Τα παροπλισμένα μέγαρα της οδού Σταδίου - Του Δημήτρη Ρηγόπουλου

Φωτο: Θύμα της κρίσης το ξενοδοχείο Esperia Palace (αριστερά), που έκλεισε το 2010. Στο μέσον, σε κακή κατάσταση, ένα από τα λίγα αξιόλογα κτίρια των Χαυτείων. Χάθηκε η ευκαιρία πριν από λίγα χρόνια για τα δύο νεοκλασικά ερείπια στη συμβολή με την οδό Αμερικής (δεξιά).



Γιατί μας πονάει τόσο πολύ η σημερινή εικόνα της οδού Σταδίου; Αλήθεια, το έχουμε σκεφθεί; Γιατί αυτός ο δρόμος έχει μια ιδιαίτερη επίδραση στην ψυχολογία των Αθηναίων;

Είναι ερωτήματα που προσπαθώ να απαντήσω ενώ αφήνω πίσω μου το κτίριο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού με τις λαμπερές βιτρίνες του Attica και πλησιάζω (τόσο γρήγορα!) τις παρυφές της περιοχής που «δοκιμάζεται»: ήδη από το ύψος της οδού Εδουάρδου Λω με υποδέχονται το κλειστό ξενοδοχείο Esperia και το «βομβαρδισμένο» κέλυφος του «Αττικόν». Κατεβάζω ασυνείδητα το βλέμμα και προσπαθώ να «πιαστώ» από νησίδες ζωής και (κάποιας) ομορφιάς. Δεν είναι πάντα εύκολο. Χαίρομαι που ο «Ιανός» δεν μετακόμισε (όπως είχε ακουστεί) και συνεχίζει να είναι ένας από τους ελάχιστους «προορισμούς» σε αυτό το κομμάτι του δρόμου.

Σκέφτομαι πως με την οδό Σταδίου οι δεσμοί πολλών από εμάς είναι στενότεροι. Η γειτονική Πανεπιστημίου έχει έναν περισσότερο μνημειακό χαρακτήρα που συνήθως ευνοεί τις συναισθηματικές αποστάσεις. Οσο για την παρακείμενη οδό Ακαδημίας, στέκεται κάπου στη μέση, χωρίς τις πυκνές αναφορές (αρχιτεκτονικές ή εμπορικές) των δύο προηγούμενων δρόμων.

Το καταπληκτικό με τη Σταδίου είναι ο αριθμός των σημαντικών παροπλισμένων κτιρίων. Μόνο αν περπατήσεις από την πλατεία Συντάγματος μέχρι την Ομόνοια και τα καταγράψεις με έναν τρόπο (φωτογραφικά ή κρατώντας σημειώσεις), συνειδητοποιείς την έκταση του ανενεργού αρχιτεκτονικού και εμπορικού δυναμικού. Αν, όμως, αυτού του είδους η καταγραφή μάς παρασύρει σε μελαγχολικούς συλλογισμούς, την ίδια στιγμή ξεδιπλώνεται μια μεγάλη ευκαιρία: τα κτίρια αυτά αποτελούν μια ξεχασμένη εφεδρεία του κέντρου της Αθήνας που έχουμε την τάση να υποτιμάμε. Σας καλώ λοιπόν σε έναν νοητό περίπατο που δεν είναι τόσο σκοτεινός όσο ακούγεται. Πρώτα στη σειρά (με σημείο εκκίνησης την πλατεία Συντάγματος) τα δύο νεοκλασικά ερείπια στη συμβολή με την οδό Αμερικής. Το γωνιακό είναι μεγαλύτερο και αρχιτεκτονικά πιο φιλόδοξο. Δυστυχώς το σχέδιο αποκατάστασής τους από την Τράπεζα Πειραιώς (με ταυτόχρονη ανέγερση νέας οικοδομής στο βάθος του οικοπέδου), σε μελέτη του γνωστού αρχιτέκτονα Γιάννη Κίζη, δεν προχώρησε εξαιτίας προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Προσπερνάμε το συγκρότημα του «Αττικόν» και του «Απόλλωνα» (αναμένεται νομοθετική πρωτοβουλία για την απεμπλοκή του θέματος) και φτάνουμε στο τριώροφο εκλεκτικιστικό κτίριο που ταυτίστηκε με την τραγωδία της Marfin πριν από τέσσερα χρόνια. Εδώ υπήρξε αρχιτεκτονική μελέτη από το γραφείο «A+D» ενώ έχει εκδοθεί και οικοδομική άδεια. Ωστόσο εργασίες δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στο ισόγειο του καταστήματος.

Στην απέναντι όχθη της Σταδίου σημειώνουμε την απώλεια του ξενοδοχείου Esperia (ιδιοκτησίας του Ταμείου Νομικών) ενώ εντύπωση προκαλεί η πολυετής «αποστρατεία» του «Ακρον – Ιλιον – Κρυστάλ», ενός από τα θεωρητικώς πιο προνομιούχα ενιαία εμπορικά ακίνητα του κέντρου. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και το κλειστό πολυκατάστημα του «Ατενέ».

Εκκρεμότητες ετών

Μια εκκρεμότητα από τα παλιά συναντάμε στο Εθνικό Τυπογραφείο, ένα από τα πρώτα δημόσια κτίρια της απελευθερωμένης Αθήνας. Εξωτερικά το κτίριο είναι ανακαινισμένο (από τη δεκαετία του ’90), εργασίες που δεν προχώρησαν ποτέ προς το εσωτερικό καθώς δεν υπήρξε ποτέ απόφαση για τη χρήση. Ο χώρος (όπως και η παρακείμενη πλατεία!) ανήκει στο υπουργείο Δικαιοσύνης: για την ακρίβεια, στη θυγατρική του κατασκευαστική εταιρεία με την επωνυμία «Θέμις». Σύμφωνα με το τελευταίο σχέδιο, στο μεγαλύτερο τμήμα του Εθνικού Τυπογραφείο θα μετακόμιζαν υπηρεσίες του γειτονικού Συμβουλίου της Επικρατείας ενώ στο ισόγειο θα λειτουργούσε εκθεσιακός χώρος καθώς και καφέ - εστιατόριο που θα αξιοποιούσε το άνοιγμα προς την πλατεία. Το έργο έφτασε πολύ κοντά στη δημοπράτηση, αλλά... μέχρι εκεί. Σήμερα η παρέμβαση του Re-think Athens θα μπορούσε να παρασύρει και το σημαντικό αυτό κτίριο, όμως δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα κάποια σχετική εξέλιξη.

Αντίθετα, καλά νέα υπάρχουν από άλλα δύο ανοιχτά μέτωπα της Σταδίου: τόσο για το Μέγαρο Αθηνογένους (υπάρχει σχετικό άρθρο στο αυριανό φύλλο της «Καθημερινής») όσο και για τη διαμόρφωση του οικοπέδου του παλιού «Κατράντζου» στα Χαυτεία: μετά τις εκλογές αναμένεται να υλοποιηθεί η τοιχογραφία του Μανώλη Αναστασάκου που αντλεί έμπνευση από την «Εκδίωξη των Πρωτοπλάστων» του Schnorr von Carolsfeld.
Έντυπη 
Η Καθημερινή