Τι κρύβει το αδιέξοδο με την τρόικα

Θέατρο παραλόγου και όχι σοβαρή διεθνή διαπραγμάτευση θυμίζουν οι τελματωμένες, ακόμη και μετά το «Παρίσι Νο2», συνομιλίες της κυβέρνησης με την τρόικα.

Η επιμονή της τρόικας σε εξαιρετικά δυσοίωνες προβλέψεις για το δημοσιονομικό κενό του 2015 αναδεικνύεται ως τώρα σε ανυπέρβλητο εμπόδιο για μια συμφωνία και ελάχιστοι κατανοούν τη στάση των ελεγκτών. Οι γνωρίζοντες τα του παρασκηνίου, όμως, λένε ότι η εξήγηση για όσα συμβαίνουν πρέπει να αναζητηθεί στην Ουάσιγκτον.

Οι συνομιλίες στη γαλλική πρωτεύουσα κατέληξαν πολύ γρήγορα σε αδιέξοδο, όταν διαπιστώθηκε -άλλη μια φορά...- ότι οι ελεγκτές δεν πρόκειται να κάνουν βήμα πίσω από τις προβλέψεις τους για δημοσιονομικό κενό 2,5 δισ. ευρώ και ότι η κυβέρνηση ούτε μπορεί, ούτε επιθυμεί να πάρει τα σκληρά μέτρα, που χρειάζονται για να καλυφθεί αυτό το κενό. Με δεδομένο αυτό το αγεφύρωτο χάσμα και την ασφυκτική, πλέον, πίεση του χρόνου, ελάχιστοι είναι αυτοί που πιστεύουν ότι η αξιολόγηση από την τρόικα μπορεί να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του χρόνου, ώστε να κλείσει και η συμφωνία για την προληπτική χρηματοδοτική στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Ο υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, δεν έχει κρύψει την πεποίθησή του ότι η στάση της τρόικας ως τώρα στις συνομιλίες υπαγορεύεται μάλλον από πολιτικά κίνητρα, παρά από οικονομικούς υπολογισμούς. Δεν έχει εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί, έχει τονίσει όμως ότι η επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα είναι πρωτίστως θέμα πολιτικής απόφασης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, την πορεία των διαπραγματεύσεων έχει επηρεάσει καθοριστικά η στάση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του εκπροσώπου του στη διαπραγμάτευση, Ρίσι Γκογιάλ, ο οποίος εφαρμόζει κατά γράμμα τις οδηγίες του Πόουλ Τόμσεν, τέως επικεφαλής της τρόικας και πλέον υπεύθυνου του Ταμείου για την Ευρώπη. Πρόκειται για διαπραγματευτική γραμμή που υπαγορεύεται από τα ανώτατα κλιμάκια του Ταμείου, γι’ αυτό και οι προσπάθειες της κυβέρνησης για επικοινωνία με τον Τόμσεν, προκειμένου να αλλάξει στάση ο Γκογιάλ, έπεσαν στο κενό.

Το πρόβλημα του Ταμείου ξεφεύγει από τα στενά όρια της παρούσας διαπραγμάτευσης, είναι ευρύτερο, πολιτικού χαρακτήρα και σχετίζεται με τη διαχείριση της ελληνικής/ευρωπαϊκής κρίσης χρέους και με τις σοβαρές διαφωνίες της Ουάσιγκτον με τη γραμμή του Βερολίνου.

Βασική προτεραιότητα του ΔΝΤ, για την περίοδο μετά την έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο, είναι να διασφαλισθεί ότι το χρέος της χώρας θα είναι τυπικά και ουσιαστικά βιώσιμο. Ότι, δηλαδή, δεν θα είναι στα χαρτιά μόνο βιώσιμο, με εξωφρενικές παραδοχές για πλεονάσματα 4,5% του ΑΕΠ επί σειρά ετών και 20 δισ. ευρώ έσοδα από αποκρατικοποιήσεις. Αλλά ότι θα είναι βιώσιμο με την εφαρμογή μιας οικονομικής πολιτικής εντός των ρεαλιστικών ορίων αντοχής της Ελλάδας.

Ήδη από το 2012, το Ταμείο θεωρούσε ότι είναι αδύνατο η Ελλάδα να πετύχει τα πλεονάσματα που ζητούνται για να καταστεί βιώσιμο το χρέος (δηλαδή να μειωθεί κοντά στο 120% του ΑΕΠ στις αρχές της επόμενης δεκαετίας) και πίεζε τους Ευρωπαίους για ένα «κούρεμα» χρέους, με παράλληλη αναπροσαρμογή επί το ρεαλιστικότερο των στόχων της οικονομικής πολιτικής. Σε απάντηση αυτών των πιέσεων, το Eurogroup εξέδωσε το 2012 τη γνωστή απόφαση, όπου δεσμευόταν για πρόσθετα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, εάν η Ελλάδα πετύχει πλεόνασμα και εφαρμόσει το πρόγραμμα του μνημονίου χωρίς παρεκκλίσεις.

Το Ταμείο δεν σταμάτησε να πιέζει για ουσιαστικές αλλαγές στο πρόγραμμα και νέα ρύθμιση του χρέους. Είναι γνωστό από αφηγήσεις του Γ. Στουρνάρα, όμως, ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλησε να δώσει την απαραίτητη στήριξή της στο Ταμείο, για να προχωρήσει σε τέτοια κατεύθυνση η διαπραγμάτευση, επειδή η Αθήνα θέλησε να παραμείνει προσδεμένη στο άρμα του Βερολίνου, ελπίζοντας ότι αυτή η στενή σχέση θα έφερνε σημαντικές πολιτικές διευκολύνσεις. Έτσι, ακόμη και η προσπάθεια του Ταμείου να οργανώσει μέσα στο Νοέμβριο μια ειδική διάσκεψη στην Ουάσιγκτον για το ελληνικό χρέος, ώστε να «στριμώξει» τη Γερμανία, τορπιλίστηκε από την Αθήνα.

Έτσι, φθάνουμε στο κλίμα της τρέχουσας διαπραγμάτευσης με την τρόικα: το Ταμείο επιμένει για το δημοσιονομικό κενό και πιέζει για μέτρα, τα οποία γνωρίζει ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να πάρει, έχοντας ένα και μοναδικό στόχο. Να καταδείξει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να πετύχει τα πρωτογενή πλεονάσματα που απαιτούνται για να καταστεί βιώσιμο το χρέος, άρα δεν υπάρχει άλλη λύση πλην μιας γενναίας αναδιάρθρωσης του χρέους προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

Οι ευρωπαϊκές συνιστώσες της τρόικας και το Βερολίνο φυσικά δεν κάνουν το παραμικρό για να σταματήσουν το ΔΝΤ. Αντίθετα, πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση ακόμη περισσότερο για να πάρει μέτρα, προκειμένου να αποδείξουν ότι η Αθήνα μπορεί να τα βγάλει πέρα με το υφιστάμενο πρόγραμμα και να πετύχει τα απαιτούμενα πλεονάσματα χωρίς να χρειάζεται κάποια δραστική λύση για το χρέος.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει «καταφέρει» με τους ως τώρα χειρισμούς της, δηλαδή με την εντελώς μονομερή «προσκόλλησή» της στις γερμανικές θέσεις, να διαπραγματεύεται με την τρόικα χωρίς την παραμικρή συμμαχία! Αντίθετα, έχει οδηγήσει τα πράγματα σε τέτοια κατεύθυνση, ώστε και το ΔΝΤ, αλλά και οι Ευρωπαίοι να ασκούν τις μέγιστες δυνατές πιέσεις, για να ληφθούν μέτρα που μια ασθενής ελληνική κυβέρνηση είναι προφανές ότι δεν μπορεί να πάρει.

Σοφοκλέους 10