Το «τέλειο» αδιέξοδο και ο χρόνος που τελειώνει…

Ένα βήμα πιο κοντά σε ένα δημοψήφισμα, που θα σημαδέψει την σύγχρονη ιστορία της ανεξαρτήτως αποτελέσματος, είναι η Ελλάδα μετά το χθεσινό Eurogroup.

Η χώρα βρίσκεται στο τέλειο αδιέξοδο καθώς η δόση του ΔΝΤ που πληρώνεται σήμερα πληρώνεται με χρήματα του ίδιου του ΔΝΤ τα οποία θα πρέπει να επιστραφούν τον επόμενο μήνα!

Η κοινή δήλωση του Eurogroup, αν και συγκρατημένη, δεν αποκλείει την επίτευξη συμφωνίας με τους δανειστές τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες. Αντιθέτως, ανοίγει παράθυρα για περαιτέρω σύγκλιση σε εύλογο χρονικό διάστημα – και με δεδομένη την αρνητική στάση μεγάλου μέρους της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ σε έναν συμβιβασμό, το δημοψήφισμα έρχεται πιο κοντά.

Άλλωστε, το γεγονός και μόνο ότι η κυβέρνηση επιτρέπει στα στελέχη της να κινούνται σε δημοψηφισματικό κλίμα συντηρώντας μια τέτοια προοπτική δείχνει ότι κρατάει το συγκεκριμένο χαρτί ζωντανό για κάθε ενδεχόμενο.

Η κυβέρνηση στην παρούσα φάση δηλώνει επισήμως ότι καλύπτεται από τα ευρήματα του συνόλου των δημοσκοπήσεων που φανερώνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών επιθυμεί το κλείσιμο της συμφωνίας, ακόμη και ως απόρροια σειράς υποχωρήσεων από την ελληνική πλευρά. Ως εκ τούτου εξακολουθεί να επαναλαμβάνει ότι εφόσον η κατάσταση οδεύει προς συμφωνία δεν τίθεται θέμα δημοψηφίσματος ή πολιτικής νομιμοποίησης της απόφασής της. Συγχρόνως όμως αποφεύγει να κλείσει το κεφάλαιο «δημοψήφισμα» γνωρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο, αφενός, συντηρεί τις επιθυμίες μεγάλου κομματιού των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που θα προέκριναν μια τέτοια λύση για να αιτιολογήσουν τη θετική ψήφο τους σε συμφωνία-συμβιβασμό και, αφετέρου, διότι πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο να στραβώσουν οι διαπραγματεύσεις και η κατάσταση να οδηγηθεί σε αδιέξοδο.

Κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ότι το δημοψήφισμα βρίσκεται πάντα πάνω στο τραπέζι, δηλώνουν όμως ότι δε βλέπουν αυτή τη στιγμή τον λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να προκηρυχθεί. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γαβριήλ Σακελλαρίδης επανέλαβε και χθες την καθιερωμένη ενημέρωση ότι η κυβέρνηση νιώθει πως από τις μετρήσεις της κοινής γνώμης πιστοποιείται ότι έχει ευρεία στήριξη της κοινωνίας. Ωστόσο σταθερό πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση δεν φοβάται τη λαϊκή ετυμηγορία και βούληση, η οποία μπορεί να είναι σύμμαχός της στην πορεία. «Το δημοψήφισμα είναι μια διαδικασία στην οποία εκφράζεται ο ελληνικός λαός με τρόπο δημοκρατικό» σχολίασε, αρνούμενος τις αιτιάσεις του ποταμιού ότι αποτελεί το όπλο των δειλών. Αντιθέτως, είπε ότι το δημοψήφισμα δείχνει πως κάποιος μπορεί να σέβεται τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Νωρίτερα ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης, ο οποίος σε γενικές γραμμές εκφράζει τις απόψεις της ηγεσίας και της πλειοψηφίας, είχε δηλώσει ότι το δημοψήφισμα είναι ένα υπερόπλο το οποίο «αν χρειαστεί να το αξιοποιήσουμε θα το αξιοποιήσουμε». Ομοίως ο Τάσος Κορωνάκης, γραμματέας του κόμματος, είπε στο Βήμα FM ότι αν η συμφωνία κινηθεί εκτός εντολής που έχει λάβει η κυβέρνηση «προφανώς θα ερωτηθεί ο ελληνικός λαός».

Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι στο θέμα του δημοψηφίσματος επανήλθε χθες και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σχολιάζοντας με δόση ειρωνείας και πολλά υπονοούμενα πως «αν η Ελλάδα πιστεύει ότι πρέπει να κάνει δημοψήφισμα, τότε ας προχωρήσει, ίσως και να είναι για καλό». Τον γερμανό υπουργό Οικονομικών ακολούθησε ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ σχολιάζοντας πως κάτι τέτοιο είναι απόφαση των πολιτικών μιας χώρας και δεν ανησυχεί από μια τέτοια κίνηση. «Είναι θέμα των ελλήνων» είπε από την πλευρά του ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς. Ωστόσο παρομοίασε ένα ενδεχόμενο ελληνικό δημοψήφισμα με το βρετανικό, το οποίο –ως γνωστόν – θα αφορά την παραμονή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εντός Ελλάδος το σενάριο του δημοψηφίσματος τροφοδοτείται από στελέχη της εσωκομματικής μειοψηφίας όπως ο αντιπρόεδρος της Βουλής Αλέξης Μητρόπουλος, ο οποίος επιμένει ότι αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη λύση. Βεβαίως, όπως σχολιάζουν στην Κουμουνδούρου, μια τέτοια πρόταση εκ μέρους όχι μόνο του κ. Μητρόπουλου αλλά γενικότερα και των πασοκογενών του ΣΥΡΙΖΑ θα τους έλυνε τα χέρια σε μία ψηφοφορία για τη συμφωνία, καθώς η έξοδός τους από το ΠΑΣΟΚ ταυτίστηκε με την αντίδρασή τους στις μνημονιακές πολιτικές.

Στον αντίποδα βεβαίως ακούγονται ηχηρές φωνές όπως αυτή του ευρωβουλευτή Δημήτρη Παπαδημούλη, που επισημαίνουν ότι «δε θα χρειαστεί δημοψήφισμα» και «ο τελευταίος έλληνας που θα ήθελε δημοψήφισμα είναι ο πρωθυπουργός της χώρας» καθώς η εντολή που έχει είναι να κυβερνήσει.

Ασφυξία

Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΚΤ, η δήλωση του Εurogroup δεν θα αλλάξει το όριο έκδοσης εντόκων γραμματίων, καθώς πρέπει να υπάρχει προοπτική εκταμίευσης δόσης για να γίνει κάτι τέτοιο και το καλύτερο που μπορεί να επιτύχει είναι να συνεχίσει την παροχή ELA στις τράπεζες με το ίδιο καθεστώς – χωρίς περαιτέρω «κούρεμα» στις εγγυήσεις.

Κανονικά θα καταβληθεί σήμερα η δόση των περίπου 750 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ, με το Δημόσιο να αξιοποιεί, όμως, το «ξεχασμένο» αποθεματικό που είχε σχηματιστεί τα τελευταία 30 χρόνια για να πληρωθεί το Ταμείο σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης. Αυτό διευκολύνει την καταβολή μισθών και συντάξεων στο τέλος του μήνα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι δημόσιοι φορείς θα δώσουν τα ρευστά διαθέσιμά τους.

Η Ελλάδα, όπως και κάθε χώρα–μέλος του ΔΝΤ, έχει δύο λογαριασμούς στο Ταμείο. Ο ένας αφορά την καταβολή της ετήσιας συνδρομής της χώρας προς το ΔΝΤ (quota). Ο δεύτερος αποτελεί έναν «εγγυητικό λογαριασμό» (holdings account), στον οποίο η Ελλάδα είχε καταθέσεις από τον Δεκέμβριο 1984 και οι οποίες έως σήμερα ανέρχονται συνολικά περίπου στα 650 εκατ. ευρώ.

Για να χρησιμοποιηθούν, όμως, τα κεφάλαια αυτά από τις χώρες, θα πρέπει να συντρέχουν δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, να συμφωνήσει και το ΔΝΤ στην αξιοποίησή τους. Δεύτερον, η χρήση των εν λόγω κεφαλαίων να γίνει για λόγους εκτάκτου ανάγκης και να επιστραφούν άμεσα (εντός ενός μήνα).

Σύμφωνα με πληροφορίες, ύστερα από συνεννοήσεις μεταξύ κυβέρνησης και ΔΝΤ το Σαββατοκύριακο και υπό τον κίνδυνο η Ελλάδα να μην αποπληρώσει τη σημερινή δόση, άναψε το «πράσινο φως» για την αξιοποίηση των κεφαλαίων που είχε η Ελλάδα στον «εγγυητικό λογαριασμό». Η άποψη στο Μαξίμου ήταν ότι δεν θα αποπληρωθεί η δόση στο Ταμείο, εάν πρώτα δεν είναι διασφαλισμένη η καταβολή μισθών και συντάξεων στο τέλος του μήνα. Ωστόσο, με τα σημερινά δεδομένα τα κεφάλαια που απαιτούνται (περίπου 1,9 δισ.) για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις από τις 24/5 και μετά, δεν είναι εξασφαλισμένα.

Ομως, χθες, το ΓΛΚ διαπίστωσε ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να καλυφθεί η «τρύπα» στα κρατικά ταμεία για τον Μάιο. Και ο τρόπος για να καλυφθεί η «τρύπα» αυτή είναι να δανείσουν τα ασφαλιστικά ταμεία και οι δήμοι ακόμη περισσότερα κεφάλαια από τα διαθέσιμά τους.

Στο πλαίσιο αυτό επιλέχτηκε να αποπληρωθεί κανονικά η σημερινή δόση στο Ταμείο, καθώς εν μέσω διαπραγματεύσεων και με τα κεφάλαια να υπάρχουν (έστω και στον «εγγυητικό λογαριασμό»), η μη εξόφληση του ΔΝΤ θα προκαλούσε απρόβλεπτες εξελίξεις. Επίσης, η απόφαση αυτή ελήφθη με την προσδοκία πως μέχρι το τέλος Μαΐου θα έχει επέλθει κάποιου είδους συμφωνία με την Ευρωζώνη και θα έχει ενισχυθεί κατ’ αντιστοιχία και η ρευστότητα του κράτους.

Αν, όμως, δεν υπάρξει εκταμίευση κάποιας δόσης μέχρι τις αρχές Ιουνίου ή δεν χαλαρώσει η ΕΚΤ τους όρους της για τα έντοκα γραμμάτια, τότε οι υποχρεώσεις του επόμενου μήνα δεν μπορούν να καλυφθούν. Συνολικά, τον Ιούνιο η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει υποχρεώσεις περίπου 5 δισ. προς ΔΝΤ, τόκους, μισθούς και συντάξεις. Εξ αυτών, τα 500 εκατ. ευρώ είναι για τόκους, άλλα 2,1 δισ. προς το ΔΝΤ (μαζί με την επιστροφή των κεφαλαίων στον «εγγυητικό λογαριασμό») και άλλα περίπου 2,5 δισ. σε μισθούς και συντάξεις.

Σοφοκλέους 10