Να εκπέσουν Δούρου, Παφίλης και Σία - Του Θάνου Τζήμερου

Photo: Π. Τζάμαρος @fosphotos.com

Τι χρειαζόμαστε τις ορκωμοσίες; Άμα είσαι λαμόγιο, θα αλλάξεις συνήθειες με το που θα βάλεις το χέρι στο ευαγγέλιο; Τι αξία έχει να επικαλεστείς την τιμή και τη συνείδησή σου, όταν δεν έχεις ούτε το ένα ούτε το άλλο; Τόσοι και τόσοι εκλεγμένοι απατεώνες δεν ορκιζόντουσαν υπακοή στο Σύνταγμα και τους Νόμους; Για σκέψου σε πόσες ορκωμοσίες είδες τον Ακη να κατανύσσεται! (Αλήθεια, οι Άκηδες δεν θα έπρεπε να διώκονται και για ψευδορκία;) Να τις καταργήσουμε, λοιπόν, τις ορκωμοσίες να τελειώνουμε!

Αυτά λένε διάφοροι μετά το θέμα που ανέκυψε από τους όρκους δικής τους έμπνευσης που έδωσαν αρκετοί από τους νέους αιρετούς σε Περιφέρειες και Δήμους σε όλη την Ελλάδα. Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω και να καταδείξω πώς σ’ αυτό το φαινομενικά τυπικό θέμα συμπυκνώνεται όλη η παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος.

Ο όρκος είναι συνταγματική πρόβλεψη. Το άρθρο 13 παρ. 5 του Συντάγματος αναφέρει: «Κανένας όρκος δεν επιβάλλεται χωρίς νόμο, που ορίζει και τον τύπο του». Βέβαια, αυτό σημαίνει ότι αν δεν υπάρξει νόμος που να επιβάλει όρκο, δεν υπάρχει και υποχρέωση όρκου. Όμως τέτοιος νόμος υπάρχει. Το άρθρου 154 του νόμου 3852/2010 ορίζει τα εξής:

«Μετά την επικύρωση της εκλογής και ανακήρυξη του επιτυχόντος και των επιλαχόντων συνδυασμών και πριν από την ημέρα εγκατάστασης και ανάληψης των καθηκόντων τους, ο περιφερειάρχης, οι αντιπεριφερειάρχες περιφερειακών ενοτήτων και οι περιφερειακοί σύμβουλοι δίνουν τον ακόλουθο όρκο: Ορκίζομαι να είμαι πιστός στην πατρίδα, να υπακούω στο Σύνταγμα και στους νόμους και να εκπληρώνω τίμια και ευσυνείδητα τα καθήκοντά μου.».

Νεότερη εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών (46/6.8.2014) αναγνωρίζει τρεις τύπους όρκου: τον θρησκευτικό, τον θρησκευτικό για πιστούς άλλων θρησκειών και τον πολιτικό. Και οι τρεις, ανεξάρτητα από το τελετουργικό, αποτελούνται από την ίδια φράση που ορίζει τρία απλά πράγματα: πίστη στην πατρίδα, υπακοή σε Σύνταγμα και Νόμους, ευσυνειδησία στα καθήκοντα. Τέλος.

Ο νομοθέτης, και πολύ σωστά, διατύπωσε με μία τόσο λιτή φράση, το θεσμικό υπόβαθρο όλων, γνωρίζοντας ότι θα κληθούν να διαχειριστούν τα κοινά, άνθρωποι με διαφορετικές ιδεολογίες, διαφορετική συμπεριφορά και διαφορετικούς πολιτικούς στόχους. Όμως όλοι αυτοί θα πρέπει να έχουν έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή, ένα πλαίσιο το οποίο να σέβονται και μέσα στο οποίο να λειτουργούν. Και αυτό να το δηλώνουν προς όλους πριν αναλάβουν καθήκοντα. Οι τελετές μπορεί να φαίνονται περιττές σε κάποιους, όμως έχουν μια βαθύτερη αξία: επανεπιβεβαιώνουν τη συνοχή μιας κοινωνίας. Μας θυμίζουν ότι, παρά τις όποιες διαφορές μας, είμαστε κύτταρα του ίδιου οργανισμού και πρέπει να βρούμε τρόπο να συνεργαστούμε. (Υποσυνείδητα ίσως, έχουμε επιλέξει γιορτές που δείχνουν ακριβώς αυτό. Η 28η Οκτωβρίου, για παράδειγμα, δεν θα έπρεπε να είναι γιορτή, καθώς ήταν η αφετηρία ενός πολέμου στον οποίο ηττηθήκαμε. Όμως γιορτάζουμε το ότι παρά την ανώμαλη πολιτική κατάσταση της εποχής πετύχαμε εθνική ομοψυχία, μέχρι και στήριξη του Ζαχαριάδη στον Μεταξά!) Ο νόμος, αντίθετα με άλλες τελετές, άφησε το τελετουργικό της ορκωμοσίας των αυτοδιοικητικών εντελώς ελεύθερο. Σαν να λέει: δεν με ενδιαφέρει αν θα ορκιστείτε στη Βουλή, στο γυμναστήριο των Λιοσίων ή στο οροπέδιο της Αστράκας. Διαλέξτε όποιον συμβολισμό θέλετε. Διαφωνήστε σε ό,τι θέλετε. Αρκεί να το κάνετε νόμιμα. Γιατί αν ο καθένας διαφωνώντας με έναν νόμο, τον παραβαίνει, από τον πολιτισμό έχουμε περάσει ήδη στον νόμο της ζούγκλας. Κι εγώ διαφωνώ με το 90% της σημερινής νομοθεσίας, αλλά παλεύω να την αλλάξω νόμιμα! Υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος; Η υπακοή στους νόμους δεν είναι καπιταλιστικό αξεσουάρ. Και στη Σοβιετία, νόμους είχαν, και μαύρο φίδι που σε έτρωγε αν τους παρέβαινες.

Αν λοιπόν η Δούρου, ο Παφίλης και οι λοιποί συναγωνιστές διαφωνούσαν με το περιεχόμενο του όρκου ή με την ίδια την υποχρέωση ορκωμοσίας, θα έπρεπε τόσα χρόνια που είναι στη Βουλή να φέρουν ένα νομοσχέδιο που να τα καταργεί ή να προβλέπει ότι ο καθένας θα ορκίζεται σε ό,τι γουστάρει. Γιατί όχι στον Μπάοκ, στον Θρύλο, στην Πανάθα; Γιατί όχι στο τσιγάρο που κρατώ, στο κορμί αυτό τ’ αγγελικό; Πιο ωραίο είναι! Σε μια συντεταγμένη Πολιτεία, ένας νόμος καταργείται με άλλον νόμο. Διαφωνεί κανένας; Έφεραν ποτέ οι επαναστάτες του καφενείου της Βουλής κανένα τέτοιο νομοσχέδιο; Όχι! Προκάλεσαν ποτέ καμιά σχετική δημόσια συζήτηση; Όχι! Γιατί; Διότι δεν τους ενδιέφερε να αλλάξουν τον νόμο. Στόχος τους ήταν να τον εξευτελίσουν πουλώντας τζάμπα μαγκιά στην εκλογική τους πελατεία.

"Μα μόνο αυτοί εξευτελίζουν τον νόμο;", θα ρωτήσετε. Όχι! Όλοι τον εξευτελίζουν. Πρώτα και καλύτερα τα κόμματα εξουσίας, που ψηφίζουν νόμους εξώφθαλμα αντισυνταγματικούς, που εφαρμόζουν τη νομοθεσία α λα καρτ ή που την αγνοούν παντελώς, όταν δεν συστήνουν κανονικές συμμορίες καταλήστευσης των χρημάτων των φορολογουμένων. Αντί όμως η Αριστερά, όλα αυτά τα χρόνια, να καταδείξει τον κίνδυνο της θεσμικής εκτροπής, διεκδίκησε το δικό της μερίδιο παρανομίας. Και η ένοχη (εκάστοτε) κυβέρνηση τής το παραχωρούσε. Αποθρασυνόταν με νομότυπα μαγειρέματα η κυβέρνηση; Αποθρασυνόταν με τσαμπουκάδες και η Αριστερά. Διόριζε τους αφισοκολλητές της η κυβέρνηση; Διόριζε και τους δικούς της η Αριστερά. Έτσι, ήταν όλοι ευχαριστημένοι διότι ο ένας στήριζε τον άλλον. Μέχρι που χάλασαν τη σούπα τα τάγματα των μελανοχιτώνων. Και τότε όλοι του «συνταγματικού τόξου» (εδώ γελάνε) ανακάλυψαν την παρανομία και τον κίνδυνο για το πολίτευμα. Τι έκπληξη, υποκριτάρες!

Δυσαρεστημένοι όμως είναι, διαχρονικά, οι πολίτες, που βλέπουν ένα καθεστώς θεσμικής ανομίας να έχει παγιωθεί στη χώρα και να προσδίδει στην πολιτική συμπεριφορά όλο και περισσότερο χαρακτηριστικά ζούγκλας. Αν το όριο ανάμεσα στο νόμιμο και το παράνομο δεν το βάζει η Πολιτεία, θα το βάλει ο καθένας εκεί που νομίζει. Κι ο ένας θα θεωρήσει ανεκτή την κατάληψη, ο άλλος τον βανδαλισμό, ο τρίτος τον ξυλοδαρμό, ο τέταρτος το μαχαίρωμα. Πάντα, βέβαια, με την επίκληση των συμφερόντων του λαού, μόνο που ο καθένας, πάλι, διεκδικεί για λογαριασμό του την αποκλειστικότητα να ορίζει ποιος είναι λαός, ποια είναι τα συμφέροντά του και πώς προασπίζονται. Μόνιμο θύμα η σιωπηρή πλειονότητα που δεν καταλαμβάνει, δεν βανδαλίζει, δεν δέρνει, δεν μαχαιρώνει. Αλλά βλέπει τα άνθη του κακού να έχουν ριζώσει για τα καλά σ’ αυτή τη χώρα: μαύρα, κόκκινα, μπλε και πράσινα – έχει καμιά σημασία η απόχρωση;

Αν λοιπόν θέλουμε να τα ξεριζώσουμε, από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε. Από την ορκωμοσία; Ναι, από την ορκωμοσία! Διότι όταν με το «καλημέρα» δείχνεις ότι δεν θα σέβεσαι ούτε Σύνταγμα ούτε νόμους (Παφίλης και Σία) ή ότι θα σέβεσαι μόνο το Σύνταγμα και όχι τους νόμους (δείτε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=3U8sXHu0h74&feature=youtu.be το βίντεο της ορκωμοσίας της Δούρου που έχει διαφορετικό κείμενο από το πρακτικό ορκωμοσίας - άλλη παρανομία κι αυτή που πέρασε στο «ντούκου»…) αλλά και αυτό υπό αίρεσιν καθώς υπογραμμίζεις ότι για σένα η εξουσία ασκείται από τον λαό και όχι από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους του, ήδη έχεις ορίσει τη θεσμική ανομία ως το πλαίσιο συμπεριφοράς σου. Φανταστείτε πόσες φορές έχει να ακουστεί στο Συμβούλιο της Περιφέρειας η φράση «λαϊκά συμφέροντα» κάθε φορά που τα μικροπολιτικά παιχνίδια των κομμάτων θα μεταφέρονται στο «γήπεδό» της.

Παρά την ελληνική παράδοση στη νομική ασάφεια, στο θέμα των επιπτώσεων από τη μη δόση του όρκου, ο νόμος είναι σαφής: όποιος δεν ορκίζεται ή ορκίζεται σε… κάτι δικά του εκπίπτει αυτοδικαίως από το αξίωμά του. Μάλιστα, δεν προβλέπεται κανένα διοικητικό όργανο ή νομική διαδικασία με την οποία να υπολογίζεται ο «βαθμός απόκλισης» των δηλώσεων του καθενός από τον νόμιμο όρκο, ώστε να κριθεί αν είναι... μέσα στο περιθώριο ή όχι. Σαν να σου λέει: Ρε φίλε, δυο πραγματάκια σού ζήτησα να πεις, αυτά που ζητάω από κάθε πολίτη! Χωρίς σάλτσες, προϋποθέσεις και «ναι μεν, αλλά»! Δεν σου ζήτησα να εκφωνήσεις πολιτικό μανιφέστο! Αν δεν τα αποδέχεσαι, εσύ που είσαι και αιρετός, τι θα κάνει ο «απλός» πολίτης; Άντε στο καλό, που θες και να διοικήσεις!

Ποιος πρέπει να πει το «άντε στο καλό», δηλαδή να εκδώσει αυτό που στα νομικά ονομάζεται «διαπιστωτική πράξη έκπτωσης»; Ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Εξέδωσε τέτοια πράξη, μια που έχει στα χέρια του το πρακτικό ορκωμοσίας με τους όρκους - κουκουρούκου; Βεβαίως εξέδωσε, αλλά… στη Γαύδο! Βλέπετε, αλλιώς ζυγίζουν στον νομικό μας πολιτισμό πέντε δημοτικοί σύμβουλοι του δήμου Γαύδου κι αλλιώς η επαναστατική συντεχνία «Δούρου, Παφίλης και Σια» της Περιφέρειας Αττικής. Να ακόμα μια παθογένεια του συστήματος: νόμοι σαν τον ιστό της αράχνης. Πιάνουν τα μυγάκια, οι αγριοκούμπανοι ξεφεύγουν.

Αλλά δεν πρέπει να ξεφεύγουν. Ως εδώ. Γι’ αυτό κατέθεσα στη Γενική Γραμματεία Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, προσφυγή με την οποία ζητάω το εξής… πρωτότυπο, για τη χώρα τού «γιατί έτσι μ’ αρέσει»: να εφαρμοστεί ο νόμος και να εκπέσουν από το αξίωμά τους όσοι το απαξίωσαν στην πρώτη κιόλας δημόσια εμφάνιση με τον νέο τους ρόλο.

Παρόμοιες προσφυγές η «Δημιουργία, ξανά!» θα κάνει σε κάθε μέρος της Ελλάδας, όπου η ορκωμοσία μετατράπηκε σε τσίρκο. Δεν πρόκειται για συντηρητική εμμονή στους τύπους, αλλά για την ίδια την ουσία της Δημοκρατίας μας. Από κάπου πρέπει να αρχίσουμε. Καιρός ήταν. Τώρα οι πολίτες μάς έδωσαν θεσμικό ρόλο, τώρα το αρχίζουμε. Και θα έχει και συνέχεια, να είστε σίγουροι.

*Ο Θάνος Τζήμερος είναι Πρόεδρος στη «Δημιουργία, ξανά» και Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής.

Protagon.gr