Ο σύγχρονος επαναστατημένος άνθρωπος - Του Απόστολου Βεργή

Η ύπαρξη, ως ύπαρξη, μένει ασημαντότητα χωρίς την ύπαρξη εκ της ιδίας έργου· είτε με τρόπο παθητικό - χρήση (κυρίως για τα άψυχα), είτε με τρόπο ενεργητικό - δημιουργία (για τα έμψυχα και έλλογα). Τα έργα του, χαρακτηρίζουν (ορίζουν) κάθε άνθρωπο - αυτά τον κάνουμε μοναδικό, αυτά είναι που μένουν. Ο άνθρωπος διαφέρει, γιατί απέκτησε (με τον χρόνο) την ικανότητα του να δημιουργεί, να ενεργοποιείται, δηλαδή, και να εργάζεται εξοικονομώντας τα προς το ζην και όχι μόνο. Αυτό το:"όχι μόνο" ειν' η ουσία της δημιουργικότητας, είναι αυτό που μένει: από ένα σπουδαίο εικαστικό έργο, ένα βιβλίο, ένα τραγούδι, μέχρι μια υγιή, καινοτόμα και χρήσιμη προς την κοινωνία επιχείρηση - υπάρχουν, ευτυχώς, κι επιχειρήσεις έργα τέχνης. Ουσιώδες είναι το πώς κανείς δημιουργεί: Ως Νέρωνας που έγραφε ποιήματα εμπνεόμενος από την Ρώμη που καιγόταν (που ο ίδιος είχε διατάξει να καεί), ως Γερμανός ΝΑΖΙ εργοστασιάρχης, που χρησιμοποιούσε ως εργατικό δυναμικού Εβραίους μελλοθανάτους; Όταν συζητούμε για την δημιουργική φύση του ανθρώπου, πρέπει να αφαιρούμε από μέσα της την διαστροφή. Απελευθερώνοντας την δημιουργικότητα απ' την διαστροφή, έχουμε μπρος μας το πεδίο που ονομάζεται ζωή, ελεύθερο προς δημιουργική χρήση. Εκ του αποτελέσματος κρίνονται τα πάντα· γνωρίζοντας αυτό, πρέπει αυτόματα να κινούμαστε προς την δημιουργία - να κινούμαστε πρωτίστως για εμάς, διότι το καλό νέος βρίσκεται εκεί: δημιουργούμε και υπερασπιζόμαστε αυτό που επιθυμούμε (όσο είναι δυνατό), είμαστε αυτό που υπερασπιζόμαστε και που δημιουργούμε (έστω και κάνοντας κάποιες παραχωρήσεις). Σ' αυτό απέτυχε ο σύγχρονος κόσμος: δεν δεν έφτιαξε ανθρώπους δημιουργικούς, μα αλλοτριωμένους, κι ως αλλοτριωμένους: τραγικούς και στατικούς, τέτοιους που να ασχολούνται με την διατήρηση δομών κι όχι με την επιθυμία του να πάνε την ζωή πιο πέρα: οι παραδόσεις γίνανε τοτέμ, ο μιμητισμός συμπληρώθηκε με αυτό που λέμε μόδα, τα γήπεδα γέμιζαν και γεμίζουν, και άνθρωποι - αντίγραφα γεμίσανε τις κοινωνίες (κομματικοί στρατοί, θρησκευτικοί οπαδοί, οπαδοί ποδοσφαιρικών ομάδων κ.τ.λ.). Τα ανθρώπινα έργα πια έχασαν την προσωπικότητά τους, έχοντας γίνει αριθμοί σε απολογισμούς χρηματιστηρίων (με κέρδη ή ζημιές). Σήμερα πετυχαίνουν μόνο κάποιοι (επιτυχία δεν θεωρώ την οικονομική, αλλά την δυνατότητα να είναι κάποιος ότι Είναι) - οι άλλοι χάνονται εις την αναζήτηση, ή (αυτό είναι το τραγικό) αφήνονται, για να εξασφαλιστούν, έρμαια στην βούληση ομάδων, ακολουθώντας τες τυφλά, χωρίς καθόλου σκέψη. Σήμερα ο επαναστατημένος άνθρωπος ξεκινά την επανάσταση μέσα από την ύπαρξή του. Θα βρει απέναντί του τους "Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες": εκπαιδευτικά συστήματα μη αξιοκρατικά, ανύπαρκτους επαγγελματικούς προσανατολισμούς, δεσποτικά συμπεριφερόμενους εργοδότες, διαπλεκόμενα συνδικάτα, υποκριτικούς κομματικούς οργανισμούς: μια θάλασσα από θεσμούς όπου υπάρχουν στη ζωή, ή για να εξυπηρετούν κάποιων τα ίδια συμφέροντα, ή για να καταστέλλουν . Ξέροντας όλα αυτά ο σύγχρονος επαναστατημένος άνθρωπος, για να πετύχει, οφείλει να πετύχει τον συγχρονισμό του έργου και του Είναι του, να εκτεθεί ο ίδιος, να προσφέρει μα και αν απαιτήσει, να προσπεράσει καταστάσεις και ανθρώπους, να μην χρεώνεται για τίποτα που είναι θέμα άλλων, να μην σταματάει να παράγει εφεδρείες (ακόμη κι αν έχει τεθεί εκτός της αγοράς - θα επανέλθει). Σήμερα ο επαναστατημένος άνθρωπος δεν ειν' αυτός των άσκοπων διαδηλώσεων (η αλλοτρίωση τους, πια τις έχει οδηγήσει - σαν πρακτικές και σαν θεσμούς - σε μαρασμό), αλλά αυτός της κριτικής σκέψεως και της δημιουργίας ο αρνούμενος να αφήνεται και να πιάνεται (όπως λέει και ο λαός) κορόιδο.

Απόστολος Βεργής

Συγγραφέας