Ευρωζώνη: Ο μεγάλος πόλεμος μόλις άρχισε!

Η κρίση στην ευρωζώνη, ένας σύγχρονος πόλεμος με οικονομικά μέσα, περνά στην κρισιμότερη φάση της, με πρωτοβουλία του Βερολίνου.

Η Άνγκελα Μέρκελ, χωρίς την παραμικρή διάθεση συμβιβασμού με το Παρίσι και τη Ρώμη, πετάει το γάντι σε όσους ζητούν χαλάρωση της λιτότητας, δηλώνοντας ότι θα εμμείνει στην ίδια συνταγή, ακόμη και αν πέσει σε ύφεση η γερμανική οικονομία!

Μιλώντας σε κομματική συγκέντρωση των Χριστιανοδημοκρατών, η Γερμανίδα καγκελάριος δήλωσε την αποφασιστικότητά της να εκμηδενίσει το έλλειμμα του γερμανικού προϋπολογισμού το 2015, παρότι όλα τα στοιχεία για τη γερμανική οικονομία υποδηλώνουν ότι βρίσκεται πολύ κοντά στην ύφεση και ενισχύονται οι πιέσεις, όχι μόνο από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αλλά και από το ΔΝΤ, προκειμένου η Γερμανία να αξιοποιήσει τα δημοσιονομικά περιθώρια που έχει και τα ιστορικά χαμηλά κόστη δανεισμού της, για να τονώσει την οικονομία με δημόσιες επενδύσεις.

Η Μέρκελ δεν έδωσε στο ακροατήριό της σοβαρές εξηγήσεις για αυτή την επιλογή, με όρους οικονομικής πολιτικής. Άλλωστε, είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί με οικονομικούς όρους γιατί μια κυβέρνηση προτιμά να αφήσει την οικονομία να διολισθήσει στην ύφεση, την ώρα που έχει χαμηλό χρέος, σχεδόν μηδενικό έλλειμμα και δυνατότητα να δανεισθεί για δεκαετή περίοδο με επιτόκιο πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν.

Η εξήγηση που έδωσε η Γερμανίδα καγκελάριος ήταν αμιγώς πολιτική και άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γερμανική πολιτική στην ευρωζώνη: «Η στάση της Γερμανίας είναι σημαντική. Εάν αποκλίνουμε από την πορεία μας, αυτό θα δώσει το έναυσμα να κάνουν και άλλοι το ίδιο», τόνισε η Α. Μέρκελ.

Η Γερμανίδα καγκελάριος απέφυγε να αναφέρει ποιοι μπορεί να είναι οι «άλλοι», που θα έκαναν το ίδιο, είναι όμως απολύτως σαφές σε ποιους κυρίως αναφερόταν: στη γαλλική κυβέρνηση, που αρνείται πεισματικά να λάβει μέτρα για να κατεβάσει έγκαιρα το έλλειμμα κάτω από το 3%, διεκδικώντας παράταση χρόνου ως το 2017, μια παράταση που θα ισοδυναμούσε με γελοιοποίηση των κανόνων δημοσιονομικής σταθερότητας, τους οποίους μόλις πρόσφατα επέβαλε, σε εκσυγχρονισμένη εκδοχή, το Βερολίνο. Αλλά και στην ιταλική κυβέρνηση του Μ. Ρέντσι, η οποία δεν ξεπερνά μεν το όριο του 3% για το έλλειμμα, αλλά δηλώνει αδυναμία να μειώνει κατά 5% του ΑΕΠ ετησίως το ογκώδες δημόσιο χρέος της Ιταλίας.

Μέχρι στιγμής, ο οικονομικός πόλεμος στην ευρωζώνη είχε περιορισθεί σε μάχες μεταξύ των πλεονασματικών χωρών του Βορρά και των ελλειμματικών χωρών της περιφέρειας, με πρώτη (χρονικά) την Ελλάδα. Τώρα, όμως, τα... πάντσερ της λιτότητας φαίνεται ότι είναι έτοιμα να προελάσουν στο Παρίσι και τη Ρώμη, δηλαδή στις δύο μεγαλύτερες, μετά τη γερμανική, οικονομίες της ευρωζώνης.

Η εμμονή της Μέρκελ σε απολύτως ανελαστικά σχήματα δημοσιονομικής πολιτικής, ακόμη και όταν εύλογα θα υποστήριζε κανείς ότι αποβαίνουν βραχυπρόθεσμα εις βάρος της γερμανικής οικονομίας, εντάσσεται σε ένα σαφές σχέδιο του Βερολίνου (και της Μπούντεσμπανκ) για την επιβολή κανόνων παιχνιδιού στην ευρωζώνη που θα εξυπηρετούν απολύτως τα μακροπρόθεσμα σχέδια της γερμανικής ελίτ:

-          Πίσω από την εμμονή στη λιτότητα κρύβεται η προσπάθεια της Γερμανίας να διατηρήσει ζωντανή τη νομισματική ένωση, με τρόπο όμως που θα εξυπηρετεί τα γερμανικά συμφέροντα: το ευρώ, ένα νόμισμα πολύ ασθενέστερο από ένα νέο γερμανικό μάρκο, θα συνεχίσει να λειτουργεί σαν βασικός μοχλός ενίσχυσης των γερμανικών εξαγωγών σε αγορές εκτός ευρωζώνης. Ταυτόχρονα, όμως, η Γερμανία θέλει να επιβάλει την τεχνητή συμπίεση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των ασθενέστερων εταίρων, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, ώστε να αναχαιτισθεί η αύξηση των δημόσιων χρεών τους, που θα οδηγούσε νομοτελειακά σε αιτήματα αμοιβαιοποίησης του χρέους. Με άλλα λόγια, η Γερμανία είναι έτοιμη να δώσει μια πολύ σκληρή μάχη για να επιβάλει τη λιτότητα, ώστε να μη χρειασθεί στο μέλλον μια μετάβαση σε κάποια μορφή κοινού δανεισμού (ευρωομόλογα), ή σε κάποια μορφή δημοσιονομικών μεταβιβάσεων εντός της ευρωζώνης από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές οικονομίες.

-          Ανάλογη προσπάθεια, με άλλα μέσα, κάνει η Γερμανία και για να περιορίσει τις ορέξεις των ελλειμματικών εταίρων για χρηματοδοτική ανακούφιση μέσα από προγράμματα νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο Γιενς Βάιντμαν της Μπούντεσμπανκ βρίσκεται σε ψυχρό πόλεμο με τον Μάριο Ντράγκι, ακόμη και για το σχετικά μετριοπαθές πρόγραμμα αγοράς τίτλων του ιδιωτικού τομέα από την ΕΚΤ (ABS και καλυμμένα ομόλογα) και θα προκαλέσει αναταραχή στο συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας, αν τυχόν χρειασθεί να συζητηθεί αγορά κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ, καθώς αυτό θα αποτελούσε για τους Γερμανούς μια μέθοδο μεταφοράς των πλεονασμάτων της Μπούντεσμπανκ στα ελλειμματικά κράτη της ευρωζώνης. Επιπλέον, η Γερμανία ήδη έχει μπλοκάρει στην πράξη, το περιβόητο πρόγραμμα ΟΜΤ, που είχε εξαγγείλει ο Μ. Ντράγκι το 2012, χάρη στο οποίο -χωρίς να τεθεί ποτέ σε εφαρμογή- εκτιμάται ότι σώθηκε η Ιταλία από κερδοσκοπικές επιθέσεις. Πρόκειται για το πρόγραμμα που θα επέτρεπε στην ΕΚΤ, υπό όρους, να αγοράζει ομόλογα κρατών που βρίσκονται υπό πίεση από τις αγορές. Το ΟΜΤ είναι ήδη «κλινικά νεκρό», καθώς το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο παρέπεμψε προσφυγές Γερμανών πολιτών κατά του προγράμματος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο θα εκδώσει την ετυμηγορία του σε ενάμιση χρόνο. Μέχρι τότε, είναι αδιανόητο να θέσει ο Ντράγκι σε εφαρμογή το ΟΜΤ.

Εν ολίγοις, η Γερμανία θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει την πρωτοφανή, στα μεταπολεμικά χρονικά, οικονομική και πολιτική ισχύ της, για να επιβάλει τέτοιους κανόνες στη λειτουργία της ευρωζώνης, που θα διασφαλίζουν ότι θα δρέπει όλα τα οφέλη του κοινού νομίσματος, περιορίζοντας στο ελάχιστο δυνατό τα κόστη. Σε αυτή την προσπάθεια, όμως, δεν θα βρει απέναντί της τους «μικρούς» της περιφέρειας, αλλά τις δύο σημαντικότερες πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις της ευρωζώνης. Ο πόλεμος μόλις άρχισε!

Σοφοκλέους 10