Αμερικανική επέμβαση διάσωσης του ευρώ!

Σε μια κρίσιμη στιγμή για την ευρωζώνη, που οδεύει ολοταχώς στην ύφεση για τρίτη φορά από το 2008, η Ουάσιγκτον παρεμβαίνει για να αναχαιτίσει τα... γερμανικά πάντσερ της λιτότητας, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως με τις θέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου,  της Γαλλίας και της Ιταλίας υπέρ της ανάγκης άμεσης τόνωσης της ζήτησης με μεγάλες δημόσιες επενδύσεις.

Μία ημέρα πριν την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής και τη σύνοδο των ηγετών της ευρωζώνης, όπου κεντρικό θέμα συζήτησης θα είναι η πορεία της οικονομίας, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τζακ Λιου, δέχθηκε στην Ουάσιγκτον το σοσιαλδημοκράτη αντικαγκελάριο και υπουργό Οικονομίας της Γερμανίας, Σίγκμαρ Γκάμπριελ.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, οι δύο άνδρες συζήτησαν «τις ανησυχίες ότι η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας και της οικονομίας της ευρωζώνης επιβραδύνεται. Ειδικότερα, ο υπουργός Λιου έδωσε έμφαση στη σημασία της ενίσχυσης των δημόσιων επενδύσεων και κάλεσε τους ηγέτες της Γερμανίας και τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες να ενισχύσουν την εσωτερική ζήτηση, στο πλαίσιο ενός κατάλληλου δημοσιονομικού και διαρθρωτικού μίγματος πολιτικής».

Με αυτή τη σπάνια, ευθεία και δημόσια παρέμβαση στα εσωτερικά της ευρωζώνης, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών εκφράζει την ανησυχία της Ουάσιγκτον για τη διολίσθηση του μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου των ΗΠΑ στην ύφεση και τον αποπληθωρισμό. Η κάμψη της ευρωζώνης, που φέρνει και πάλι στο προσκήνιο τους κινδύνους αναζωπύρωσης της κρίσης του ευρώ, σε συνδυασμό με τη σοβαρή επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας, αποτελούν για τους Αμερικανούς τις δύο σοβαρότερες απειλές για τη διεθνή οικονομική σταθερότητα.

Ο Τζακ Λιου ευθυγραμμίζεται απολύτως με τις πρόσφατες εκκλήσεις των Γάλλων υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών για αύξηση των δημόσιων επενδύσεων από τη Γερμανία, αλλά και με τις πρωτοβουλίες του νέου προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, για ένα μεγάλο ευρωπαϊκό «πακέτο» δημοσίων επενδύσεων σε υποδομές.

Αυτά τα θέματα αναμένεται να συζητηθούν εκτενώς στη σύνοδο των ηγετών της ευρωζώνης, όπου τον πρώτο λόγο, ως βασικός εισηγητής, θα έχει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι. Σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, ο Ντράγκι, που βρίσκεται σε σύγκρουση το τελευταίο διάστημα με τη γερμανική πλευρά, για τα μέτρα ανορθόδοξης νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζει, θα τονίσει ότι ο κίνδυνος διολίσθησης στην ύφεση δεν είναι αμελητέος και ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί να σηκώσει μόνη της το βάρος της προσπάθειας αναθέρμανσης της ανάπτυξης.

Προς το παρόν πάντως, παρότι οι στη μεταπολεμική περίοδο είχαν πάντα ισχυρή επιρροή στη Γερμανία, το Βερολίνο δείχνει να αντιδρά αρνητικά και μάλιστα με οξύ και αλαζονικό τρόπο στις προτροπές του Τζακ Λιου για ενίσχυση των επενδύσεων. Και επιμένει ότι ο μόνος δρόμος για την ανάπτυξη περνά μέσα από τη δημοσιονομική πειθαρχία και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Σ. Γκάμπριελ σε χθεσινή εκδήλωση στις ΗΠΑ: «ακόμη και αν διπλασιάσουμε το χρέος μας», τόνισε, «αυτό δεν θα επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα της Γαλλίας και της Ιταλίας. Δεν πρόκειται να τις βοηθήσει να πουλήσουν περισσότερα αυτοκίνητα της Renault ή της Peugeot». Σε ό,τι αφορά τη λιτότητα, ο Γκάμπριελ επέμεινε στην πολιτική που ακολουθείται από τη γερμανική κυβέρνηση, με στόχο να εκμηδενισθεί το έλλειμμα το 2015.

Σε αυτή την αλαζονική αντίληψη των Γερμανών, που θέλουν να επιβάλλουν σε ολόκληρη την ευρωζώνη το δικό τους επιτυχημένο (;) οικονομικό μοντέλο, το οποίο κατ’ εξοχήν στηρίζεται στις εξαγωγές, δίνει απάντηση ο γνωστός αναλυτής των “Financial Times”, Μάρτιν Γουλφ, με ένα βαρυσήμαντο άρθρο του, όπου εξηγεί γιατί χωρίς την τόνωση της εσωτερικής ζήτησης η ευρωζώνη οδηγείται σε αδιέξοδο.

«Οι πολιτικές που ακολουθεί η ευρωζώνη να οδηγήσουν σε ισχυρή ανάκαμψη; Η απάντησή μου είναι ρητά “όχι”. Δεδομένου ότι η περιοχή αντιστοιχεί στο 17% του παγκόσμιου ΑΕΠ, αυτό έχει διεθνή αντίκτυπο», τονίζει ο Γουλφ. Και, μεταξύ άλλων, δίνει μια απλή και σαφή απάντηση στις γερμανικές προτροπές να εφαρμοσθεί παντού το μοντέλο «επιτυχίας» των Γερμανών: «Στην περίπτωση της Γερμανίας», τονίζει, «η ζήτηση προήλθε από το εξωτερικό. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την ευρωζώνη όμως; Μία θεωρητική εκδοχή θα ήταν να δημιουργήσει η ευρωζώνη πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αντίστοιχο με το γερμανικό (ως ποσοστό του ΑΕΠ). Αυτό συνεπάγεται πλεόνασμα 900 δισ. δολ., ενώ το 2013 η ευρωζώνη πέτυχε 300 δισ. δολ. Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να είναι βιώσιμο. Ο υπόλοιπος κόσμος δεν μπορεί να απορροφήσει τέτοιο πλεόνασμα και ενδεχόμενη ανατίμηση του ευρώ μάλλον θα το εκμηδενίσει. Το σωστό συμπλήρωμα στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι η επιπλέον ζήτηση εντός της ευρωζώνης».

Τα επιχειρήματα που παραθέτει ο Γουλφ για τα αδιέξοδα του γερμανικού μοντέλου, εάν εφαρμοσθεί σε επίπεδο ευρωζώνης, είναι αυτά ακριβώς που ανησυχούν έντονα και τους Αμερικανούς: αν ολόκληρη η ευρωζώνη «τσακίσει» το εργατικό κόστος, όπως έκανε η Γερμανία, και μετατραπεί σε ένα εξαγωγικό... τέρας, που θα πετύχει τεράστια αύξηση στο πλεόνασμα του ισοζυγίου, αυτό θα δημιουργήσει μεγάλες ανισορροπίες στο διεθνές σύστημα, που θα κληθεί να απορροφήσει αυτές τις εξαγωγές. Αν η γερμανική συνταγή οδηγήσει την ευρωζώνη στη «χρόνια στασιμότητα», για την οποία έγραψε πρόσφατα ένας άλλος επιφανής αρθρογράφος των “Financial Times”, ο Β. Μουνχάου, πάλι θα δημιουργηθεί  σοβαρή ανισορροπία, αφού θα επανέλθουν οι αμφιβολίες για τη δυνατότητα ακόμη και μεγάλων οικονομιών να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και για το αν μπορεί τελικά να επιβιώσει η νομισματική ενοποίηση.

Εν ολίγοις, η γερμανική πολιτική δημιουργεί πλέον κινδύνους που δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητοι από την Ουάσιγκτον, η οποία θα συνεχίσει να πιέζει για αλλαγή πορείας, όσο και αν η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις προτροπές των Αμερικανών με αλαζονική διάθεση.

Σοφοκλέους 10