Οι επιπτώσεις του ρωσικού εμπάργκο στους Έλληνες παραγωγούς

ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, REUTERS

«Πάγωσαν» ήδη, εξαιτίας του διατάγματος Πούτιν, οι φορτώσεις νωπών φρούτων από την Ημαθία και την Πέλλα, με προορισμό τη Ρωσία, με αποτέλεσμα χιλιάδες τόνοι ροδάκινων να μένουν στα ψυγεία των συνεταιρισμών, οι τιμές πώλησης να ακολουθούν πορεία ελεύθερης πτώσης και οι παραγωγοί να είναι σε απόγνωση, όπως επισημαίνουν εκπρόσωποί τους.

Το διάταγμα του Ρώσου Προέδρου προβλέπει την «απαγόρευση ή περιορισμό για έναν χρόνο» των εισαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων από χώρες που επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσική Ομοσπονδία, εξαιτίας των γεγονότων στην Κριμαία.

Η σημερινή σύσκεψη για το θέμα στο υπουργείο Εξωτερικών έληξε με μηνύματα συγκρατημένης αισιοδοξίας, ότι τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα θα πέσουν στα «μαλακά». Το γεγονός ότι δεν υπάρχει οργανωμένη εμπορική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ συνολικά και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά μόνο διμερείς συμφωνίες με τα κράτη-μέλη, αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας για την Ελλάδα, εάν τελεσφορήσουν οι σχετικές διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, παραγωγικοί φορείς και αγρότες ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να εφησυχάσει στιγμή, καθώς εάν το ρωσικό εμπάργκο ισχύσει, η επίπτωση στο ελληνικό ΑΕΠ θα είναι καταστροφική.

Εν αναμονή των εξελίξεων, στη Μόσχα βρίσκονται ήδη αντιπροσωπείες παραγωγών χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου να συζητήσουν με τη ρωσική κυβέρνηση την αναπλήρωση των ποσοτήτων φρούτων, που δεν θα εισάγονται πια από τα κράτη-μέλη της Ένωσης, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς. Όπως αναφέρουν εξαγωγείς και παραγωγοί, αν τελικά το εμπάργκο ισχύσει, οι Βρυξέλλες θα πρέπει οπωσδήποτε να καταβάλλουν αποζημιώσεις στους πληγέντες.

Ημαθία: Στα ψυγεία χιλιάδες τόνοι φρούτων

»Ήδη, η εξαγωγή φρούτων προς τη Ρωσία ουσιαστικά σταμάτησε. Κανένας εισαγωγέας ή εξαγωγέας δεν φορτώνει, γιατί δεν γνωρίζουν ποια θα είναι η εξέλιξη. Οι Ρώσοι δεν ακυρώνουν τις συμφωνίες, απλά δεν φορτώνουν, γιατί αν το εμπάργκο ισχύσει, θα χρειαστεί τα φορτηγά να επιστρέψουν. Μόνο στην Ημαθία, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 8000-9000 τόνοι ροδάκινων στα ψυγεία των μεγάλων συνεταιριστικών ομάδων, μεγάλο μέρος των οποίων -πάνω από 50%- έχουν ως προορισμό τη Ρωσία» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας Χρήστος Γιαννακάκης.

Όπως λέει, ενδεχόμενο εμπάργκο θα δώσει στους παραγωγούς τη χαριστική βολή, σε μια χρονιά που εξελίχθηκε ούτως ή άλλως καταστροφικά, εξαιτίας του χαλαζιού, των έντονων βροχοπτώσεων, της υπερπαραγωγής ροδάκινων σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και της υποτίμησης του ρουβλίου και της ουκρανικής γρίβνας. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τα νωπά ροδάκινα: το 60% της παραγωγής συμπυκνωμένου χυμού της Ημαθίας κατευθύνεται στη Ρωσία, ενώ τον Οκτώβριο ξεκινά και η συγκομιδή ακτινιδίων, το 53% των οποίων κατευθύνθηκε το 2012 στη ρωσική αγορά.

Πέλλα: Φόβοι για οριστική διάλυση των Ομάδων Παραγωγών

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στην Πέλλα, όπου έχουν επίσης ακυρωθεί πολλές φορτώσεις για Ρωσία και οι τιμές έχουν «πέσει στα τάρταρα, με το νεκταρίνι να έχει υποχωρήσει στα 0,08 ευρώ/κιλό και τον χυμό στο 0,06, όταν το κόστος παραγωγής είναι 0,18 ευρώ» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Οργάνωσης Παραγωγών Πέλλας «Μέγας Αλέξανδρος», Στράτος Αυγουστής.

Το ρωσικό εμπάργκο αποτελεί, όπως λέει, άμεση απειλή και για την ίδια την ύπαρξη των ομάδων παραγωγών στην περιοχή: «Οι ομάδες παραγωγών στον νομό μας, προκειμένου να διατηρήσουν τη μορφή τους ως τέτοιες, πρέπει να καλύπτουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, δηλαδή να έχουν τουλάχιστον 300 μέλη και τζίρο 3 εκατ. ευρώ. Αλλά άντε να κάνεις τζίρο 3 εκατ. με τιμές 0,06 και 0,08 ευρώ το κιλό. Όπως πάνε τα πράγματα, καμία ομάδα δεν πρόκειται να επιβιώσει στην Πέλλα» υποστηρίζει.

»Πικρή» γεύση και για κομπόστες-χυμούς

Καταστροφική θα είναι ενδεχόμενη ισχύς του εμπάργκο και για τις εξαγωγές κομπόστας και χυμού ροδάκινου, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδας, Κώστας Αποστόλου.

»Μετά και τη σύσκεψη στο υπουργείο, ελπίζουμε ότι δεν θα βγούμε πολύ χαμένοι κι ότι τα μεταποιημένα φρούτα θα βγουν 'απ' έξω' (σε ό,τι αφορά την απαγόρευση). Γίνεται καλή δουλειά από το υπουργείο προς αυτή την κατεύθυνση. Μέχρι όμως να υπάρξουν οριστικές αποφάσεις, δεν μπορούμε να ηρεμήσουμε. Εάν τα προϊόντα μας συμπεριληφθούν σε αυτά που θα επηρεαστούν από το εμπάργκο, πρέπει να υπάρξουν αποζημιώσεις από την ΕΕ» επισημαίνει. Σήμερα, η ρωσική αγορά απορροφά περίπου 6000-7000 τόνους ελληνικής κονσέρβας ροδάκινου και 15.000-20000 τόνους χυμού ροδάκινου, συνολικής αξίας περίπου 40 εκατ. ευρώ.

Αντιπροσωπείες τριών χωρών διεκδικούν ήδη το κομμάτι της «πίτας» που χάνει η ΕΕ

Δεν είναι, όμως, μόνο η άμεση απώλεια των εσόδων από τις εξαγωγές, που προβληματίζει τους μεταποιητές νωπών φρούτων, αλλά και το ενδεχόμενο της οριστικής απώλειας της ρωσικής αγοράς, από εξαγωγείς άλλων χωρών.

»Γνωρίζουμε ότι σήμερα και αύριο θα βρίσκονται στη Ρωσία αντιπροσωπείες από Αργεντινή, Χιλή και Τουρκία, οι οποίες θα επιδιώξουν να αναπληρώσουν με δικές τους εξαγωγές τα ευρωπαϊκά προϊόντα στα οποία θα επιβληθεί εμπάργκο» αποκαλύπτει ο κ. Αποστόλου.

Σήμερα, περίπου το 50% των εξαγωγών νωπών φρούτων από την Ημαθία, την Πέλλα και την Πιερία κατευθύνεται στη Ρωσία και δεν μπορούμε να αλλάξουμε από τη μία στιγμή στην άλλη εξαγωγικό προορισμό για να αναπληρώσουμε την απώλεια αυτή, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ημαθίας, Νίκος Ουσουλτζόγλου, προειδοποιώντας ότι αν το εμπάργκο ισχύσει, η ζημιά για τους παραγωγούς και την οικονομία θα είναι μεγάλη, οπότε η ΕΕ θα πρέπει οπωσδήποτε να καταβάλει αποζημιώσεις.

Ξεκαθαρίζει το τοπίο για τις ελληνικές εξαγωγές μέχρι αύριο

»Το τι θα συμβεί τελικά με τα ελληνικά προϊόντα θα το μάθουμε όταν η ρωσική πλευρά εξειδικεύσει τα μέτρα ανά χώρα. Αυτό αναμένουμε να γίνει μέχρι σήμερα το βράδυ ή αύριο το πρωί. Μέχρι τότε δεν μπορούμε να ησυχάσουμε, ασχέτως των όσων ειπώθηκαν στη σύσκεψη στο υπουργείο» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT - HELLAS, Γεώργιος Πολυχρονάκης, που επίσης συμμετείχε στη σύσκεψη.

Βιομήχανοι: Πλήγμα και για χιλιάδες εταιρείες-»δορυφόρους» του κλάδου

Την πεποίθηση ότι η Ελλάδα δεν θα έχει τελικά τις επιπτώσεις, που αρχικά φοβόταν ότι θα επιφέρει το εμπάργκο στα αγροδιατροφικά προϊόντα, εξέφρασε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Β. Ελλάδος (ΣΒΒΕ), Αθανάσιος Σαββάκης, καθώς οι διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τη ρωσική πλευρά «βρίσκονται σε καλό δρόμο» και μάλλον θα βρεθεί λύση.

»Εάν ωστόσο δεν πετύχουμε κάποια θετική εξέλιξη στο κομμάτι του αγροδιατροφικού τομέα, η απώλεια για το ΑΕΠ θα είναι πολλαπλάσια από την αξία των ελληνικών εξαγωγών του κλάδου καθεαυτήν, γιατί στον συγκεκριμένο χώρο υπάρχουν πολλές εταιρείες-δορυφόροι: εταιρείες μεταφορών και συσκευασίας, διαλογητήρια, ενέργεια/καύσιμα κτλ» εξηγεί ο κ. Σαββάκης.

Εξαγωγείς: Όχι «όλα τα αβγά στο ίδιο καλάθι»

Η Ελλάδα πρέπει να δημιουργήσει μεσοπρόθεσμα γραμμές άμυνας απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις, π.χ. επιδιώκοντας να μην έχει μονομερή ή πολύ ισχυρή εξάρτηση από μία αγορά-πελάτη σε συγκεκριμένα προϊόντα, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), δρ Κυριάκος Λουφάκης.

»Η εξάρτησή μας από τη ρωσική αγορά σε αυτό τον κλάδο είναι πολύ μεγάλη και πρέπει να βρούμε τρόπο να τη μειώσουμε και να επαναπροσανατολίσουμε τις εξαγωγές μας και σε άλλες αγορές, π.χ., σε αγορές ανεπτυγμένες, που υπογράφουν συμβόλαια ήδη από τον χειμώνα, ώστε να ξέρουμε και εγκαίρως τι μας γίνεται» διευκρινίζει ο δρ Λουφάκης και προσθέτει: «Για να γίνει αυτό πράξη, απαιτείται διαφορετική δομή, κόπος και ρευστότητα. Και βέβαια απαιτείται η συμπαράσταση του ελληνικού κράτους, όχι μόνο σε οικονομικούς όρους, αλλά και με ευρύτερη στήριξη για να μην υπάρχει η μονομερής προσήλωση στην αγορά της Ρωσίας, πχ, με την έγκαιρη υπογραφή διακρατικών συμφωνιών για εξαγωγές σε νέες δυναμικές αγορές».

Το πρώτο στάδιο άμυνας, όμως, είναι -όπως προσθέτει- η «δυνατή» διαπραγμάτευση με τη Ρωσία.

Η γούνα παράπλευρο θύμα;

Μπορεί το εμπάργκο στα αγροδιατροφικά προϊόντα να επηρεάσει και τις εξαγωγές άλλων κλάδων προς τη Ρωσία, όπως για παράδειγμα αυτόν της γούνας, δημιουργώντας στη ρωσική αγορά μια αρνητική προδιάθεση για εισαγωγές από χώρες της ΕΕ; ρωτήσαμε τον πρόεδρο του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς, Ηρακλή Καλλισθένη.

»Είμαι σίγουρος ότι αυτό θα συμβεί, επηρεάζοντας αρνητικά την ψυχολογία των Ρώσων υποψήφιων αγοραστών και θα είναι καταστροφικό, γιατί ο κλάδος έχει ήδη χάσει μεγάλες πωλήσεις. Περιοχές που μέχρι πριν από λίγα χρόνια πουλούσαν 150-200 'κομμάτια' την ημέρα, πλέον πουλάνε μόλις 50. Οι εύποροι Ρώσοι τουρίστες που κάποτε έρχονταν στην Ελλάδα όχι αποκλειστικά για τουρισμό, αλλά και για να αγοράσουν γούνες, έχουν μειωθεί σε αριθμό πάρα πολύ και τη θέση τους πήραν φτωχότεροι, που ζητούν να κάνουμε φθηνότερα τα ήδη φθηνά. Τα καταστήματα πια δεν πουλάνε και το εμπάργκο φοβάμαι ότι θα επιδεινώσει την κατάσταση» υπογραμμίζει.

Στη γλώσσα των αριθμών

Σύμφωνα με τη Eurostat, οι εξαγωγές ελληνικών νωπών οπωροκηπευτικών στη Ρωσία έφτασαν πέρυσι σε αξία τα 108 εκατ. ευρώ (12,8% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών του κλάδου στον κόσμο) και σε όγκο τους 140.000 τόνους. Εξ αυτών, 122.000 τόνοι «έφυγαν» απευθείας από Ελλάδα, ενώ περίπου 20.000 τόνοι προήλθαν από προωθήσεις από τη Λιθουανία, τη Μολδαβία και άλλες χώρες. Επίσης, κατά το τελευταίο έτος, το 41% των συνολικών εξαγωγών νωπού ροδάκινου κατευθύνθηκε στην αγορά της Ρωσίας.

Ομάδα εργασίας με αντικείμενο την εποπτεία των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία, τη διαχείριση των ζητημάτων που ανακύπτουν, καθώς και τον συντονισμό των σχετικών δράσεων, πρόκειται να συσταθεί άμεσα στο υπουργείο Εξωτερικών. Αυτό αποφασίστηκε σήμερα, στο πλαίσιο της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών υπό τον γγ Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, Παναγιώτη Μίχαλο, με τη συμμετοχή του γγ Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Δ. Μελά, εκπροσώπων παραγωγικών φορέων (ΣΕΒ, ΣΒΒΕ, ΣΕΒΕ, ΚΕΕΕ- ΕΒΕΑ, ΕΒΕΘ, INCOFRUIT HELLAS, ΣΕΘ, ΕΚΕ, ΣΕΓ, ΟΦΑΕ, ΟΑΕΠ) και υπηρεσιακών παραγόντων.

Η ομάδα εργασίας θα αποτελείται από υπηρεσιακούς παράγοντες και εκπροσώπους κλαδικών και εξαγωγικών φορέων και θα εξετάζει άμεσα, παράλληλα, τις προοπτικές διεύρυνσης των αγορών για τα ελληνικά οπωροκηπευτικά προϊόντα, υποβάλλοντας το συντομότερο δυνατόν τις σχετικές προτάσεις της.

Ομάδα εποπτείας των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία

Ομάδα εργασίας με αντικείμενο την εποπτεία των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων στη Ρωσία, τη διαχείριση των ζητημάτων που ανακύπτουν, καθώς και τον συντονισμό των σχετικών δράσεων, πρόκειται να συσταθεί άμεσα στο υπουργείο Εξωτερικών. Αυτό αποφασίστηκε σήμερα, στο πλαίσιο της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών υπό τον γγ Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, Παναγιώτη Μίχαλο, με τη συμμετοχή του γγ Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Δ. Μελά, εκπροσώπων παραγωγικών φορέων (ΣΕΒ, ΣΒΒΕ, ΣΕΒΕ, ΚΕΕΕ- ΕΒΕΑ, ΕΒΕΘ, INCOFRUIT HELLAS, ΣΕΘ, ΕΚΕ, ΣΕΓ, ΟΦΑΕ, ΟΑΕΠ) και υπηρεσιακών παραγόντων.

Η ομάδα εργασίας θα αποτελείται από υπηρεσιακούς παράγοντες και εκπροσώπους κλαδικών και εξαγωγικών φορέων και θα εξετάζει άμεσα, παράλληλα, τις προοπτικές διεύρυνσης των αγορών για τα ελληνικά οπωροκηπευτικά προϊόντα, υποβάλλοντας το συντομότερο δυνατόν τις σχετικές προτάσεις της.

Κομισιόν: «Επιφυλάσσεται» για αντίμετρα κατά της Ρωσίας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι επιφυλάσσεται του δικαιώματος να λάβει όλα τα μέτρα κατά της Μόσχας μετά την ανακοίνωση της «σαφώς πολιτικής απόφασης» των ρωσικών αρχών για την απαγόρευση για έναν χρόνο των εισαγωγών των περισσοτέρων προϊόντων διατροφής από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Έπειτα από μια πλήρη αποτίμηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των μέτρων τα οποία ελήφθησαν από την Ρωσική Ομοσπονδία, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να λάβουμε τα προσήκοντα μέτρα», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Το 2013, οι εξαγωγές ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων προς τη Ρωσία ανήλθαν σε 11,8 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσαν το 9,9% των συνολικών εξαγωγών της ΕΕ προς τη Ρωσία.

Τα φρούτα, το τυρί, το χοιρινό κρέας και τα λαχανικά αποτελούν τους τέσσερις κύριους τομείς αγροτικών προϊόντων στις εξαγωγές της ΕΕ προς τη Ρωσία, συνολικού ύψους 3,7 δισ. ευρώ, το 2013. Ακολουθούν τα αλκοολούχα ποτά (725 εκ. ευρώ) και το κρασί (595 εκ. ευρώ).

Σημειώνεται ότι χθες ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε προεδρικό διάταγμα με το οποίο επιβάλλονται περιορισμοί ή ακόμη και πλήρης απαγόρευση για ένα έτος σε αγροτικά προϊόντα, τρόφιμα και πρώτες ύλες που προέρχονται από χώρες οι οποίες έχουν επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, σε άτομα ή επιχειρήσεις. Ο Ρώσος πρόεδρος έχει ζητήσει από τις υπηρεσίες να καταρτίσουν τη λεπτομερή λίστα με τις χώρες, τα προϊόντα, καθώς και το είδος των περιορισμών που θα επιβληθούν.

Η Καθημερινή