Επίκαιρος όσο ποτέ ο Πλάτων! - Του Ντίνου Αυγουστή

Θαυμαστής του Πλάτωνα δηλώνει ο ποδοσφαιριστής της Γιουβέντους, Tζόρτζο Κιελίνι, σε συνέντευξη του η οποία δημοσιεύεται στην Gazzetta dello Sport:  «….Θα ήθελα να ζω στην Αρχαία Ελλάδα, μαθητής του Πλάτωνα… θα έκανα τα πάντα για να ζω δίπλα στον Πλάτωνα. Όχι να είμαι εκείνος, αυτό πάει πολύ: θα μπορούσα να τον μελετήσω από κοντά, να κατανοήσω πώς έζησε και πώς ζούσαν τότε και κυρίως πώς γινόταν να είναι μπροστά από την εποχή τους τόσα πολλά χρόνια και να έχουν έτσι ένα φουτουριστικό όραμα του κόσμου». Με αφορμή λοιπόν την συγκεκριμένη δήλωση αυτού του σπουδαίου ποδοσφαιριστή, σε μια ιστορική αθλητική εφημερίδα, (η εφημερίδα πρωτοκυκλοφόρησε στις 3 Απριλίου του 1896 (!) και πουλάει πάνω από 400.000 αντίτυπα ημερησίως, ήταν δε από τις πρώτες που κάλυψαν τους πρώτους σύγχρονους  Ολυμπιακούς Αγώνες που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα), ας δούμε σε αδρές γραμμές, ποιος είναι αυτός ο Κορυφαίος Έλληνας φιλόσοφος, τα έργα του οποίου αποτελούν κομμάτι της φιλοσοφικής προπαίδειας που διδάσκεται στα καλύτερα Πανεπιστήμια του Κόσμου με σπουδές στην Φιλοσοφία.

Ο Πλάτων, γεννήθηκε το 428 π.X., το μήνα Θαργηλίωνα (Μάιος) και καταγόταν από αρχοντική γενιά. Είχε πάρει μουσική και γυμναστική αγωγή και είχε άριστες μαθηματικές γνώσεις. Άσκησε τεράστια επιρροή στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία και γενικότερα στη δυτική φιλοσοφική παράδοση. Κύριος οικοδόμος της φιλοσοφίας, οδηγητής είτε προάγγελος μεταγενεστέρων προβάσεών της, εμπνευστής άμεσα ή έμμεσα των σπουδαιότερων κοινωνικοπολιτικών οραματισμών. Ο Πλάτων, μεταξύ άλλων, έγραψε την «Απολογία του Σωκράτους», η οποία θεωρείται ως μια σχετικώς ακριβής καταγραφή της απολογίας του Σωκράτη στη δίκη που τον καταδίκασε σε θάνατο, το «Συμπόσιο», που μιλά για τη φύση του έρωτα, τον «Πρωταγόρα» όπου μεταξύ άλλων θεμελιώνεται θεωρητικά η αρχή της «πρόληψης» που δεν λαμβάνει την ποινή ως απολύτως «ανταποδοτική», τον «Παρμενίδη» και τον «Θεαίπητο», όπου θεμελιώνει την αντικειμενικότητα του λόγου και της ιδέας, ενώ σε δύο μακρούς διαλόγους, την «Πολιτεία» και τους «Νόμους» περιέγραψε την ιδανική πολιτεία…

Το πιο συνταρακτικό κτύπημα για την ελεύθερη και ανήσυχη ψυχή του ήρθε όταν το 399 π.Χ. ο Δάσκαλός του καταδικάστηκε να πιει το κώνειο. Ο θάνατος του Σωκράτη άλλαξε ριζικά τη ζωή του, αφού μέσα του αντιλήφθηκε ότι η πολιτική της πατρίδας του, δημιουργούσε ένα αγεφύρωτο χάσμα για τη φιλοσοφική. Μετά τη θανάτωση του Σωκράτη παρέμεινε στην Αθήνα για περίπου τρία χρόνια και κατόπιν κατέφυγε στα Μέγαρα, κοντά στον συμμαθητή του Ευκλείδη και άλλους σωκρατικούς. Αργότερα, ξαναγυρίζει στην Αθήνα, όπου ασχολείται με τη συγγραφή φιλοσοφικών έργων, τα οποία φέρουν τη σφραγίδα της φιλοσοφίας του Σωκράτη. Ταξίδεψε ακόμη στην Κάτω Ιταλία, στην Αίγυπτο όπου μυήθηκε στα Μυστήρια των Πυραμίδων. Στις Συρακούσες προσπάθησε να ιδρύσει την ιδανική του πολιτεία, άλλα έπεσε θύμα των ραδιουργιών της αυλής του Βασιλιά και μόλις που γλίτωσε τη ζωή του. Στην Αθήνα ίδρυσε τη δική του Σχολή-Ακαδημία, η οποία κράτησε σχεδόν χίλια χρόνια, μέχρι το 529 μ.Χ.

Ο Πλάτων ήταν σίγουρα μπροστά από την εποχή του, αφού ο λόγος του είναι πραγματικά προφητικός. Στο 7ο κεφάλαιο της «Πολιτείας», παρομοιάζει τον κόσμο που ζούμε, σαν μια σκοτεινή σπηλιά. Πρόκειται για μια Αρχαία παραβολή-προφητεία, η οποία μοιάζει πάρα πολύ με τον τρόπο που λειτουργεί ο σημερινός πολιτισμός, αν και έχουν περάσει 24 αιώνες από τότε που γράφτηκε: «Σε αυτή την σκοτεινή σπηλιά», λέει ο Πλάτων, «κατοικούν πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι ονομάζονται δεσμώτες. Είναι δεμένοι στις θέσεις τους και δεν μπορούν να κοιτάξουν γύρω τους. Πίσω τους κυκλοφορούν διάφοροι άνθρωποι οι οποίοι κουβαλάνε κάποια αντικείμενα, έμψυχα και άψυχα. Το φως που έρχεται από την είσοδο της σπηλιάς διαπερνά αυτά τα αντικείμενα και δημιουργεί σκιές μπροστά στα μάτια των ανθρώπων-δεσμωτών. Αφού λοιπόν δεν μπορούν να κοιτάξουν γύρω τους, ούτε και πίσω τους, λόγω των δεσμών που τους καθηλώνουν, δέχονται ως πραγματικότητα μόνο ό,τι βλέπουν μπροστά τους, δηλαδή τις σκιές. Όλο αυτό το σκηνικό είναι στημένο με τέτοιο τρόπο, ώστε οι άνθρωποι-δεσμώτες να ζουν μέσα στο σκοτάδι, έχοντας μια ψεύτικη εικόνα για την πραγματικότητα. Είναι δε τα δεσμά τους τόσο δυνατά, που τους καθηλώνουν ακίνητους, χωρίς να μπορούν να κάνουν την παραμικρή κίνηση ελευθερίας για να ανακαλύψουν την πραγματική αλήθεια».

Τα παραπάνω κατατάσσουν τον Πλάτωνα μέσα στους πιο σπουδαίους Έλληνες φιλοσόφους, αφού αποτελούν ζωντανές εικόνες του σήμερα που ο ίδιος, είχε την διορατικότητα να προβλέψει και να καταγράψει με απόλυτη ακρίβεια στα έργα πολλούς αιώνες πριν. Και που σίγουρα αντικατοπτρίζουν πλήρως την σημερινή ζοφερή κατάσταση της Ελληνικής, αλλά και όλης σχεδόν της λεγόμενης πολιτισμένης παγκόσμιας κοινωνίας. Ο σημερινός άνθρωπος, που διαμορφώνεται και μεγαλώνει με μοναδικό στόχο την απόκτηση υλικών αγαθών (σκιές), χωρίς να του δίνεται η δυνατότητα να καλλιεργήσει Αρετές και Αξίες για να μπορέσει να ονειρευτεί μεγάλα ιδανικά και πνευματικά Ιδεώδη.

Συμπέρασμα: Τα σωστά πρότυπα, ειδικά για μας τους Έλληνες, πάντα υπάρχουν. Ωστόσο κάποιοι συνειδητά εξακολουθούν να τα παραχαράσσουν και να τα αγνοούν. Σε μας εναπόκειται να ανακαλύψουμε την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως μας την παρουσιάζουν οι κάθε λογής τυχάρπαστοι-καιροσκόποι-τυχοδιώκτες-αναλφάβητοι-απαίδευτοι… και κυρίως τα Μαζικά Μέσα Μαύρης Προπαγάνδας. Για να γίνει αυτό πρέπει να αρχίσουμε να διυλίζουμε σχολαστικά κάθε πληροφορία και όχι να υιοθετούμε σαν πιστοί και υποτακτικοί παγκόσμιοι πολίτες την άνευ όρων και ορίων αισχρή προπαγάνδα τους…. Ας κάνουμε την αρχή, ανοίγοντας και διαβάζοντας ένα αξιόλογο βιβλίο και επιλέγοντας με ιδιαίτερη προσοχή το τι θα δούμε στην τηλεόραση…

Δρ. Ντίνος Αυγουστή

Εκπαιδευτικός στο ΤΕΙ Λάρισα

Από το Μονάγρι Λεμεσού

a.avgoustis@hotmail.com