Φάκελος: Πανελλήνιες - Του Χάρη Καλαμπόκη

Φωτο από: http://www.makeleio.gr

Καλή σου μέρα φίλε μαθητή. Ίσως βέβαια έπρεπε να ξεκινήσω με το "καλό καλοκαίρι φίλε μαθητή", γιατί τα σχολεία και τα φροντιστήρια δεν θα σε αφήσουν όχι άρθρο να διαβάσεις, αλλά ούτε να ανασάνεις μέχρι να τελειώσουν οι εξετάσεις. Παρ'όλα αυτά εγώ σου γράφω για να σου πω μια άποψη για το σύστημα των πανελληνίων, για την κοινωνία που το περιβάλλει, καθώς επίσης και για να σου δώσω μερικές συμβουλές.

"Ποιος είσαι εσύ που θα μου δώσεις και συμβουλές;" θα μου πεις και δίκιο θα 'χεις. Εγώ είμαι ένας τύπος που πριν από περίπου δύο χρόνια ήμουν στην δική σου θέση, και πίστεψέ με, οι ερμηνείες και οι συμβουλές που θα ακολουθήσουν δεν πηγάζουν μόνο από την δική μου σκέψη, αλλά από πολλές συζητήσεις σε προαύλια και σε κυλικεία, σε μπαλκόνια και σε διαδρόμους, σε μυστικά γραμμένες προτάσεις στο τετράδιο, όταν ο καθηγητής κοιτούσε κάπου αλλού.

Και μιας και γνωριστήκαμε, νομίζω ήρθε η ώρα να σου πω πως ξέρω τι περνάς. Ξέρω τι έχεις περάσει...και ξέρω και τι θα περάσεις. Και για τον λόγο του αληθές -και για να σε πείσω να συνεχίσεις την ανάγνωση- θα στο αποδείξω.

H ταινία τρόμου άρχισε κάπως έτσι: Είσαι στην β' λυκείου. Είναι Απρίλης...(ίσως και Μάης αν υπάρχει ελαστικότητα). Ακούγονται βήματα. Ένας τύπος μπαίνει στην αίθουσα και είναι κάπως διαφορετικός από τις υπόλοιπες μέρες (σίγουρα το χει προβάρει στον καθρέφτη του). Στο πρώτο λάθος που θα κάνει οποιοσδήποτε, θα ακουστεί : "Τελειώνει η β' λυκείου. Έρχεται η γ' λυκείου, δεν συγχωρούνται αυτά. Μπαίνουμε στην τελική ευθεία. Αν συνεχίσετε με αυτόν τον ρυθμό...(η πρόταση συμπληρώνεται ανάλογα με την φαντασία που έχει ο καθηγητής)". Και κάπου εκεί αρχίζεις να φοβάσαι.

Όσον αφορά στα φροντιστήρια (γιατί από κάπου πρέπει να αρχίσω), αν ήσουν από τους τολμηρούς και άρχισες φροντιστήριο την στιγμή που άρχιζε το καλοκαιρινό της τρίτης λυκείου (ήμουν ένας από αυτούς), ή αν ήσουν ακόμα πιο τολμηρός και άρχισες τον Σεπτέμβρη,σίγουρα θα πέρασες από την φάση του ασθενούς στην εντατική. Τον προλαβαίνουμε δεν τον προλαβαίνουμε. Έχω δίκιο ε; Αν είσαι ένας από αυτούς σίγουρα οι καθηγητές έπεσαν πάνω σου για να σου δείξουν τι πρέπει να κάνεις και ασχολήθηκαν ελαφρώς προσωπικά μαζί σου. Στην μέση της χρονιάς, αν έκανες κανένα λάθος, μπορεί να πέταξαν και κανένα "Εμ βέβαια αν έρχεσαι τελευταία στιγμή στο φροντιστήριο άντε να τα μάθεις". Βέβαια εδώ που τα λέμε υπάρχουν και οι άλλοι καθηγητές που την πρώτη μέρα που θα σε δουν στην τάξη τους θα θεωρήσουν για κάποιον δικό τους λόγο, πως είτε επειδή σου ήρθε e-mail από κάποια μυστική υπηρεσία, είτε επειδή σου ήρθε η επιφοίτηση του αγίου πνεύματος, εσύ ξέρεις πως να διαχειριστείς τα πάντα. Ξέρεις πως λειτουργεί το μάθημα, πως γίνεται η εξέταση, ποια στιγμή πρέπει να κρατάς σημειώσεις, ποια στιγμή να απαντάς και να δίνεις μία συγκεκριμένη απάντηση  που είχε ειπωθεί πριν εμφανιστείς εσύ, και άλλα πολλά. Εγώ είχα την τύχη να γνωρίσω μόνο την δεύτερη κατηγορία. Και εδώ νιώθω την ανάγκη να σου πω πως σαφώς και δεν έχω βιώσει όλα όσα θα σου περιγράψω. Αν ήταν έτσι θα σου έγραφα από το ψυχιατρείο. Έχω αρκετούς φίλους όμως, και έχω μάθει και από τις δικές τους εμπειρίες.

Όσον αφορά στην πρώτη περίπτωση όμως, δεν είναι μόνο οι καθηγητές που πέφτουν πάνω σου. Είναι και οι μαθητές. Και εδώ έχει περισσότερο γέλιο. Σε στρίμωξαν όλοι μαζί, (ή ένας ένας αν ήθελαν να είναι διακριτικοί) και άρχισαν να σου λένε τι ζητάει ο κάθε καθηγητής, πότε εκνευρίζεται ο κάθε καθηγητής (μιας και το ζητούμενο σε όλα τα σχολικά χρόνια, είναι να μην φωνάξει ο καθηγητής) και το κυριότερο...πώς μπορείς να κλέψεις σε κάθε καθηγητή. Έλα τώρα που μου κάνεις τον ανήξερο, σκονάκια, αντιγραφές κτλ...και ποιος δεν έχει κάνει; Αυτό το σοκ πάντως πιστεύω θα το ξεπέρασες γρήγορα.

Αυτό που ακόμα δεν μπορείς να ξεπεράσεις είναι οι συζητήσεις για τις ώρες του διαβάσματος. Ακόμα με κυνηγάει. Έρχεται ο κάθε τυχάρπαστος και σου λέει "εγώ διαβάζω τόσες ώρες, εσύ πόσες;". ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ερώτηση είναι παγίδα. Αν δεν θες να σχολιαστείς πρέπει η απάντησή σου να είναι ακριβώς ίδια με του συνομιλητή σου. Ούτε τέταρτο διαφορά. Αν διαβάζεις περισσότερο θα είσαι το φυτό της τάξης, αν δεν διαβάζεις περισσότερο θα ανήκεις στην κατηγορία όσων οι γονείς τους πληρώνουν τζάμπα, και δεν θα περάσουν. Σιγουράκι αυτό που σου λέω. Εγώ να σου πω την αλήθεια ήμουν αυτός που διάβαζε πάντα λιγότερο. Στα μεγάλα κέφια διάβαζα δύο ώρες την μέρα. Και τώρα που τελικά πέρασα, το λέω παντού. Ξέρεις γιατί το λέω;

Πρώτον γιατί θέλω οι καλοπροαίρετοι τύποι που τους αγχώνουν οι ώρες διαβάσματος των άλλων, να καταλάβουν πως δεν παίζει τόσο ρόλο ο χρόνος αλλά ο τρόπος. Και επειδή και εδώ μπορεί να παρεξηγηθεί αυτό που λέω (η χρονιά των πανελληνίων είναι γενικά χρονιά των παρεξηγήσεων), αν θες την άποψή μου μην ακούς ούτε τις περίεργες τακτικές διαβάσματος που σου προτείνουν όλοι. Βρες την δική σου. Δεν έχουμε όλοι οι άνθρωποι τους ίδιους ρυθμούς, και αυτό δεν καθιστά κανέναν πιο χαζό από τον άλλον. Αυτό είναι που πρέπει να καταλάβεις.

Δεύτερον, γιατί θέλω οι κακοπροαίρετοι τύποι να φάνε τα λυσσακά τους, και να πληρώσουν με νεύρα όλους τους χλευασμούς εις βάρος των συμμαθητών τους. Πρέπει όμως να σου πω πως στο παιχνίδι των ωρών μπαίνουν όλοι.

Αν διαβάζεις "λίγο", οι καθηγητές θα σου φέρνουν παράδειγμα συμμαθητές σου, ή αν δεν υπάρχουν τρανταχτά παραδείγματα θα σου φέρνουν παράδειγμα παλιούς μαθητές τους (που δεν μπορείς να το ελέγξεις κιόλας εδώ που τα λέμε). Οι γονείς από την άλλη θα σου λένε κάθε τρεις και λίγο: Ο Μήτσος, ο Κώστας, ο Γιάννης, ο Θανάσης, ο Αγαμέμνονας... της Μαρίας, της Γιάννας, της Μελπομένης, της Αφροξυλάνθης, της Μοσχούλας...διάβαζε τόσο. Για αυτό πέρασε. Εσύ τίποτα. Είναι αβάσταχτο το ξέρω...αν έχεις μια καλή απάντηση, δωσ'την. Αν δεν μπορείς να σκεφτείς κάτι, κλείσε την πόρτα όπως θα φεύγεις. Για να κλείσω λοιπόν αυτήν την παράγραφο (που πρέπει να κλείνει με ένα μικρό συμπέρασμα όπως μαθαίνεις στην έκθεση), διάβασε όσο γουστάρεις. Αρκεί να το κάνεις συνειδητά. Αν δεν περάσεις θα ξέρεις τι πρέπει να κάνεις την επόμενη φορά αν αποφασίσεις να ξαναδώσεις, και αν περάσεις θα δεις πως είχες δίκιο.

Επίσης ξέρω πως έχεις περάσει και περνάς το στάδιο του αφανισμού της προσωπικότητας. Όχι, φέτος δεν είσαι προσωπικότητα. Είσαι μηχανή διαβάσματος. "Γεια σου, τι γίνεται; Διαβάζεις;" Αυτό είναι κάτι που θα ακούσεις από: Τον φίλο σου, τον συμμαθητή σου, τον καθηγητή σου, τον καθηγητή που είχες στο γυμνάσιο και υπολόγισε τα χρόνια για να θυμηθεί πως φέτος δίνεις, την θεία σου, τον θείο σου, τα ξαδέρφια σου, τον μπακάλη της γειτονιάς σου, τον γείτονα (στον οποίο πρέπει να προσέξεις ποιες ώρες θα πεις ότι διάβαζες γιατί θυμάται ακριβώς ποιες ώρες άκουγε μουσική από το δωμάτιό σου), την ταμία στο σούπερ-μάρκετ, έναν φίλο στο facebook που δεν τον έχεις δει από κοντά αλλά κάποτε που μιλήσατε του είπες πως είσαι στην τρίτη λυκείου, και από πολλούς άλλους. Στοίχημα 100 ευρώ πως κανένας από αυτούς δεν θα βάλει στην θέση του "διαβάζεις;" την ερώτηση "τι κάνεις;".

Ακόμα και αν έχεις μία ανίατη ασθένεια και κοντεύεις να πεθάνεις, το θέμα είναι να διαβάζεις. Δεν μας ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Αυτό καιγόμαστε να μάθουμε. Δεν λέω, κι εγώ το κάνω φέτος με μερικούς φίλους που δίνουν, αλλά το κάνω γιατί δεν είναι διατεθειμένοι να μιλήσουν για τίποτα άλλο. Θα το έχεις προσέξει κι εσύ. "Γεια σου Μαρία, τι κάνεις;" "Δεν καταλαβαίνω την τρίτη κλίση".Δεν σε ρώτησα αν καταλαβαίνεις την τρίτη κλίση, τι κάνεις σε ρώτησα. Άντε μετά να προσαρμοστείς. Σε αυτούς ξέρεις τι να απαντάς; "Μια χαρά, εσύ τι λέει; Όλα καλά; Τα 'χεις ακόμα με εκείνον-η;". Άλλο κι αυτό. Απαγορευμένες οι σχέσεις στην τρίτη λυκείου. Το 'χεις ακούσει; Σίγουρα. Στην τρίτη λυκείου δεν ερωτεύεσαι. Τελείωσε. Κατεβάζεις ρολά, λες και τα συναισθήματα είναι διακόπτης που χρειάζεται απλά να τον πατάς. Τέλος πάντων, πάμε παρακάτω. Έχω πολλά να σου πω.

Κάτι ακόμα πιο ενοχλητικό είναι οι γονείς. Μην με ρωτάς πώς και γιατί. Είναι ενοχλητικοί, τέλος. Μπορείς να βρεις πολλούς λόγους για τους οποίους είναι. Αν οι γονείς σου είχαν περάσει σε κάποιο πανεπιστήμιο, διαρκώς θα περηφανεύονται για τον εαυτό τους, μειώνοντας εσένα, και θα το δικαιολογούν ως: "Εγώ για σένα τα λέω, γιατί ξέρω πως είναι το σύστημα". Αν τα λένε για σένα πρέπει να θυμηθούν  ότι είσαι άνθρωπος και ίσως, λέω ίσως στεναχωριέσαι με αυτά που ακούς...για σένα το λέω κι εγώ. Αν πάλι οι γονείς σου δεν είχαν περάσει σε κάποιο πανεπιστήμιο, εκεί θα σου δίνουν περισσότερες συμβουλές. Γιατί δεν ξέρουν πώς έχει το σύστημα...και...αυτό βασικά. Για κάποιον λόγο το να μην ξέρουν τους κάνει να μιλάνε περισσότερο από ότι αν ήξεραν. Μην κουράζεσαι λέγοντάς τους: "Εσύ όμως δεν πέρασες πουθενά, έκανες άλλη δουλειά" και άλλα τέτοια. Η απάντηση έρχεται κατευθείαν σαν ρυθμισμένη από κάποιον υπολογιστή. "Για αυτό τα λέω αυτά σε εσένα γιατί δεν θέλω να περάσεις τα ίδια με εμένα". Και άντε μετά να διαφωνήσεις.

Αν τελικά αποδειχτεί πως εσύ είχες δίκιο, "είναι αμόρφωτοι και δεν ξέρουν πως να το χειριστούν". Αυτό να θυμάσαι. Που και να θες,πως να μην το θυμάσαι, όποτε έχουν άδικο στο υπενθυμίζουν. Μην τους κρατάς κακία όμως, θα σου πω αργότερα γιατί. Αν πρέπει να κάνεις κάτι μαζί τους είναι να τους απαντάς όπως πρέπει και να τους βάζεις στην θέση τους, ή να τους αγνοείς. Αν διαλέξεις την δεύτερη επιλογή, αυτά που έπρεπε να τους πεις όταν τους αγνοούσες οργάνωσε τα και πες τα μετά τις πανελλήνιες μαζεμένα. Πες τα όμως. Μην κάθεσαι και κοιτάς. Κανείς από όσους κάθονταν και κοιτούσαν δεν γράφτηκαν στην ιστορία. Όχι πως θα γραφτείς στην ιστορία αν τσακωθείς με την μάνα σου, απλά κράτα το στο πίσω μέρος του μυαλού σου. Να θυμάσαι πως εσύ κατέχεις το σύστημα περισσότερο από όλους. Αρκεί να βρεις τι πρέπει να απαντήσεις στον καθένα. Ψάξε στα έτοιμα επιχειρήματα που σου έδωσε ο καθηγητής της Έκθεσης για πάρα πολλά θέματα, και σε βοηθάνε να μην σκέφτεσαι.

Ξέρεις τι μίσησα περισσότερο τη χρονιά που έδινα; Τους τύπους που διαφωνούν με τον εαυτό τους. Ο "προοδευτικός" καθηγητής που σου λέει πως πρέπει να βγαίνεις το Σάββατο για να ξεσκάσεις, και όταν μετά του πεις πως έχεις κενά, θα σου πει: "ε αν τα Σάββατα δεν έβγαινες έξω και έκανες επαναλήψεις δεν θα τα είχες". Τους γονείς σου που είναι 100% σίγουροι πως δεν διάβασες, και όταν τους φέρεις τον καλό βαθμό στο διαγώνισμα του φροντιστηρίου θα σου πουν: "Είδες όταν διαβάζεις;". Τους συμμαθητές που δεν ξέρουν τίποτα και παίρνουν 19.8 και τους συμμαθητές που διάβασαν 10 ώρες, αλλά όταν παίρνουν 8 θα σου πουν: "Ε δεν είχα διαβάσει πολύ ρε, για αυτό". Καταλαβαίνεις πόσο παράλογα είναι όλα αυτά;

Και εκτός όλων αυτών έχεις και τους καθηγητές να σφάζονται μεταξύ τους. Οι του φροντιστηρίου να θάβουν τους σχολικούς και το αντίστροφο. Εγώ το ονομάζω κόμπλεξ. Και αν κάποιος από τις δύο ομάδες θέλει να μάθει, γνώρισα εξαιρετικούς καθηγητές και στο σχολείο και στο φροντιστήριο, και ξέρω πραγματικά άχρηστους καθηγητές και από σχολεία και από φροντιστήρια. Να ξέρεις πως από τους καθηγητές που βρίζουν το δημόσιο, κανείς τους δεν έβγαλε το πανεπιστήμιο θέλοντας να ανοίξει φροντιστήριο. Και αν κάποιοι το έκαναν, ήταν λίγοι. Η ανάγκη ανοίγει το φροντιστήριο, και το σύστημα. Αν τους φταίει κάποιος είναι το σύστημα. Και αν φταίει κάποιος στους καθηγητές του δημοσίου, που το κοινό τους τους χλευάζει και τους συμπεριφέρεται σαν να ξέρει περισσότερα από αυτούς (πράγμα που 9 στις 10 φορές, μην σκεφτείς καν πως ισχύει), είναι επίσης το σύστημα. Εσύ πάρε πράγματα και από τις δύο ομάδες. Και οι δύο ξέρουν κάτι που δεν ξέρεις.

Νομίζω σου είπα πολλά για όσα πέρασες και περνάς. Θες να σε προετοιμάσω για το μετά;

Φιλαράκι αν δεν περάσεις, βάλε μία κρυφή κάμερα στην μπλούζα σου να γράφει. Θα είναι φαντασμαγορικό. "Αχ μωρέ κρίμα δεν πέρασε" θα λένε και θα βλέπεις τα λυπημένα μάτια τους. Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα. Ο πατέρας σου και η μάνα σου που τόσο καιρό σου φώναζαν τώρα ξαφνικά είναι στο πλευρό σου. Δεν ξέρω τι γίνεται. Πιστεύω πάντως πως και εδώ δεν είναι ενιαία τα πράγματα. Υπάρχει η κατηγορία εκείνων που τώρα που βλέπουν το πρόσωπό σου συνειδητοποιούν πως ήταν λάθος να σου φωνάζουν και να σε κατηγορούν τόσο καιρό, και η κατηγορία εκείνων που την ώρα που στα λένε σκέφτονται νέα επιχειρήματα για την νέα σεζόν που θα δίνεις. Πρέπει να βρουν σκληρότερες εκφράσεις για να σε πείσουν. Και όποιος τους ρωτήσει, φυσικά και θα ξαναδώσεις. Μην μιλήσουμε για θείους και θείες, άσ'το. Είτε που χαίρονται επειδή πέρασε το δικό τους παιδί αλλά όχι εσύ, είτε που χαίρονται επειδή κι εσύ όπως και το δικό τους παιδί δεν πέρασες. Μην αποδειχθείς καλύτερος, αυτό τους φτάνει. Οι καθηγητές είναι δικαιωμένοι, και σε κοιτάζουν με το υπεροπτικό τους ύφος. Δεν χρειάζεται να πουν "στα λεγα εγώ" το λένε τα μάτια τους.

Αν από την άλλη περάσεις...κι εκεί δεν θα περάσεις καλά. Απλά θα είναι καλύτερα από την άλλη εκδοχή. Η μάνα σου κι ο πατέρας σου θα σου κάνουν ένα σωρό χατίρια. "Καλά με δουλεύεις;" θα μου πεις. "Γιατί είναι κακό αυτό;".

Εντάξει το παραδέχομαι, αυτό δεν είναι κακό για όλους. Η δικιά μου παραξενιά το εκλαμβάνει ως κακό. Δεν ξέρω αλλά σε τέτοιες περιπτώσεις με φαντάζομαι σαν σκυλάκι που του δίνουν κροκέτα επειδή έφερε το μπαλάκι. Για τον εαυτό σου περνάς! Όχι για δωράκια λες και είσαι 5 χρονών! Αλλά και οι άλλοι είναι σπαστικοί. Εκείνοι που τους είχε φάει το άγχος όλη την χρονιά και μόλις πέρασες το παίζουν χαλαροί, λες και το ξέραν από πριν. Να ξέρεις πάντως αν περάσεις σε ΑΕΙ που για κάποιον λόγο η κοινωνία μας το αντιμετωπίζει λες και μιλάς με τον Θεό, θα έχεις να αντιμετωπίσεις το "πέρασε σε ΑΕΙ και το παίζει κάποιος", κι εσύ δεν θα το παίζεις κανένας. Αν περάσεις σε ΤΕΙ οι "ανώτεροι" πρώην συμμαθητές σου που πέρασαν σε ΑΕΙ θα σου λένε πως καλό είναι κι αυτό αλλά θα φάινεται πως δεν το εννοούν γιατί αυτοί όντως θα ανήκουν στην κατηγορία που το παίζουν κάποιοι...δεν είναι σαν εσένα. Αυτό θα το κάνουν και οι συγγενείς, να ξέρεις, ας μην έχουν περάσει πουθενά. "Πέρασε σε ΤΕΙ" λέει η μαμά. "Ας είναι μωρέ" απαντάει η θεία.

Τέλος αν περάσεις σε κανένα ιδιωτικό ΙΕΚ, θα είσαι έτοιμος για εκπομπή του Σταύρου Θεοδωράκη μαζί με όλους τους άλλους περιθωριοποιημένους. "Αν πληρώνω, ξέρω κι εγώ να σπουδάζω, το θέμα είναι να περνάς με την αξία σου". "Άσε μας μωρέ με τον λεφτά". Αυτά θα τα λένε οι "φίλοι". Οι γονείς θα λένε "πλήρωνα φροντιστήρια τόσο καιρό, να πληρώνω και για τις σπουδές τώρα;" και άλλα τέτοια ευφάνταστα. Καλά άδικο από την οικονομική οπτική δεν έχουν, αλλά αν δεν σε είχαν στο μυαλό τους γιατρό ή δικηγόρο, θα αντιλαμβάνονταν πως θες κάτι άλλο που το βρίσκεις και σε ΙΕΚ, και δεν θα σε πίεζαν τόσο για ΑΕΙ και ΤΕΙ. Δεν τους έριξες εσύ στα φροντιστήρια, η ματαιοδοξία τους το έκανε. Άλλοι πέφτουν στο ποτό, άλλοι στα ναρκωτικά...οι γονείς στα φροντιστήρια. Μην έχεις τύψεις. Σπούδασε ό,τι γουστάρεις. Για σένα είναι, δεν είναι για κανέναν άλλον. Όλα είναι ίδια. Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι λειτουργούν σωστά (σε παρακαλώ ας το πάρουμε, είναι μεγάλη συζήτηση αυτή) προσφέρουν όλα το ίδιο. Ζωές. Γιατί όλοι μας φανταζόμαστε τις ζωές μας με κάποιο επάγγελμα. Και αν ακόμα δεν το κάνεις, θα το κάνεις. Πάντα η καριέρα είναι μέρος της ζωής, και κανείς δεν θα σου πει ποια πρέπει να είναι αυτή.

Αν περάσεις σε πανεπιστήμιο ξέρεις τι άλλο θα περάσεις; Να σε προετοιμάσω. "Με πόσα μόρια πέρασες εσύ;". Ναι η ματαιοδοξία δεν σταματάει μετά τις πανελλήνιες, συνεχίζεται για πάντα. Και αυτό δεν είναι τίποτα, στην τελική στην ίδια σχολή θα είστε, τι θα σου πει; Αυτό για το οποίο νιώθω την ανάγκη να σε προετοιμάσω, είναι για την διαφορά της ζωής εκεί. Να ξέρεις πως οι καθηγητές στο σύνολό τους, δεν δίνουν και πολλή βάση στο ποιος είσαι και τι είσαι. Είναι πολύ απρόσωπα τα πράγματα. Εγώ βέβαια είμαι από τους τυχερούς. Δεν έχω πέσει σε τόσο απρόσωπους. Αλλά ότι υπάρχει διαφορά από την κυρία Κατερίνα (αγαπημένη φιλόλογος), υπάρχει. Αν σου αρέσει αυτό το στυλ των καθηγητών λοιπόν φρόντισε να το κρατήσεις στην μνήμη σου. Σπάνια η περίπτωση να πετύχεις κάποιον τέτοιον, και δεν φταίνε αυτοί. Επίσης μέτρα τις σελίδες αυτών που πρέπει να διαβάσεις τώρα. Διπλασίασε τες. Θα πρέπει να τις βγάλεις σε μία εξεταστική, όχι σε μία χρονιά. Μην αλλάζεις γνώμη, δώσε πανελλήνιες, αξίζει. Επίσης να ξέρεις πως η πολιτική θα μπει για τα καλά στην ζωή σου. Αφίσες παντού και μπλε στρουμφάκια ή πράσινα ξωτικά που σε κυνηγάνε για να σου κάνουν την εγγραφή. Μην πέσεις στην παγίδα τους...αλλά τέλος πάντων. Το πήγα πολύ μακριά.

Άσε με να σου δώσω μερικές σκόρπιες συμβουλές χωρίς να προηγείται κανένας μακροσκελής σχολιασμός. Θα σου δώσω 7. Συνήθιζα να διαβάζω βιβλία φαντασίας την χρονιά των πανελληνίων, και όλα σχεδόν συμφωνούσαν πως το 7 είναι τυχερός αριθμός. Διάβαζα τέτοια ακόμα και μία μέρα πριν γράψω λατινικά. Αποδείχτηκαν άκρως χαλαρωτικά... πιο χαλαρωτικά από το «amo».

Λοιπόν:

1. Μην επιτρέψεις στην ανθρωπιά σου να σε ξεχάσει. Θυμάμαι πως πριν δυο χρόνια, τέτοιον καιρό, οι μαθητές και οι γονείς έβριζαν τους καθηγητές που ήθελαν να κάνουν απεργία. Εκείνους τους καθηγητές που μιλούσαν στο μάθημα για δικαιώματα και κανείς δεν διαφωνούσε. Εγώ ήμουν με την μειοψηφία που τους υποστήριζε. Δεν νομίζω να γίνει κάτι παρόμοιο φέτος αλλά υπάρχουν πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορείς να συμπεριφερθείς σαν ένα απλό βαθμοθηρικό ρομπότ. Φέρσου σαν άνθρωπος.

2. Κράτα επαφές με όσους συμμαθητές θέλεις μόνο και μόνο επειδή το θέλεις. Αν δεν το νιώθεις μην το κάνεις. Κάνε το ίδιο και με τους καθηγητές. Αν έχεις γνωρίσει αξιόλογους ανθρώπους ανάμεσά τους, καν'το. Οι άνθρωποι δεν μπαίνουν σε κουτάκια ούτε ηλικίας ούτε θέσης (καθηγητή-μαθητή). Μόνο σε κουτάκια αξιόλογων και μη.

3. Στο μηχανογραφικό σου βάλε ό,τι πραγματικά θες. Μην ακολουθείς την καριέρα της μαμάς επειδή το θέλει. Είναι ευτυχισμένη με αυτό που κάνει; Αν ναι ας παραμείνει, και θα σε καταλάβει όταν θα επιλέξεις κι εσύ, όπως κι αυτή, αυτό που θες να κάνεις. Αν δεν είναι, θα γίνει ευτυχισμένη βλέποντας πως το παιδί της δεν κάνει ό,τι κι αυτή. Δεν κλείνεται στην δυστυχία για το χατίρι κάποιου άλλου. Ό,τι δεν μπορεί να καταλάβει θα το καταλάβει στην πορεία. Και αν δεν το καταλάβει μην σπαταλήσεις τις σπουδές σου, επειδή κάποιος δεν καταλαβαίνει.

4. Ίσως φάνηκα λίγο ισοπεδωτικός. Ίσως φαίνονται και πολλοί άλλοι έτσι. Οι πανελλήνιες όμως όντως είναι κάτι στο οποίο θα πρέπει να δώσεις σημασία. Δεν σου είπα ποτέ να μην προσπαθήσεις. Σου λέω μόνο να μην προσπαθήσεις αν δεν το θες. Αν το θες καν'το, και αν δεν πετύχεις με την πρώτη δεν έγινε και τίποτα. Αν συνεχίζεις να το θες δώσε και μία δεύτερη, και μία τρίτη. Αν πάλι όχι, σιγά. Οι σπουδές είναι καλές για όσους τις θέλουν. Για όσους δεν τις θέλουν, μπορούν  να ζήσουν εξίσου αξιοπρεπώς και ευτυχισμένα. Υπάρχουν άλλα πράγματα,όπως η αγάπη φερ'ειπείν που θα τους προσφέρει μία τέτοια ζωή περισσότερο από τις σπουδές.

5. Μην αντιμετωπίζεις τα μαθήματα σαν αναγκαία κακά. Ίσως κάποια είναι. Από την πείρα μου όμως μπορώ να σου πω πως από τα αρχαία, την έκθεση, την λογοτεχνία και την ιστορία, μπορείς να πάρεις ΣΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΣ πάρα πολλά. Αν θες μπορείς να περιφρονείς το σύστημα του υπουργείου παιδείας. Ξέρεις τι; Κι εγώ το κάνω. Δεν χρειάζεται όμως μαζί του να περιφρονείς τον Σωκράτη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την Κική Δημουλά, και τον βενιζελισμό. Κάτι θέλουν να σου πουν, βρες τι. Αν ανήκεις σε άλλη κατεύθυνση (εγώ όπως κατάλαβες ανήκω στα παπαγαλάκια της  θεωρητικής.) πάλι πιστεύω πως τα μαθήματα θα είναι εξίσου φιλικά, και θα θέλουν κι εκείνα να σου πουν κάτι. Άκου τα.

6. Μην κρατήσεις κακία στους καθηγητές και στους γονείς σου. Στο είπα και παραπάνω. Ξέρεις γιατί; Έχεις ακούσει πολλές φορές το "για το καλό σου το λέω" και σε εκνευρίζει. Λένε αλήθεια όμως. Κάποια παιδιά φτάνουν στο άλλο άκρο λέγοντας "εγώ ξέρω το καλό μου, κανείς δεν μπορεί να μου πει τι θα κάνω". Η αλήθεια βρίσκεται στην μέση. Κι εσύ δεν έχεις κάνει κάποια πράγματα για αυτούς που αγαπάς χωρίς να συμφωνούν ή χωρίς να πάρεις την άδειά τους; Είναι λογικό. Έτσι κι αυτοί. Μην τους κατηγορείς λοιπόν που λένε ή κάνουν κάποια πράγματα που σε βρίσκουν αντίθετο. Απλά να θυμάσαι πως όπως αυτοί έχουν το δικαίωμα να κάνουν όλα αυτά για κάποιον που αγαπάνε, έτσι το έχεις εσύ. Και μπορείς να κάνεις πράγματα που τους βρίσκουν αντίθετους για κάποιον που αγαπάς...για εσένα.

7. Αν σου αρέσουν οι ταινίες φαντασίας νομίζω πως αυτές τις μέρες  παίζονται οι Avengers στους κινηματογράφους. Πήγαινε να τους δεις. Εγώ δεν θα έχανα την ευκαιρία για κανένα διάβασμα. Ζήσε. Ακόμα και τώρα, λίγο πριν αρχίσουν οι εξετάσεις. Αν τελικά δεν περάσεις, πίστεψέ με, θα μπορείς να ρίξεις σε τόσες μέρες την ευθύνη, που δεν θα πάει καν το μυαλό σου αυτή η μέρα.

Εις το επανιδείν.