«Κλείδωσαν» οι αποφάσεις για νέο μνημόνιο

Ειλημμένη είναι πλέον η απόφαση των κυβερνήσεων της ευρωζώνης να σύρουν την Ελλάδα σε νέο μνημόνιο με αυστηρό καθεστώς επιτήρησης.

Η σχετική απόφαση «κλείδωσε», σύμφωνα με πληροφορίες, στις αρχές της περασμένης εβδομάδας από τους τεχνοκράτες του Euro Working Group στις Βρυξέλλες και πλέον η τρόικα κινείται σαν μηχανισμός επιβολής της, απειλώντας ότι, εάν δεν συμμορφωθεί η κυβέρνηση, ο έλεγχος του Νοεμβρίου θα μετατραπεί σε εφιάλτη, με άνοιγμα ακόμη και του ασφαλιστικού.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τη Δευτέρα και την Τρίτη, στις συνεδριάσεις του πανίσχυρου συμβουλίου Euro Working Group, το οποίο διαμορφώνει σε τεχνοκρατικό επίπεδο την ατζέντα του Eurogroup, συζητήθηκε εκτενώς το καθεστώς της Ελλάδας στη μετά το μνημόνιο εποχή και οι ελληνικές προτάσεις για μια «χαλαρή» έξοδο, χωρίς νέο δάνειο, αλλά με «μαξιλάρι» τα 11,4 δισ. ευρώ που έμειναν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μετά τα τεστ αντοχής των τραπεζών. Σύμφωνα με την πρόταση της Αθήνας, η Ελλάδα θα εφαρμόσει από 1ης Ιανουαρίου 2015 ένα εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης και μεταρρυθμίσεων, σε συνεργασία με την Κομισιόν, χωρίς δηλαδή να χρειασθεί νέο μνημόνιο και αυστηρό καθεστώς επιτήρησης.

Το consensus των εκπροσώπων των υπουργείων Οικονομικών της ευρωζώνης, όμως, κινήθηκε σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από τις ελληνικές προτάσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, συμφώνησαν ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Δηλαδή, να ζητήσει την έγκριση προληπτικής χρηματοδοτικής στήριξης, σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τη χρήση του χρηματοδοτικού εργαλείου ECCL (Enhanced Conditions Credit Line).

Όμως, για να εγκριθεί η χρήση του ECCL, ο κανονισμός του ΕΜΣ προβλέπει ότι η χώρα – μέλος θα πρέπει πρώτα να διαπραγματευθεί με την Κομισιόν ένα μνημόνιο (MoU), η εφαρμογή του οποίου θα εποπτεύεται τακτικά από την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα καθεστώς που ελάχιστα διαφέρει από το γνωστό, από το 2010, καθεστώς διεθνούς επιτήρησης της οικονομικής πολιτικής, στο οποίο επιδιώκει να δώσει τέλος ο Πρωθυπουργός.

Οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών υπουργείων Οικονομικών συμφώνησαν ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος εξόδου για την Ελλάδα, πλην της σύναψης ενός νέου μνημονίου και διαμόρφωσαν κοινή αντίληψη ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν πρέπει να φύγει από το μηχανισμό επιτήρησης της χώρας, ακόμη και αν σταματήσει να παρέχει δάνεια. Στην καλύτερη περίπτωση για την κυβέρνηση θα μπορούσαν να δεχθούν μια πιο «διακριτική» παρουσία του Ταμείου, όπως έγινε στην περίπτωση της Ισπανίας.

Αυτές τις ειλημμένες αποφάσεις των Ευρωπαίων προσπάθησε να ανατρέψει η κυβέρνηση, προστρέχοντας στη γερμανική πλευρά. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, όμως, στη συνάντηση που είχε στο Βερολίνο με τον Γκίκα Χαρδούβελη, έδειξε ότι επιδιώκει να συνεχισθεί η αυστηρή επιτήρηση της Ελλάδας και μετά το 2015. Όπως προκύπτει από δηλώσεις του κ. Χαρδούβελη, ζήτησε εξηγήσεις για το πώς θα εποπτεύεται η Ελλάδα χωρίς μνημόνιο και τρόικα. Οι εξηγήσεις αυτές δεν ήταν αρκούντως πειστικές, γι’ αυτό και η εκπρόσωπος του Γερμανού υπουργού έσπευσε να διαψεύσει πληροφορίες του ελληνικού Τύπου, περί αποδοχής των ελληνικών θέσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μάλιστα, ο κ. Σόιμπλε όχι μόνο διαφωνεί με τις προτάσεις της κυβέρνησης για «χαλαρή» έξοδο από το μνημόνιο, αλλά ήταν ο μηχανισμός του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που πρωτοστάτησε στη διαμόρφωση των αποφάσεων του Euro Working Group περί νέου μνημονίου.

Η ελληνική πλευρά εξακολουθεί να αντιστέκεται στις προσπάθειες επιβολής του νέου καθεστώτος επιτήρησης. Όμως, οι διεθνείς δανειστές ενεργοποιούν το ισχυρότερο όπλο τους, την τρόικα, για να εξαναγκάσουν την κυβέρνηση να συνθηκολογήσει. Ενόψει της κρίσιμης αξιολόγησης, που θα ανοίξει το δρόμο για να συζητηθεί το καθεστώς μετά το μνημόνιο και η διευθέτηση του χρέους, Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον μπλοκάρουν προς το παρόν την επιστροφή των ελεγκτών στην Αθήνα, απαιτώντας πρώτα να διαμορφωθεί μια ατζέντα για τις συνομιλίες που θα περιλαμβάνει τις σημαντικότερες από τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονται στο μνημόνιο, μεταξύ των οποίων και η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, για την οποία η κυβέρνηση έχει ζητήσει να εξαιρεθεί από τον έλεγχο, προκειμένου να αποφευχθούν εκρηκτικά πολιτικά προβλήματα.

Προς το παρόν, παρότι η κυβέρνηση κάνει λόγο για «κόκκινη γραμμή» στο θέμα του ασφαλιστικού, η τρόικα δεν έχει δεχθεί την εξαίρεση του θέματος από την αξιολόγηση, ενώ απαιτεί, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, μια πλήρη λίστα προτάσεων από την κυβέρνηση, για να επανέλθει στην Αθήνα. Αν η τρόικα επιμείνει σε αυτή τη γραμμή, ο τελευταίος έλεγχος θα μετατραπεί σε εφιάλτη. Όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές, ο μόνος δρόμος που δείχνουν οι ξένοι στην κυβέρνηση για να αποφύγει μια… θανάσιμη σύγκρουση με την τρόικα, είναι  να αποδεχθεί το νέο μνημόνιο.

Πέραν της τρόικας, όμως, την κυβέρνηση πιέζει ασφυκτικά και η αγορά ομολόγων. Οι εντάσεις στις σχέσεις με την τρόικα προκαλούν νέα άνοδο των αποδόσεων των ελληνικών τίτλων (τα δεκαετή ξεπέρασαν και πάλι το 8%). Έτσι, αποδυναμώνεται επικίνδυνα το ελληνικό επιχείρημα ότι η χώρα μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την αγορά στη μετά το μνημόνιο εποχή και ενισχύεται ακόμη περισσότερο η θέση των θεσμικών δανειστών.

Σοφοκλέους 10