Πώς ο Ευ. Βενιζέλος έκανε «δώρο» στον Γ. Παπανδρέου και ποιο - Το τέλος του ενός, η αρχή του άλλου

Πού θα οδηγήσει το «ριμέικ» του 2007.

Ποιός και γιατί άθελά του «έστρωνε το χαλί» στον άλλον.

του Γιώργου Λακόπουλου

Συμβαίνουν αυτά παραμονές Χριστουγέννων. Ξαφνικά χτύπησε η πόρτα του Γ.Παπανδρέου στο Καστρί και ο ταχυδρόμος του άφησε ένα δέμα, με ένα σημείωμα που έγραφε: με αγάπη Βαγγέλης. Το άνοιξε και μέσα βρήκε το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου του: ένα ολόκληρο κόμμα. Το ΠΑΣΟΚ με την ιστορία του, τα σύμβολα και το λογότυπό του και ένα σωρό στελέχη και οπαδούς.

Δεν είναι γνωστό πόσο συγκινήθηκε για το δώρο που του έκανε ο Βενιζέλος, ούτε αν του έστειλε λουλούδια. Είναι προφανές όμως ότι από εκείνη τη στιγμή ο Γ. Παπανδρέου, που δεν είχε πού την κεφαλήν κλίναι στην πολιτική σκηνή, απέκτησε ρόλο και λόγο ύπαρξης.

Η επιμονή Βενιζέλου στη «Δημοκρατική Παράταξη», άρα στη διάλυση του ΠΑΣΟΚ, είναι μποναμάς για τον Παπανδρέου. Ό,τι ακριβώς χρειαζόταν. Αυτή τη στιγμή το ΠΑΣΟΚ υπάρχει ακόμη και είναι και επισήμως κομμένο στα δυο. Και το ένα κομμάτι είναι δικό του-κατάδικό του. Από εδώ και πέρα όποιος λέει ότι είναι ΠΑΣΟΚ, πρέπει να πάρει θέση: Με τον Παπανδρέου ή με τον Βενιζέλο;  Σ' αυτόν τον πόλεμο δεν υπάρχουν κυανόκρανοι.

Μετά από πολύ καιρό ο πρώην Πρωθυπουργός έκανε κάτι πολιτικά ευφυές: ανάλαβε να φωνάξει ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός». Να ζητήσει φωναχτά και καθαρά αυτό που θέλουν να πουν πολλοί και το υπαινίσσονται με μισόλογα:

Το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται νέα ηγεσία. Αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο όπως προβλέπει το Καταστατικό του. Τα υπόλοιπα είναι υπόθεση συνεδρίου.

Με αυτόν τον απλό τρόπο ο Παπανδρέου κατ' αρχάς αποκτά ο ίδιος λόγο ύπαρξης: τη σωτηρία του ΠΑΣΟΚ. Και ταυτόχρονα οδηγεί τη σχέση του με τον Βενιζέλο σε ένα ριμέικ του 2007. Τότε που ο σημερινός αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σαμαρά θεωρούσε ότι θα επικρατήσει σαν φυσικό φαινόμενο και συμπεριφέρθηκε ανάλογα.

Ο Παπανδρέου όμως είχε στρατηγική και έτυχε εκείνη την περίοδο να πλαισιώνεται από έναν κύκλο στελεχών με πολιτική κρίση, με πρώτον τον Νίκο Κοτζιά που σήμερα βρίσκεται δίπλα στον Αλέξη Τσίπρα. Έβγαλαν αμέσως τη γραμμή «ο Παπανδρέου συγκρούεται με τα συμφέροντα» - φωτογραφίζοντας τον Βενιζέλο για το αντίθετο.

Με τον Χάρη Παμπούκη, τη Ρεγγίνα Βάρτζελη, τον Νίκο Αθανασάκη, τον Παύλο Γερουλάνο και τον αδελφό του Νίκο δίπλα του, ένα ευέλικτο επιτελείο που συνεδρίαζε διακριτικά κάθε μέρα στο γραφείο του Μιλτιάδη Παπαϊωάννου και όλο το «ιστορικό ΠΑΣΟΚ»  να τον υποστηρίζει, ταμπουρώθηκε στη Χαρ. Τρικούπη αφήνοντας τον Βενιζέλο να επιφέρεται ανέστιος και να κάνει γιουρούσια εναντίον του. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό.

Την επομένη ο Παπανδρέου συμπεριφέρθηκε σκληρά και ως νικητής προς ηττημένο. Όρισε επιτροπές για να την προετοιμασία συνεδρίου και δεν έβαλε ούτε έναν άνθρωπο του Βενιζέλου - που το κατάπιε καθώς ψαχνόταν αν θα φύγει από το ΠΑΣΟΚ και πόσοι θα τον ακολουθήσουν. Ήταν η πρώτη επίδειξη δύναμης. Δεύτερη ήταν τον Φεβρουάριο του 2008, όταν ο Βενιζέλος εισέβαλε στο γραφείο του στη Χαρ. Τρικούπη για να επιβάλει τη δημιουργία του «Ρεύματος ιδεών» που σχεδίαζε και έφυγε με κατεβασμένα αυτιά. Ο Παπανδρέου τον υποχρέωσε να δηλώσει ότι το ακυρώνει.

Από εκείνη τη στιγμή υποτάχθηκε απολύτως στον άνθρωπο τον οποίο ως τότε λοιδορούσε ακόμη και ενώπιόν του. Η έννοια της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, άρα και ο διπολικός χαρακτήρας του ΠΑΣΟΚ,  καταργήθηκε. Μέχρι το καλοκαίρι του 2011 που ο Παπανδρέου του ανέθεσε το υπουργείο Οικονομικών και τον έκανε αντιπρόεδρο του- για να μετανιώσει λίγους μήνες αργότερα με όσα συνέβησαν στον άξονα Αθήνα-Κάνες-Βρυξέλλες με το δημοψήφισμα- ο Βενιζέλος κινείται στη σκιά των πανίσχυρων υπουργών, όπως ήταν ο Γιάννης Ραγκούσης και μιλάει με τον Παμπούκη για ότι θέλει. Μετά πήρε τα πάνω του…

Τώρα ο Παπανδρέου έκανε την κίνησή του απέναντί του: να 'μαστε πάλι εδώ Ανδρέα! Τα όπλα του απέναντι στον Βενιζέλο είναι συγκεκριμένα.

• Πρώτον, ένα αίσθημα υπεροχής που έχε πάντα απέναντί του και τον έκανε κάποτε να εξομολογηθεί «τον είχα δικηγόρο στο υπουργείο Παιδείας και έχανε τις δίκες». Ο ίδιος είναι κοσμογυρισμένος και ο άλλος Βαλκάνιος: ο Κοτζιάς στην  αναμέτρηση του 2007 έλεγε «θέλει το ΠΑΣΟΚ να έχει αρχηγό βλαχοδήμαρχο;».
• Δεύτερον, τη θεωρία της συνωμοσίας εναντίον του και της ανατροπής του που καλλιεργήθηκε, καθόλου τυχαία, από αρκετούς οπαδούς του το τελευταίο διάστημα, ενώ και ο ίδιος Βενιζέλος έχει παραδεχτεί ένα πραξικόπημα: ανακοίνωσε την ακύρωση του δημοψηφίσματος ερήμην του Πρωθυπουργού. Μια τέτοια συζήτηση θα σβήσει πολλά από τα κομματικά αμαρτήματα του Παπανδρέου και θα καταστήσει άνευ πολιτικής άξιας τα πορίσματα για τα οικονομικά του ΠΑΣΟΚ επί των ημερών του που κρατάει στο συρτάρι του ο Βενιζέλος.
• Τρίτον, είναι Παπανδρέου - με ό,τι σημαίνει αυτό απέναντι στο ιστορικό ακροατήριο του ΠΑΣΟΚ. Οι αριθμοί λένε ότι το Κίνημα με τον ίδιο επικεφαλής πήρε στις εκλογές 44%, ενώ με τον Βενιζέλο κατέπεσε στο 12 και στο 8% και τώρα πάει για διάλυση - άσχετα αν και ο ίδιος ευθύνεται γι αυτό. Με αυτό το δεδομένο θα μετατρέψει τα μειονεκτήματα του σε πλεονεκτήματα, δίνοντας στην ανελέητη αναμέτρηση που αρχίζει χαρακτήρα «το τέλος σου η αρχή μου» -αλλά και η αρχή του ΠΑΣΟΚ.
• Τέταρτον, έχει περισσότερους προσωπικούς οπαδούς από τον Βενιζέλο, πολλούς κύκλους επαφών εντός και εκτός της χώρας και κουλτούρα πολιτικού μάρκετινγκ. Το διάστημα της διεθνούς κυκλοφορίας του  - και ανεξάρτητα από τους ερασιτεχνισμούς διαφόρων σαν τον Πετσάλνικο εντός της χώρας-  ειδικοί στα θέματα της επικοινωνίας, όπως ο παλιός αμερικανός φίλος του Τζίμη Ρέη -  διαμόρφωναν το «κόνσεπτ» της επανόδου του που περιλάμβανε τη δημιουργία μικρών ομάδων που ήδη ελέγχουν κάποια «μπλογκς» και συμπεριφέρονται σαν «ερυθροί Χμερ» του νεοπαπανδρεϊσμού.

Το σημαντικότερο επιχείρημα του Παπανδρέου όμως είναι ότι ο Βενιζέλος έχει παγιδευτεί αναγορεύοντας σε σωτηρία για τη χώρα επιλογές τις οποίες μπορεί να διαχειρίσθηκε για ένα διάστημα και εν μέρει ο ίδιος ως υπουργός Οικονομικών, αλλά είναι επιλογές Παπανδρέου.

Αν το Μνημόνιο αναγνωριστεί ως λύση, είναι λύση που οφείλεται στον Πρωθυπουργό του 2009-10 και όχι στον αμέτοχο … υπουργό Άμυνας της εποχής. Χωρίς να το αντιλαμβάνεται όλο αυτό το διάστημα ο Βενιζέλος, προκειμένου να μεγιστοποιήσει το ρόλο του, έστρωνε το χαλί από το οποίο θα περάσει τώρα ο Παπανδρέου για να τον «πατήσει».

Ο Γιώργος επιλέγοντας την ανοικτή σύγκρουση με τον πρώην υπουργό του δεν αποκτά απλώς στόχο και ρόλο. Πρώτον επιχειρεί να ασκήσει και πάλι κληρονομικό δικαίωμα. Και δεύτερον βγάζει από το κάδρο τα λάθη και τους κακούς χειρισμούς που έκανε στη διαχείριση της κατάστασης που παρέλαβε το 2009 και οδήγησαν τη χώρα σε διεθνή οικονομικό έλεγχο. Εννοείται η αντικαραμανλική ρητορική του θα ενταθεί -ενώ ο Βενιζέλος δεν μπορεί να τον συναγωνιστεί λόγω της συνεργασίας του με τη ΝΔ- παρά τον κίνδυνο να …μιλήσει ο Καραμανλής!

Από εδώ και πέρα θα προβάλει διλήμματα που ευαισθητοποιούν τους εναπομείναντες οπαδούς του ΠΑΣΟΚ που θα κληθούν να διαλέξουν: ΠΑΣΟΚ με τα στελέχη του ή «Δημοκρατική Παράταξη» με όσους το πολεμούσαν επί Ανδρέα Παπανδρέου; Με άλλα λόγια: με αυτόν που υπερασπίζεται τα ιερά και τα όσια του κόμματος από την ίδρυσή του ή με αυτόν που ήταν απών στην ίδρυση και δεν τα λάτρεψε ποτέ.

Κατά πάσα πιθανότητα ο σημερινός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν έχει ιδέα τι μπορεί να σημαίνει γι αυτόν η επιστροφή του προκατόχου του.….

Photo editor: Στέλιος Δημητροκάλλης

Thetoc.gr