Ο δεύτερος θάνατος του Αμφιάραου - Του Άλκη Γαλδαδά

Photo: archaiologia.gr

Αύγουστος, 3 του μήνα. Κυριακή και η ζέστη ερχόταν απειλητική από νωρίς το πρωί. Με το λεωφορείο των 8 για τον Κάλαμο. Χωρίς μαγιό και πετσέτες όμως. Μαζί με περισσότερους από εκατό άλλους συν-Έλληνες βρεθήκαμε έξω από τον αρχαιολογικό χώρο στο Αμφιάρειο γιατί θα γινόταν μια ενδιαφέρουσα ξενάγηση σχετικά με το τι αντιπροσώπευε από την αρχαιότητα μέχρι τους πρώτους ρωμαϊκούς χρόνους. Λέγεται, εκτός των άλλων, ότι εκεί ήταν όχι μόνο θεραπευτήριο, όπως ήταν και σε πολλά άλλα μέρη της Αρχαίας Ελλάδας, αλλά και ένα από τα πρώτα ψυχοθεραπευτήρια. Κάτι ανάλογο που είχαν κάνει και στο θεραπευτήριο στον ποταμό Αχέροντα της Ηπείρου. Έμενες στον χώρο για λίγες ημέρες, έτρωγες και έπινες αυτά που έπρεπε, έσφαζαν ένα ζώο και κοιμόσουν επάνω στο τομάρι του για να έλθει ένα βράδυ με τις συμβουλές του στο όνειρό σου ο Αμφιάραος, ένας από τους λίγους «ανθρώπινους ήρωες» που όταν κινδύνευσε να θανατωθεί από τους διώκτες του, μετά τη σφαγή των «Επτά επί Θήβαις», οι Θεοί δέχτηκαν να γίνει αθάνατος. Επίσης στον χώρο υπάρχει και ένα κομψότατο αρχαίο θεατράκι-τσέπης, απαραίτητο και αυτό σαν εργαλείο στην προσπάθεια της ψυχικής ανάταξης όσων ζητούσαν τη βοήθεια του ιερατείου.

Ο χώρος και το τοπίο, όταν βρεθείς εκεί την κατάλληλη στιγμή, είναι πανέμορφα. Βέβαια η ανεξάντλητη σύγχρονη κρατική ανοησία θέλει ακόμη και το καλοκαίρι, ο χώρος να είναι ανοιχτός από 8 το πρωί έως 3 το απόγευμα (κι ας μας κορόιδεψε ο Σαμαράς, λέγοντας πως αυτό θα άλλαζε παντού), ενώ στις 6 και στις 7, που είναι υπέροχα με το πέσιμο του ήλιου, ο επισκέπτης θα κοιτάξει και θα λιμπιστεί τον χώρο μένοντας στην απέξω, πίσω από τα κάγκελα. Και επειδή οι άνθρωποι τότε πρόσεχαν πολύ τι έχτιζαν και πού το έχτιζαν, όπως μας είπε κάποιος από τους ανθρώπους που δούλεψαν για χρόνια στην αναστήλωση, ακόμη και στις 21 Δεκεμβρίου, την μικρότερη ημέρα του χρόνου, είναι έτσι ο προσανατολισμός του χώρου ώστε να υπάρχει άπλετο φως μέχρι και το τελευταίο λεπτό πριν τη δύση. Είναι ένας χώρος που περιελάμβανε λουτρά ανδρών και γυναικών, μεγάλη είσοδο με κολώνες κατά μήκος, θέατρο, εξαιρετική τοιχοποιία για τη συγκράτηση των χωμάτων, πολυάριθμες και πολύτιμες αρχαίες επιγραφές, που καθαρίζονται με πολύ αργό ρυθμό, ναό με άγαλμα πεντέμισι μέτρων, όπου κολλούσαν με κερί μεταλλικά αφιερώματα όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα, χώρους για πλανόδιους πωλητές, και μια από τις καλύτερα σωζόμενες κλεψύδρες της αρχαιότητας που μετρούσαν τις ώρες των δυο δωδεκάωρων της ημέρας και έδιναν τον χρόνο για το πόσο θα έμενε ο ασθενής με τα πόδια του στο κρύο νερό. Αυτά όλα επί οκτώ αιώνες, αρχίζοντας από τον 5ο π.Χ. Μια υπέροχη προίκα για τους Νεο-Έλληνες. Ιδιαίτερα όμως γι αυτούς που μας έχουν ζαλίσει με την καινούρια λεκτική αηδία «η Ελλάδα είναι το καλύτερο οικόπεδο στη Γη κ.λπ.», υπάρχουν και τα παρακάτω:

• Ο χώρος βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα απόσταση από την πλατεία του Καλάμου, με τα πόδια είναι μακριά να πας, αλλά δεν υπάρχει και κανένα άλλο μέσο πρόσβασης. Αν δεν έχεις δικό σου αυτοκίνητο δεν φθάνεις έως εκεί.
• Ο κ. Δήμαρχος, αν και είχε προσκληθεί για τη χθεσινή ημέρα να είναι και αυτός εκεί, προφανώς είχε κάτι καλύτερο να κάνει και δεν εμφανίστηκε.
• Η ανασκαφή ξεκίνησε το 1884 και ακόμη έχει ανασκαφεί ο μισός χώρος.
• Ο επισκέπτης μπαίνει κυριολεκτικά από την πίσω πόρτα στον χώρο διότι η πραγματική είσοδος, που είναι στα ανατολικά, προς την πλευρά της θάλασσας, δεν άνοιξε ποτέ.
• Και δεν άνοιξε ποτέ διότι υπάρχουν μπροστά ιδιοκτησίες που όμως οι άνθρωποι τις παραχωρούν, σχεδόν δωρεάν, για να τελειώσει η ανασκαφή αλλά από ανεξήγητη ανικανότητα των εφόρων το θέμα δεν τελείωσε ποτέ!
• Ο χώρος επί δεκαετίες ανήκε στην Εφορεία Πειραιώς και ευρήματα υπάρχουν κλεισμένα σε διάφορες αποθήκες στον Πειραιά και τον Ωρωπό. Το «Μουσείο» στον χώρο μαντέψτε αν είναι ανοικτό ή κλειστό. Μαντέψτε επίσης αν δούλευαν οι τουαλέτες.
• Υπάρχει ένα εγκαταστημένο στο έδαφος όργανο μέτρησης του χρόνου, μια αρχαία κλεψύδρα, που για παράδειγμα θα μπορούσε να εξοπλιστεί με ό,τι έχει βρεθεί και να συμπληρωθεί, ώστε να δουλεύει. Να βλέπουν οι επισκέπτες κάτι να γίνεται μπροστά στα μάτια τους διότι ακόμη και οι υποδιαιρέσεις των ωρών δεν είναι ακριβώς ισοϋψείς αφού, όσο κατέβαινε το νερό η πίεση ελαττωνόταν.
• Γενικότερα, πίσω από το προπέτασμα που δημιουργούν οι αρλούμπες των εκάστοτε Υπουργών Πολιτισμού, πρέπει να ξέρουμε πως οι αρχαιολογικοί χώροι, όπου χρειάζεται ανασκαφή και προχώρημα πηγαίνουν πίσω.
• Και το πιο φρέσκο παράδειγμα είναι αυτός ο χώρος. Είχε πάρει χρήματα από το ΕΣΠΑ που τελείωσαν λέει και τώρα, ακριβώς τον Σεπτέμβριο, τα πάντα στο χώρο θα νεκρώσουν. Μέσα στη μέση μιας δουλειάς που άρχισε το 1884. Ίσως και για άλλον έναν αιώνα.

Αυτός ακριβώς θα είναι και ο δεύτερος θάνατος του Αμφιαράου. Και τότε υπήρχε ένας Δίας που τον προστάτεψε με τους κεραυνούς του και δεν άφησε να τον σκοτώσουν οι διώκτες του. Τώρα όμως;

Την ξενάγηση είχε διοργανώσει η Monumenta

Η MONUMENTΑ (www.monumenta.org), είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία για την προστασία της φυσικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Ελλάδας και Κύπρου. Ιδρύθηκε το 2006 με σκοπό να συμβάλλει στην προστασία και την ορθή διαχείριση του φυσικού και αρχιτεκτονικού πλούτου της Ελλάδας και της Κύπρου. Τα μέλη της πράττουν ενεργά για τα μνημεία. Τηλ. 2130023342 (Τρ. 11 π.μ. - 2μ.μ.), 6973308857 (Δ-Παρ. 11π.μ. - 2μ.μ.), info@monumenta.org και ζητάει εθελοντές για τις δραστηριότητές της.

Protagon.gr