Υπερδνειστερία: Ένα άγνωστο ευρωπαϊκό «κράτος» - πλυντήριο

Ως μια περιοχή «παγωμένης διαμάχης» αναγνωρίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τη μακρόστενη λωρίδα γης, εκτάσεως 4.163 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πληθυσμού 553.347 κατοίκων, (για να καταλάβετε, πρόκειται για έκταση αρκετά μικρότερη του Ν. Φθιώτιδας), που εκτείνεται ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Μολδαβία. Στην ουσία, το μόρφωμα αυτό είναι περιοχή της Μολδαβίας που ανεξαρτητοποιήθηκε απ’ αυτήν το 1990, κατά τον πόλεμο της Υπερδνειστερίας, όταν με τη βοήθεια Ρώσων, Κοζάκων, Ουκρανών εθελοντών και της 14ης Ρωσικής (πρώην Σοβιετικής) Στρατιάς, νίκησε τις Μολδαβικές δυνάμεις. Ο ρωσικός στρατός δεν έφυγε βέβαια από εκεί, αντιθέτως μάλιστα, εγκαταστάθηκε μόνιμα για να «διαφυλάσσει την ειρήνη»(!) στην περιοχή. Επιπλέον, οι κάτοικοί της, σε δημοψήφισμα του 2006, ψήφισαν με ποσοστό 93,1% υπέρ της ανεξαρτητοποίησής τους από τη Μολδαβία και της ένωσης με τη Ρωσία.

Ωστόσο, η Υπερδνειστερία ή Transnistria, εξακολουθεί να παραμένει ένα «κράτος» που ουδείς αναγνωρίζει και ελάχιστοι γνωρίζουν. Με λαμπρή εξαίρεση τον πανίσχυρο ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν φυσικά…

Ποιος ο λόγος ύπαρξης ενός τόσο μικρού κρατιδίου όμως; Τι «παίζει» πραγματικά στην Υπερδνειστερία;

Μια λιλιπούτεια αινιγματική περιοχή, που δεν αποτυπώνεται σε κανέναν χάρτη και παραχωρεί στους τουρίστες βίζα μόνο εικοσιτεσσάρων ωρών, μετά από πολλούς ελέγχους και γραφειοκρατία, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά για το πώς είναι δυνατόν να ευημερεί τόσο πολύ, την ίδια ώρα που οι υπόλοιπες όμορες χώρες είναι βυθισμένες στη φτώχεια. Μια Μαύρη Τρύπα στην Ευρώπη, στην οποία κάνει κουμάντο μια πανίσχυρη οικογένεια, οι Σμιρνόφ, σε συνεργασία με μυστικές υπηρεσίες και ζει κυρίως από λαθρεμπόριο όπλων και trafficking γυναικών, καθώς και δραστηριότητες μιας μυστηριώδους εταιρείας με το όνομα Sheriff, το σήμα της οποίας συναντάται παντού, από βενζινάδικα μέχρι super market, αυτή φαίνεται να είναι η Υπερδνειστερία και ο λόγος ύπαρξής της, απλούστατος: ξέπλυμα χρήματος!

Αν αναλογιστεί κανείς ότι, τελειώνοντας ο πόλεμος, το 1992, άφησε πίσω του σαράντα χιλιάδες τόνους ρωσικού πολεμικού υλικού, μπορεί εύκολα να καταλάβει ότι οι αγοραπωλησίες όπλων αποτελούν έκτοτε μία κύρια πηγή πλουτισμού για τους «βαρόνους» της Υπερδνειστερίας, οι οποίοι βρίσκονται σε στενή συνεργασία με τους ρώσους «συναδέλφους» τους, γεμίζοντας με άφθονο μαύρο χρήμα τις τσέπες τους, παρέχοντας όπλα σε κάθε λογής μαφιόζο απανταχού της Γης και εξοπλίζοντας αντάρτες και κυβερνήσεις σε διάφορες περιοχές της διακεκαυμένης ζώνης του πλανήτη. Επισήμως βέβαια, ένα μεγάλο ποσοστό απ’ αυτά το υλικό επέστρεψε στη Ρωσία. Τα πράγματα, όμως, είναι μάλλον θολά. Το ουκρανικό λιμάνι της Οδησσού άλλωστε, απέχει μόλις εκατό χιλιόμετρα από την Τιρασπόλ (την πρωτεύουσα), γεγονός που καθιστά ακόμα πιο εύκολη τη διοχέτευση όπλων σε Ασία, Αφρική και Μέση Ανατολή.

Πράγματι, το 2006, σε ένα από τα απειλητικά βίντεο του Αλ Ζαρκάουι, του πρώην αρχηγού της Αλ Κάιντα στο Ιράκ, εμφανίστηκαν κάποιες περίεργες ρουκέτες. Οι μυστικές υπηρεσίες της Δύσης, υποστήριξαν ότι επρόκειτο για τις «Αλαζάν», σοβιετικής κατασκευής, που χρησιμοποιούνταν για μετεωρολογικούς σκοπούς. Αμερικανοί και Βρετανοί άρχισαν να αναζητούν την προέλευσή τους και τον τρόπο που κατέληξαν στο οπλοστάσιο της Αλ Κάιντα. Το ίδιο έκανε κι ένας δημοσιογράφος των Sunday Times, ο Μπράιαν Τζόνσον Τόμας, που ταξίδεψε στην Υπερδνειστερία παριστάνοντας τον υποψήφιο πελάτη εκ μέρους Αλγερινών εξτρεμιστών και κατάφερε να επιβεβαιώσει τις υποψίες.

Η εταιρεία Sheriff, αφετέρου, μοιάζει να έχει το μονοπώλιο στα πάντα, αφού, όπου κι αν στρέψει κανείς το βλέμμα θα δει το λογότυπό της. Παραμένει απόλυτος κυρίαρχος της Οικονομίας, χρηματοδοτώντας κόμματα και δημιουργώντας μια σειρά από επιχειρήσεις, από μεγάλα σούπερ μάρκετ, θερμοκήπια, ανταλλακτήρια συναλλάγματος, καζίνο, τηλεοπτικό σταθμό και βενζινάδικα μέχρι την ομώνυμη ποδοσφαιρική ομάδα που δε χάνει σχεδόν ποτέ και διαθέτει ένα υπερσύγχρονο γήπεδο στην Τιρασπόλ, αξίας 200.000.000 δολαρίων! Το πιθανότερο πάντως είναι ότι η εν λόγω εταιρεία αποκλειστικό σκοπό έχει το ξέπλυμα χρήματος της πανίσχυρης οικογένειας Σμιρνόφ. Ο Ιγκόρ Σμιρνόφ εξ άλλου, κρατούσε τα ηνία της πολιτικής ζωής του τόπου επί είκοσι συναπτά χρόνια.

Όπως διαβάζουμε στο άρθρο της Ευριδίκης Μπέρση στην Καθημερινή, «Στην «πρωτεύουσα» Τιρασπόλ, κάνει κουμάντο μία οικογένεια, οι Σμιρνόφ, με τον πατέρα στην «προεδρία», τον ένα γιο «υπουργό τελωνείων» (τα τελωνεία είναι τόσο νευραλγικά για τις αμφιλεγόμενες μπίζνες του κρατιδίου, που έχουν δικό τους υπουργείο) και τον άλλο γιο επικεφαλής του μεγαλύτερου ομίλου εταιρειών της Υπερδνειστερίας, που περιλαμβάνει το μονοπώλιο της διακίνησης βενζίνης, οινοπνευματωδών και καπνού. Από τη σοβιετική εποχή, οι Σμιρνόφ κράτησαν τα σύμβολα (αγάλματα του Λένιν στις πόλεις, σφυροδρέπανο στη σημαία) και τον αυταρχισμό («εκλογές» που κερδίζονται με ποσοστά 85%, απόλυτος έλεγχος στον Tύπο) και εγκατέλειψαν κάθε υποχρέωση σοσιαλιστικής πολιτικής».

Όπως και να έχει πάντως το πράγμα, φαίνεται πως η τύχη της Υπερδνειστερίας έχει πλέον μπει στην τελική ευθεία, καθώς η όρεξη του Πούτιν  ανοίγει ολοένα και περισσότερο μετά τα γεγονότα της Κριμαίας και μάλιστα με ταχύτατους ρυθμούς. Υπάρχει άλλωστε πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει: Ναγκόρνο Καραμπάχ, Νότια Οσετία… Κι απ’ ό,τι φαίνεται ο ρώσος πρόεδρος δεν αρκείται στο να είναι βασιλιάς της Ρωσίας, αλλά επιθυμεί διακαώς να γίνει και αυτοκράτορας Πασών των Ρωσιών…

Πηγές πληροφοριών και φωτογραφιών:

1. «Η χώρα των 12 θαυμάτων», του Σωτήρη Δανέζη, Εμπόλεμη Ζώνη, MEGA TV
2. Μια μαύρη τρύπα στις πύλες της Ευρώπης, της Ευριδίκης Μπέρση, Καθημερινή, 14/3/2006,
3. Βικιπαιδεια
4. Red Ink Run: Twenty-three and a half hours in Transnistria, K. Johnson
5. The Telegraph
6. In the capital of Smirnov’s empire