Ο Όνος του Μπουριντάν - Του Σαράντου Καργάκου

Δικαίως αναγνώστης -προφανώς νεώτερός μου- με ερωτά ποιος είναι αυτός ο Όνος που μνημόνευσα στο προηγούμενο άρθρο μου. Οι παλαιότεροι τον ακού­σαμε στο μάθημα της Λογικής. Οι νεώτεροι, όμως, τον αγνοούν, γιατί η Λογική καταργήθηκε και στα σχολεία και στη ζωή μας.

Αλλά για να μην κρατώ σε αγωνία τους αναγνώστες, εξηγώ, αρχίζοντας από τον «ιδιοκτήτη». Ο Ιωάννης Μπουριντάν (1300-1358) ήταν Γάλλος σχολαστικός φιλό­σοφος και σχολιαστής του Αριστοτέλη. Διατύπωσε πολ­λές θεωρίες και θεωρήματα. Ανάμεσα σ’ αυτά συγκαταλέ­γεται και το περίφημο «Θεώρημα του Όνου» που κακώς αποδίδεται σ’ αυτόν. Το παραθέτω, όπως το εδίδασκα τον παλαιό καιρό: «Κατά το θεώρημα τούτο, όνος πεινών και διψών εξ ίσου, τοποθετηθείς μεταξύ δοχείου ύδατος και δέματος αχύρου, απέθανε εκ πείνης και εκ δίψης λόγω ίσης έλξεως. Λόγω αδυναμίας εκλογής».

Στον παρόντα, όμως, καιρό, μεταφερόμενοι στον πολι­τικό στίβο, παρατηρούμε ότι το πρόβλημα σε πολλούς δεν είναι η ίση έλξη που μπορεί να προκαλούν δύο κόμματα ή δύο πρόσωπα αλλ’ η ίση απέχθεια σχεδόν προς όλα τα κόμματα. Γι’ αυτό η ισχυρότερη πολιτική μάζα είναι αύτη των αναποφασίστων.

Στην κατάσταση του «Όνου του Μπουριντάν» έχουν βρεθεί πάντες οι άνθρωποι και πολύ συχνά στη ζωή. Ειδικά στον ερωτικό τομέα. Οι παλαιότεροι ασφαλώς θα είχαν συχνά τραγουδήσει το παιγνιώδες ασμάτιο:

«Μα θαρρώ πως θα τα μπλέξω

την Κική ή την Κοκώ ποια να διαλέξω.

Την Κική την αγαπώ, μα μ’ αρέσει κι η Κοκώ...»!

Σήμερα, επανερχόμενοι στα κόμματα, δεν υφίστα­ται τέτοιο δίλημμα. Σε ευρεία κλίμακα παρατηρείται μια απαρέσκεια. Έτσι το θεώρημα του «Όνου του Μπου­ριντάν» εντοπίζεται στο να ψηφίσω ή να μην ψηφίσω. Παρατηρώ ότι πάμπολλοι συμπολίτες μας βρίσκονται στην κατάσταση που εκφράζεται παραστατικά με τους στίχους του Γρυπάρη:

«Στο ναι και στο όχι στέκεται

η δίβουλή του(ς) γνώμη...».

Αλλ’ η αδυναμία εκλογής είναι συχνά πολύ βλαπτική. Οι αρχαίοι, που ήσαν από εμάς πιο σοφοί, έλεγαν: «Ἀβουλίᾳ πολλά βλάπτονται ἄνθρωποι». Κι ένας από αυτούς, ο Σοφοκλής, που κακοποιείται στο σχολείο και στο θέατρο, δίδασκε: «Κράτιστον κτημάτων εὐβουλία» (= Το πιο ισχυρό απόκτημα είναι η σωστή απόφαση). Και επανερχόμενοι στο χώρο της πολιτικής, οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι η καλή πολιτική είναι υπόθεση σωστών επιλογών. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τους πολι­τικούς, ισχύει και για τους πολίτες. Το αν θα κυβερνη­θούν από καλούς ή κακούς πολιτικούς, από ικανούς ή φιγουράτους, είναι ζήτημα δικής τους επιλογής. Ό,τι φρούτο διαλέξεις, αυτό και θα φας.

Θα ήταν, όμως, κρίμα, για να μην πω στίγμα, αν τούτες οι εκλογές, που με την παρέμβαση ποδοσφαι­ρικών παραγόντων (ΠΑΕ εναντίον κομμάτων) προσλαμ­βάνουν ένα κωμικό χαρακτήρα, θολώσουν ακόμη πε­ρισσότερο την πολιτική μας ατμόσφαιρα και ο μετά τις εκλογές χρόνος μεταβληθεί σε προεκλογική περίο­δο μακράς διαρκείας. Αυτό θα έχει δυσμενέστατες συ­νέπειες: Ό,τι έχει επιτευχθεί (δεν είναι όλα μηδενικά επί μηδενικών) θα ανατραπεί, ό,τι έχει σχεδιασθεί θα ματαιωθεί και η πολιτική πυξίδα θα αποπροσανατολι­σθεί. Αντί να δείχνει το συμφέρον της Ελλάδος, θα δεί­χνει το συμφέρον των κομμάτων.

Εύχομαι και προσεύχομαι τούτες οι εκλογές να ανα­δείξουν στο ευρύ φάσμα τους νέα πρόσωπα, άφθαρτα αλλά και ικανά. Δεν είμαστε χώρα αχανής. Λίγο ή πολύ γνωριζόμαστε. Και όλοι ξέρουμε ότι από την αρχαία επο­χή μέχρι σήμερα δύο σαράκια κατατρώγουν την Ελλάδα: η διαφθορά και η διχόνοια. Ο μεγάλος βυζαντινολόγος Αλέξ. Διομήδης γράφει για τη λιλλιπούτεια πλέον Αυτο­κρατορία της Κωνσταντινουπόλεως, όταν αντιμετώπιζε το φάσμα της οθωμανικής απειλής:

«Κατά τους χρόνους εκείνους της δύσεως του ελληνι­κού κόσμου, ήτο έκδηλος η ευτέλεια των χαρακτήρων, ο τυφλός φανατισμός, η δεισιδαιμονία, η πανουργία, η πλε­ονεξία και η δολιότης, πράγματα που εξηγούν την πώρωσιν του περιβάλλοντος εις την οποίαν είχε περιέλθει το κοινωνικόν σώμα. Αι ανθρώπιναι αρεταί ούτε εκαλλιεργούντο, ούτε εθαυμάζοντο. Αντιθέτως ελοιδορούντο»!

Το αυτό συμβαίνει και σήμερα. Αν, λοιπόν, θέλουμε να δούμε Θεού πρόσωπο, ας αναζητήσουμε και ας ψηφίσουμε ανθρώπους με αρετές και ας «μαυρίσουμε» τους ανθρώπους που σπέρνουν σε ώρες χαλεπές τον φανατισμό και τον διχασμό. Όπως γράφω στην άρτι εκδοθείσα Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, η Ελλάς θα μπορούσε να απελευθερωθεί με τις δικές της δυνάμεις και μάλιστα να επεκταθεί ως την Ήπειρο, Θεσσαλία, Μακεδονία, Κρήτη και Αρχιπέλαγος, από το έτος 1823! Τούτο δεν έγινε, διότι οι Έλληνες είχαν να αντιμετωπίσουν τον μεγαλύτερο εχθρό, τον εαυτό τους. Άρχισε ο διετής εμφύλιος πόλεμος. Γράφει ο δεινά βαλλόμενος σήμερα Κοραής: «Πολεμούν οι κατάρατοι τον τύραννον, όχι διά να απελευθερώσουν την πατρί­δα, αλλά διά να τυραννήσουν αυτοί»!

Θα ήταν θλιβερό τούτες οι εκλογές να προσλάβουν χαρακτήρα μονομαχίας Τσίπρα-Σαμαρά. Ευτυχώς, ο δεύτερος δήλωσε ότι δεν ενδιαφέρεται για τις τωρινές εκλογές αλλά για τις επόμενες γενεές. Εκτιμώ το πολι­τικό ταλέντο του κ. Τσίπρα που έφερε στη μουχλιασμέ­νη Αριστερά ένα ρίγος καινούργιο. Μια προσδοκία νίκης μέσω εκλογών θα ήταν κάτι πρωτόφαντο για ελληνικό αριστερό -έστω και με πολλά ερωτηματικά- κόμμα. Αλλά το κόμμα του κ. Τσίπρα προ των νέων εξελίξεων βρίσκεται σε αμηχανία. Οι βαρείς χαρακτηρισμοί δεν συ­νιστούν επιχειρηματολογία.

Και το λέγω αυτό με απόλυτα καλή διάθεση. Διότι θέ­λω να προφυλάξω τον κ. Τσίπρα από κακοτοπιές. Ο κ. Σα­μαράς ξέρει τι κάνει -έστω κι αν μας ξεκάνει. Ο κ. Τσίπρας, προκειμένου να ξεκάνει τον κ. Σαμαρά, ερχόμενος προώρως στην εξουσία, δεν θα ξέρει τι να κάνει. Και τότε -προς μεγάλη του λύπη- θα ξεκάνει την Ελλάδα...!

Πηγή:
Ἑστία
Ημερομηνία:
16/05/2014
Σαράντος Ι. Καργάκος