Ακίνητα και κινητικοί μεγαλο-ιδιοκτήτες - Του Γιώργου Φλωρίδη*

Ιαχές θριάμβου ξέσπασαν από κάποιους μεγαλοϊδιοκτήτες, σύμφωνα με τις κατά καιρούς δηλώσεις των ιδίων, για την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με βάση την οποία το Υπουργείο Οικονομικών οφείλει να αναπροσαρμόσει τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων κατά τη διάρκεια του επομένου εξαμήνου. Η απόφαση δεν έχει δημοσιευτεί ολόκληρη ακόμη, αλλά από όσα διαβάσαμε στον Τύπο το ΣτΕ θεωρεί ότι δεν έχει εφαρμοστεί ο σχετικός νόμος του 1982 που επιβάλλει την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών κάθε δύο χρόνια. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε η πρώτη σκέψη που θα μπορούσε να κάνει κάποιος είναι ότι η Κυβέρνηση, εφόσον εκτιμά διαφορετικά το ζήτημα, θα μπορούσε ν' αλλάξει το νόμο και αντί για δύο χρόνια να θέσει όριο αναπροσαρμογής τα πέντε χρόνια! Και επιχειρήματα θα μπορούσε να βρει πολλά, με πρώτο αυτό που ήδη ψέλλισε: δηλαδή, με ποιο κριτήριο να ορίσεις νέες αντικειμενικές αξίες όταν δεν πραγματοποιούνται αγοραπωλησίες ακινήτων; Και αν πράγματι έχουν χαμηλώσει οι αξίες, σε τι ποσοστό; Και σε ποιες περιοχές; Είναι άραγε κριτήριο οι αγγελίες πώλησης από απελπισμένους ανθρώπους που κινδυνεύουν να πάνε φυλακή για χρέη προς το Δημόσιο και θέλουν να πουλήσουν ό,τι έχουν και δεν έχουν σε εξευτελιστικές τιμές; Αλλά τότε ποια η διαφορά από τις μαυραγορίτικες κατοχικές δήθεν αγοραπωλησίες που εδώ ζητείται να έχουν και τη «βούλα» του κράτους;

Τι συμβαίνει λοιπόν; Αξίζει να θυμηθούμε τι συνέβη σ' αυτά τα χρόνια της κρίσης με τη φορολογία ακινήτων. Από τα δημοσιευμένα φορολογικά στοιχεία του 2010 (δυστυχώς δεν υπάρχουν νεότερα και είναι ν' απορεί κανείς γιατί), το 10% των φορολογουμένων Ελλήνων καρπώνεται το 40% των συνολικών εσόδων που προέρχονται από τα ακίνητα! Αυτό το 10% δεν μου φαίνεται να είναι και οι φτωχότεροι. Αντίθετα, μάλλον για τους πλουσιότερους αυτής της χώρας πρόκειται. Και, ω του θαύματος, όλοι αυτοί κατάφεραν με την ισχύουσα νομοθεσία να φορολογούνται τα εισοδήματά τους από τα ακίνητα με πολύ χαμηλότερο συντελεστή από ότι τα εισοδήματα που προέρχονται από εργασία! Αφού λοιπόν κατάφεραν να πληρώνουν λιγότερους φόρους από τους εργαζόμενους, έβαλαν στη συνέχεια ως στόχο να πληρώνουν και λιγότερους φόρους ως μεγαλοϊδιοκτήτες. Και σ' αυτό αρκετοί πολιτικοί βρίσκονται πρόθυμοι να τους βοηθήσουν. Μεγαλοϊδιοκτήτες οι περισσότεροι, αλλά όχι μόνον τέτοιοι.

Η διεθνής εμπειρία μάς φωτίζει στο ότι η φορολογία στην ακίνητη περιουσία είναι η πιο μισητή φορολογία. Και όσο πιο δίκαιη είναι, τόσο πιο μισητή γίνεται -προφανώς για τους πλούσιους. Αυτό είναι ακριβώς το στοιχείο που λείπει από την ελληνική φορολογική νομοθεσία: η δικαιοσύνη. Και η έλλειψή της κάνει τους πολλούς μικροϊδιοκτήτες συμμάχους των μεγάλων. Είναι παλιό το κόλπο στην «καθ' ημάς Ανατολή» να φοβίζεις ή να επιβαρύνεις πραγματικά τους πολλούς αδύναμους για να ωφελήσεις τελικά του μεγάλους. Το ζήσαμε στην προσπάθεια μεταρρύθμισης του «ασφαλιστικού» από την Κυβέρνηση Σημίτη το 2001 (σχέδιο Γιαννίτση). Οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι των «πολυτελών ταμείων», οι συνταξιούχοι των 45 και των 50 χρόνων με τις παχυλές συντάξεις, τα εφάπαξ και τα επικουρικά που εκπροσωπούνταν κυριαρχικά στις ανώτατες συνομοσπονδίες έφτιαξαν το δικό τους «ασφαλιστικό σκιάχτρο» -που δεν είχε καμία σχέση με την πρόταση της κυβέρνησης- με το οποίο τρομοκράτησαν τα εκατομμύρια των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα και τους χαμηλοσυνταξιούχους. Κατάφεραν να κατεβάσουν εκατοντάδες χιλιάδες φτωχούς στους δρόμους. Το αποτέλεσμα ήταν η άτακτη υποχώρηση της κυβέρνησης, η οριστική υπονόμευση μιας βιώσιμης λύσης για το ασφαλιστικό και η παραίτηση της κυβέρνησης από κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια στη συνέχεια. Και, φυσικά, όλες οι στρεβλώσεις και τα προνόμια για λίγους του ασφαλιστικού συστήματος παρέμειναν ανέγγιχτα. Αλλά ο λογαριασμός δεν άργησε να έρθει. Σε βάρος κυρίως εκείνων -των πολλών- που βγήκαν τότε στους δρόμους, αλλά κυρίως της νέας γενιάς.

Επομένως το έργο το έχουμε ξαναδεί πολλές φορές. Και στο θέμα των ακινήτων το ξαναβλέπουμε. Ποιον θα ωφελήσουν άραγε οι μεταβολές προς τα κάτω των αντικειμενικών αξιών στους πλειστηριασμούς; Ποιοι θα σπεύσουν να πάρουν «κοψοχρονιά» τα ακίνητα αυτά όταν οι τιμές εκκίνησης θα είναι ακόμη χαμηλότερες; Άρα και τα υπόλοιπα των δανείων μετά τους πλειστηριασμούς στα ύψη; Γιατί διαρκώς το ζήτημα συζητιέται αποσπασματικά και όχι συνολικά;

Θα περίμενε κανείς ότι το θέμα της φορολογίας των ακινήτων θα αντιμετωπιζόταν κυρίως από τη σκοπιά της δίκαιης κατανομής των βαρών και όχι με την επιβολή άδικων επιβαρύνσεων των πολλών μικροϊδιοκτητών και με την κατασκευή «σκιάχτρων» που τους φοβίζουν ακόμη περισσότερο. Ότι τα έσοδα από μη παραγωγικές δραστηριότητες θα φορολογούνταν περισσότερο από τα έσοδα από τη μισθωτή εργασία και από επιχειρηματικές προσπάθειες, ότι τελικά δηλαδή το φορολογικό σύστημα θα υπηρετούσε την ανάγκη της παραγωγικής συγκρότησης της χώρας. Αλλά πού...

*Πρώην υπουργός, μέλος του «Κοινωνικού Συνδέσμου»

Athens Voice