Εθνική Αντίσταση - Του Ντίνου Αυγουστή

Την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014, πραγματοποιήθηκαν, σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας εκδηλώσεις μνήμης και τιμής της Εθνικής Αντίστασης. Εθνική Αντίσταση αποκαλείται η αντίσταση που πρόβαλλαν οι Έλληνες κατά τη διάρκεια της κατοχής εναντίον των κατακτητών, μέσω των ανταρτικών οργανώσεων είτε στα βουνά, είτε στα χωριά και στις πόλεις για την απελευθέρωση της χώρας. Η αντίσταση ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την συνθηκολόγηση της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1941. Αρχικά υπήρξε προϊόν αυθόρμητων ενεργειών μεμονωμένων πολιτών ή μικρών ομάδων πολιτών, άλλα με την πάροδο του χρόνου απέκτησε οργανωμένη μορφή με την ίδρυση αντιστασιακών οργανώσεων. Από τα μέσα του 1942 εξελίχθηκε σε ένοπλο αγώνα στην ύπαιθρο. Ήδη από τα μέσα του 1943 οι ανταρτικές ομάδες είχαν προκαλέσει πολύ σοβαρά πλήγματα στους κατακτητές και είχαν κατορθώσει να απελευθερώσουν τμήμα της ορεινής ενδοχώρας. Σημειώνεται πως σε όλη την περίοδο της γερμανικής κατοχής η πατρίδα μας πλήρωσε το πιο βαρύ τίμημα, αφού εκτός της ολοκληρωτικής καταστροφής όλων των Εθνικών υποδομών της, η Ελλάδα στον αγώνα για την Παγκόσμια ελευθερία της περιόδου 1940-1944, είχε τις μεγαλύτερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές , αφού έχασε είτε στην μάχη, είτε από τις εκτελέσεις και την πείνα, σχεδόν το 10% του πληθυσμού της!

Κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής και μια από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, θεωρείται η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν ως εξής: Το 1942 ήταν μια χρονιά, πολύ δύσκολη για τους Συμμάχους. Η Στρατιά του Ρόμελ βρισκόταν στη γραμμή του Ελ Αλαμέιν και από εκεί απειλούσε ολόκληρη την Μέση Ανατολή και το Σουέζ. Αν ο Ρόμελ επετύγχανε του σκοπού του, δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι ίσως να κέρδιζε οριστικώς τον πόλεμο. Τότε ακριβώς οι «Σύμμαχοι» ετοιμάζουν μια αποφασιστική αντεπίθεση. Η Ελλάδα ήταν μια από της κύριες αρτηρίες που ανεφοδιαζόταν η στρατιά του Ρόμελ. Έτσι αποφασίζεται να αποκοπεί η κύρια οδός ανεφοδιασμού του.

Η επιχείρηση της ανατίναξης άρχισε να σχεδιάζεται στις 29 Σεπτεμβρίου του 1942 όταν μία ομάδα αποτελούμενη από δώδεκα Άγγλους καταδρομείς, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς και τον ελληνομαθή ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ, έπεσε με αλεξίπτωτα στην περιοχή της Γκιώνας. Ανάμεσά τους ήταν ο Ελλαδίτης Θεμιστοκλής Μαρίνος κι ένας Έλληνας Κύπριος με το κωδικό όνομα «Γιάννης». Σκοπός τους, να έλθουν σε επαφή με Έλληνες αντάρτες και να υλοποιήσουν την «Επιχείρηση Χάρλινγκ», που είχε σχεδιάσει το Συμμαχικό Στρατηγείο στο Κάιρο.

Το σχέδιο συνίστατο στην ανατίναξη μιας από τις τρεις γέφυρες Παπαδιάς, Ασωπού και Γοργοποτάμου (και οι τρεις βρίσκονται στον ορεινό όγκο του Μπράλλου), πάνω από τις οποίες διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Αθηνών. Ήταν η μοναδική αξιόπιστη δίοδος προς τα λιμάνια της Νότιας Ελλάδας και η αχρήστευσή της θα προκαλούσε τη διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική.

Ήταν 25 Νοεμβρίου του 1942, όταν ύστερα από υποδειγματικό συντονισμό των αντιστασιακών οργανώσεων του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (Ε.Δ.Ε.Σ.) και του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (Ε.Λ.Α.Σ.) και υπό την υψηλή καθοδήγηση 12 έμπειρων στα εκρηκτικά βρετανών κομάντος πραγματοποιήθηκε, χωρίς ανθρώπινες απώλειες, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, την οποία υπεράσπιζαν οι σιδερόφρακτες ιταλικές και γερμανικές δυνάμεις. Και ήταν αυτή, η πρώτη και μοναδική κοινή επιχείρηση των δύο μεγαλυτέρων αντιπάλων αντιστασιακών οργανώσεων Ε.Δ.Ε.Σ. και Ε.Λ.Α.Σ. κθ 'όλη της διάρκεια της γερμανικής κατοχής! Η ενέργεια αυτή προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε δύναμη και κουράγιο στον δοκιμαζόμενο Ελληνικό λαό.

Ύστερα από πολλές παλινωδίες, το 1982, με το νόμο 1285, η επέτειος της μάχης του Γοργοποτάμου καθιερώθηκε ως ετήσιος Πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης. Έτσι και στην πόλη μας, κατ’ έτος, η μέρα αυτή εορτάζεται, με τον κεντρικό εορτασμό να πραγματοποιείται πάντα στον Χώρο του Λόφου Φρουρίου. Προηγείται δοξολογία και σχετική ομιλία στην εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου και ακολουθούν τρισάγιο στο χώρο του παρακείμενου μνημείου πεσόντων και κατάθεση στεφάνων. Με τους πλείστους απλούς πολίτες και φορείς πάντα απόντες. Μια επαναλαμβανόμενη θλιβερή εικόνα, όπου πίσω από τις στοιχισμένες πινακίδες των επισήμων δεν βρίσκεται σχεδόν κανένας! Και όσο κι αν ψάχνετε δικαιολογίες, για τους περισσότερους σίγουρα δεν υπάρχουν, αφού η εκδήλωση πραγματοποιείται πρωινό Κυριακής, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπήρχαν άλλες παράλληλες εκδηλώσεις και υποχρεώσεις...

Υ.Γ.: Η απουσία απλών πολιτών και επισήμων είναι δυστυχώς πολύ συνηθισμένο γεγονός, που δυστυχώς επαναλαμβάνεται πάντα σε όλες τις σοβαρές εκδηλώσεις!

Δρ. Ντίνος Αυγουστή

Εκπαιδευτικός στο ΤΕΙ Λάρισας

Από το Μονάγρι Λεμεσού

a.avgoustis@hotmail.com