουζλα. Η καταστολή ήταν αιματηρή. Η Δύση φυσικά δεν αντέδρασε, γιατί οι διαδηλωτές από όλο το πολιτικό φάσμα κατηγορούσαν τον νεοφιλελευθερισμό ως υπεύθυνο της βαρβαρότητας.

ΥΓ 2: Η πρώτη πάντως εξέλιξη στην Ουκρανία φαίνεται να είναι η πρόσκληση του ΔΝΤ.
Το Κουτί της Πανδώρας