Ο Draghi μοιράζει... την τράπουλα και τον κίνδυνο

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Για μία ακόμη φορά ο Mario Draghi... τάραξε τα νερά των αγορών και “δίχασε” τους αναλυτές τόσο με τις πράξεις του, όσο και με τη ρητορική του. Η μείωση των επιτοκίων και η εφαρμογή του προγράμματος αγοράς τιτλοποιημένων δανείων (ABS) από τον Οκτώβριο, για κάποιους ήταν αναμενόμενες ενέργειες και για κάποιους όχι. Το μεγάλο ερώτημα αφορά στο αν οι κινήσεις αυτές θα έχουν αποτέλεσμα ή θα αποδειχθούν “ημίμετρα”, πριν την αναπόφευκτη για ορισμένους “κανονική” ποσοτική χαλάρωση (QE).

Ο Draghi στη συνέντευξη τύπου ξεκαθάρισε ότι οι κινήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν αποτελούν ποσοτική χαλάρωση. Εξήγησε ότι ο ορισμός της ποσοτικής χαλάρωσης δεν έχει σχέση με το μέγεθος αλλά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προγράμματος. Αντί να δέχεται τίτλους ως ενέχυρα η ΕΚΤ, τους αγοράζει, ενώ οι αγορές αφορούν είτε σε τίτλους του ιδιωτικού είτε του δημόσιου τομέα. Σύμφωνα με τον Ιταλό τραπεζίτη, το πρόγραμμα αγοράς τιτλοποιημένων δανείων έχει στόχο να διευκολύνει τη ροή πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία.

Με τις τιτλοποιήσεις δανείων, οι τράπεζες στην ουσία μοιράζονται με τους αγοραστές των τίτλων, τον κίνδυνο των δανείων και κατά συνέπεια, στη θεωρία τουλάχιστον, είναι πιο πρόθυμες να εγκρίνουν περισσότερες χορηγήσεις. Η ΕΚΤ ανέφερε ότι θα αγοράσει υφιστάμενα και νέα assets συμπεριλαμβανομένων στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων.

Στο σημείο αυτό μπαίνει το θέμα του μεγέθους, γιατί μπορεί ο Draghi να είπε ότι οι αγορές θα είναι “σημαντικού μεγέθους”, όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκριθούν με τους δύο γύρους QE της Fed. Σε σχετική ερώτηση, ο Draghi απάντησε ότι πολύ δύσκολα μπορεί να εκτιμηθεί το μέγεθος της αγοράς των ABS, σε σημείο που είναι άσκοπο να γίνεται τέτοια συζήτηση, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Ορισμένοι αναλυτές κάνουν λόγο για μία αγορά αξίας 1,9 τρισ. ευρώ, η οποία ωστόσο έχει συρρικνωθεί κατά το ένα τρίτο από το 2009, διαμορφούμενη λίγο πάνω από τα 1 τρισ. ευρώ.

Η JPMorgan, από την πλευρά της, εκτιμά ότι η ΕΚΤ θα αγοράσει έως 40 δισ. ευρώ ABS σε περίοδο τριών ετών, καθώς θα εστιάσει στους τίτλους με τις υψηλότερες αξιολογήσεις. Αν γίνει κάτι τέτοιο, τότε οι ελληνικές τράπεζες ενδέχεται να μείνουν στην ουσία εκτός προγράμματος...

Σύμφωνα με τον οίκο, μέχρι στιγμής φέτος έχουν πουληθεί τιτλοποιημένα δάνεια αξίας 47 δισ. ευρώ στην Ευρωζώνη. Αναλυτές εκτιμούν ότι για να έχει αποτέλεσμα ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να επεκταθεί πέρα από τα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μπορεί όμως να μεγαλώσει μία αγορά λιγότερο “αξιόπιστων” τίτλων, όταν η αβεβαιότητα παραμένει και ο Draghi έχει υποσχεθεί πως το πρόγραμμα θα αφορά σε απλά προϊόντα και όχι στα “αμαρτωλά” ABS που ευθύνονται κατά πολλούς για την κρίση του 2008;

Ο Draghi τον περασμένο Απρίλιο είχε πει ότι η αγορά ABS έχει μέγεθος 100 δισ. ευρώ, ενώ από τότε που ανακοίνωσε ότι επεξεργάζεται τις παραμέτρους ενός τέτοιου προγράμματος τόνιζε σε κάθε ευκαιρία ότι προσδοκά στην αναβίωση της εν λόγω αγοράς. “Κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται”, σημειώνουν αναλυτές με γνώση των εν λόγω προϊόντων, “καθώς με την εφαρμογή του προγράμματος της ΕΚΤ θεωρείται δεδομένο ότι θα μειωθεί το κόστος έκδοσης τιτλοποιημένων δανείων, οδηγώντας στη συνέχεια σε μικρότερα περιθώρια στις χορηγήσεις προς την πραγματική οικονομία”.

Άλλοι αναλυτές πηγαίνουν ένα... βήμα παρακάτω, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν έχουν συμφωνηθεί σε υψηλότερο επίπεδο, με την ΕΚΤ να παίρνει τη σκυτάλη της “χαλάρωσης” από την Fed. Με άλλα λόγια, επειδή η αμερικανική κεντρική τράπεζα είναι έτοιμη να αυξήσει τα επιτόκια, η ΕΚΤ προσπαθεί να μετριάσει τις επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές.

Έμμεση κριτική δέχεται ο Ιταλός επικεφαλής της ΕΚΤ και για το γεγονός ότι προσλήφθηκε η BlackRock για να σχεδιάσει το πρόγραμμα. Όπως σχολιάζουν με καυστικό τρόπο ξένοι αναλυτές, η ΕΚΤ, το μεγαλύτερο δημόσιο hedge fund στην Ευρώπη, προσέλαβε το μεγαλύτερο ιδιωτικό hedge fund στον κόσμο για να σχεδιάσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, πάνω στο οποίο η κεντρική τράπεζα έχει στηρίξει όλες τις ελπίδες της για να αποφύγει το τύπωμα χρήματος. Την ίδια ώρα, η Deutsche Bank εκτιμά ότι η “κανονική” ποσοτική χαλάρωση θα έρθει στις αρχές του 2015.

Ο Draghi υπεραμύνθηκε της επιλογής του αμερικανικού οίκου, λέγοντας ότι η ΕΚΤ γνωρίζει τα ABS γιατί τα δέχεται ως ενέχυρα, όμως αυτό απέχει πολύ από το να έχει την τεχνογνωσία για τον σχεδιασμό ενός σύνθετου πλάνου. Βέβαια, η υλοποίηση και εφαρμογή του προγράμματος παραμένει στην αρμοδιότητα της κεντρικής τράπεζας.

Τι είναι η τιτλοποίηση δανείων

Τα ABS είναι τίτλοι των οποίων η παραγωγή εσόδων και κατά συνέπεια η αξία τους είναι συνδεδεμένη με μία συγκεκριμένη δεξαμενή δανείων. Οι τράπεζες “πακετάρουν” δάνεια και εκδίδουν έναν τίτλο που στη συνέχεια διαθέτουν προς πώληση στους επενδυτές, σε μία διαδικασία που ονομάζεται τιτλοποίηση. Πρόκειται συνήθως για επιχειρηματικά δάνεια, δάνεια αυτοκινήτου, πιστωτικές κάρτες και στεγαστικά καθώς άλλες μορφές δανείων. Για τους επενδυτές, τα ABS είναι εναλλακτική επιλογή των εταιρικών ομολόγων.

Οι τράπεζες που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα της ΕΚΤ θα έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους, πουλώντας σε χαμηλότερη τιμή το σύνολο των μελλοντικών εισπράξεών τους από δάνεια αλλά και τον κίνδυνο που αυτά εμπεριέχουν.

Αυτοί που αναλαμβάνουν την τιτλοποίηση κερδίζουν από την απόδοση των δανείων αν αφαιρεθεί το επιτόκιο των ομολόγων που έχει εκδοθεί με εγγύηση τα τιτλοποιημένα δάνεια, το κόστος της τιτλοποίησης και οι απώλειες από επισφαλή δάνεια.

Πηγή:www.capital.gr