Ώρα μηδέν για τις επιχειρήσεις

Σοβαρό είναι το πλήγμα που έχει υποστεί το ελληνικό επιχειρείν  από τις επιπλοκές που έχουν προκαλέσει τα capital controls. Η έλλειψη ρευστότητας και οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων βουλιάζουν εισαγωγές και εξαγωγές, και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μπαράζ απωλειών που θα ακολουθήσει.

Η επιλογή για δημοψήφισμα και η απόφαση για επιβολή ελέγχου κεφαλαίων στις τράπεζες έχουν δημιουργήσει πρωτοφανείς συνθήκες ασφυξίας για χιλιάδες επιχειρηματίες και εργαζόμενους. Και μπορεί η δήλωση του νέου υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, ότι «υπάρχει η πολιτική βούληση για ένα νέο ξεκίνημα» να αναπτέρωσε τις ελπίδες, ωστόσο τα μηνύματα από τον χώρο των επιχειρήσεων εξακολουθούν να μην είναι καθόλου ενθαρρυντικά.

Απώλειες ανά κλάδο

Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών (ΙΝΕΜΥ) της ΕΣΕΕ, ο τζίρος των εμπορικών καταστημάτων τον τελευταίο μήνα είναι μειωμένος κατά 5% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014, ενώ σημαντική αύξηση –της τάξης του 30%– καταγράφεται σε υποκλάδους του λιανικού εμπορίου, όπως τα τρόφιμα και τα καύσιμα. Οι επίμονες απαιτήσεις εγχώριων και ελληνικών προμηθευτικών επιχειρήσεων για πληρωμή των παραγγελιών με μετρητά, σε συνδυασμό με την απρόβλεπτη συμπεριφορά των καταναλωτών, είναι οι δύο βασικοί παράγοντες που δεν επιτρέπουν τα προγνωστικά για την επάρκεια των προϊόντων. Επίσης ελλοχεύει ο κίνδυνος, με τις ελλείψεις που θα παρουσιαστούν, να υπάρξουν τόσο ανατιμήσεις προϊόντων όσο και φαινόμενα αισχροκέρδειας.

Η πλειονότητα των εισαγωγικών επιχειρήσεων σταμάτησαν ή στην καλύτερη περίπτωση επιβράδυναν τις παραδόσεις, καθώς υπάρχει αβεβαιότητα για τη δυνατότητα πληρωμής των προμηθευτών τους, ενώ δεν διακινδυνεύουν ούτε τις διατραπεζικές συναλλαγές, μιας και υπάρχει ενδόμυχος φόβος για τις καταθέσεις. Έτσι, τα αποθέματα τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών έχουν στερέψει, ενώ οι μεγάλες βιομηχανίες δηλώνουν ότι αδυνατούν να προμηθευτούν πρώτες ύλες, γιατί έχουν περιοριστεί τα δρομολόγια, αφού δεν μπορούν να πληρωθούν οι εισαγωγές, ενώ και οι μεταφορείς δηλώνουν ότι πολλά βενζινάδικα δεν δέχονται πληρωμή μέσω κάρτας. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, είναι φανερό ότι τις επόμενες μέρες θα υπάρξουν ελλείψεις από εισαγόμενα προϊόντα και πρώτες ύλες αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ. Ήδη η αρχή έχει γίνει σε κάποια περιφερειακά καταστήματα, ενώ βάσιμοι είναι οι φόβοι και για ελλείψεις σε τουριστικούς προορισμούς.

Παράλληλα, εκτιμάται ότι οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες θα έχουν αδυναμία στην προπληρωμή του συνολικού ποσού για ανεφοδιασμό σε τρόφιμα και ποτά. Και μπορεί να δίνεται μια προτεραιότητα στα τρόφιμα, όμως αυτή δεν είναι αντιπροσωπευτική εικόνα για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσαν οι πρόεδροι των επιμελητηρίων ανέφεραν ότι «η αγορά είναι πλέον παγωμένη, εκτός από τον τομέα που αφορά στα τρόφιμα, και η εκτίμηση είναι ότι δεν πρόκειται να αλλάξει η ψυχολογία και να μπει κόσμος στα μαγαζιά πριν από το δίμηνο», με ανυπολόγιστες συνέπειες για τους εμπόρους, που ήλπιζαν να βελτιωθεί η κατάσταση με τις θερινές εκπτώσεις που ξεκίνησαν στις 13 Ιουλίου.

Οι εισαγωγές φαρμάκων

Ανησυχία επικρατεί και για τις εισαγωγές φαρμάκων από τις επιχειρήσεις που έχουν συναλλαγές με το εξωτερικό, αφού τα διαθέσιμα των ελληνικών τραπεζών είναι ελάχιστα και ανέρχονται στα περίπου 4 δισ. ευρώ μηνιαίως. Επειδή όμως δεν υπάρχει καμία εξαγωγική επιχείρηση που να μη χρειάζεται τουλάχιστον μια πρώτη ύλη από το εξωτερικό για να ολοκληρώσει την παραγωγική διαδικασία, παρόμοια εικόνα εμφανίζεται και στις εξαγωγές, με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων να εκτιμά ότι θα παρουσιαστούν ελλείψεις εισαγόμενων πρώτων υλών και προϊόντων συνολικής αξίας 600 εκατ. ευρώ σε εβδομαδιαία βάση. Επίσης, οι απώλειες εσόδων από τις εξαγωγές το επόμενο δεκαπενθήμερο θα μειωθούν κατά 7% και θα φτάσουν τα 160 εκατ. ευρώ, χάνοντας τα ελληνικά προϊόντα μέρα με την ημέρα πολύτιμο έδαφος στις διεθνείς αγορές από τους ξένους ανταγωνιστές τους.

Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα, σύμφωνα με την πρόεδρο του Συνδέσμου, είναι ότι οι αγοραστές των ελληνικών προϊόντων λαμβάνουν προειδοποιήσεις «ιδίου κινδύνου» και πιθανών δεσμεύσεων των ποσών αυτών από τις τράπεζές τους σχετικά με την αποστολή εμβασμάτων στην Ελλάδα, και ενώ έχει λήξει η περίοδος παροχής εγγυήσεων από πλευράς κρατών-μελών της Ε.Ε. για την ασφάλιση πιστώσεων σε επιχειρήσεις που εξάγουν προς την Ελλάδα.

Προσπάθεια εξομάλυνσης

Πλέον, το θέμα έχει ανατεθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) και στην Επιτροπή Συναλλαγών που συστάθηκε και συμμετέχουν οχτώ τεχνοκράτες της Τραπέζης, όπου θα γίνει μια προσπάθεια να εξομαλυνθούν οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων που έχουν μπλοκάρει λόγω του capital control, αλλά και η εισαγωγή πρώτων υλών που έχει προκαλέσει προβλήματα στην αγορά. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η αρχή για να λυθούν τα προβλήματα πρέπει να γίνει με την εξαίρεση των εμβασμάτων που αφορούν σε πληρωμές ξένων προμηθευτών, ώστε να εξομαλυνθούν οι εισαγωγές των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για την παραγωγή των προϊόντων, ενώ δηλώνουν πως πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος που θα παρακάμπτει την Επιτροπή Συναλλαγών και θα διευκολύνει το έργο τους. Οι αποφάσεις όμως που θα ληφθούν εξαρτώνται άμεσα από τις αποφάσεις της συνεδρίασης της ΕΚΤ για την παροχή ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα μέσω του ELA.

Μετρά τις πληγές του ο τουρισμός

Κλίμα έντονης ανησυχίας παρουσιάζουν οι δομές του τουρισμού, με μεγάλο κύμα ακυρώσεων από αγορές του εξωτερικού και καθίζηση του εσωτερικού τουρισμού, με σημαντική πτώση των κρατήσεων σε όλη την Ελλάδα και τον κίνδυνο να υπάρξει οριστική απώλεια της τρέχουσας τουριστικής περιόδου, που αποτελεί το κύριο εθνικό προϊόν της χώρας. Οι ζημιές είναι ανυπολόγιστες αν αναλογιστεί κανείς ότι η συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ μας αγγίζει το 25%, ενώ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδίων και Τουρισμού, σε περίπτωση εξόδου από την Ευρωζώνη οι απώλειες για το ΑΕΠ της χώρας θα φτάσουν το 10%.

Ειδικότερα, όπως καταγράφεται από τα συστήματα κρατήσεων των ξενοδοχείων, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων αναφέρει ότι η μείωση φτάνει το 40%, ποσοστό το οποίο μεταφράζεται σε απώλεια 36-48 χιλ. πακέτων σε ημερήσια βάση, που πρόκειται είτε για κρατήσεις της τελευταίας στιγμής είτε για ακυρώσεις από τουρίστες που λόγω των εξελίξεων στην Ελλάδα επέλεξαν να αλλάξουν προορισμό. Ταυτόχρονα, όσον αφορά στις προγραμματισμένες πτήσεις, η μείωση στις κρατήσεις θέσεων του εξωτερικού δείχνει να αγγίζει το 50%, ενώ κατά 60% υπολογίζεται πως έχουν μειωθεί μέχρι τώρα οι κρατήσεις εσωτερικού.

Πάγωσαν οι επενδύσεις

Με τις πληγές που μετράει ο τουρισμός, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει η εικόνα τις επόμενες μέρες, ακόμη κι αν υπάρξει ρευστότητα και βελτιωθεί η κατάσταση στην αγορά. Και οι όποιες επενδύσεις είχαν δρομολογηθεί έχουν παγώσει πλέον. Συγκεκριμένα, από την αρχή του χρόνου έχουν κλείσει 10.000 επιχειρήσεις, ενώ 600 εργαζόμενοι χάνουν τις δουλειές τους κάθε μέρα, με το φαινόμενο αυτό να εκτιμάται ότι θα ενταθεί. Έτσι, βρίσκονται στον αέρα χιλιάδες θέσεις εργασίας σε τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά και σε επιχειρήσεις άλλων κλάδων της οικονομίας που επηρεάζονται από την τουριστική δραστηριότητα.

Προς το παρόν, πολλές μονάδες έχουν υποχρεώσει τους υπαλλήλους τους να πάρουν αναγκαστικές άδειες, ενώ άλλες εταιρείες, υπό το βάρος της διαφαινόμενης ή υπαρκτής κιόλας καθίζησης των τζίρων τους, έχουν ειδοποιήσει για απολύσεις προσωπικού ή μεγάλες μειώσεις μισθών και αμοιβών. Κι αυτό έρχεται να προστεθεί σε μια περίοδο που η ανεργία βαίνει στο ιστορικό υψηλότερό της και φλερτάρει με άνοδο πάνω από το 30%.

Εξετάζουν  εναλλακτικά  σενάρια

Οι μεγάλες θυγατρικές ζητούν καθημερινή ενημέρωση από τα διευθυντικά τους στελέχη στην Ελλάδα για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας και κάνουν σχέδια για την αντιμετώπιση της κρίσης. Πράγματι, πολλές εταιρείες που έχουν παραγωγική δραστηριότητα στη χώρα μας μελετούν το ενδεχόμενο μεταφοράς της έδρας τους αρχικά στην Κύπρο ή στη Βουλγαρία και αργότερα ακόμα και κλείσιμο των δραστηριοτήτων τους εδώ, με υποβάθμιση της παρουσίας τους από βιομηχανίες σε απλές εμπορικές αντιπροσωπείες. Αυτό θα σημαίνει αυτομάτως μεγάλη απώλεια φορολογικών εσόδων, αλλά και νέο κύμα απολύσεων. Ενώ άλλες, όπως αυτές που δραστηριοποιούνται στην αγορά της πληροφορικής, εξετάζουν μοντέλο τριήμερης εργασίας, αφού και η ζήτηση είναι μειωμένη και οι διαγωνισμοί έχουν παγώσει, ενώ υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα στην πληρωμή των έργων. Από την άλλη, υπάρχουν και αρκετοί που επωφελούνται της κατάστασης και εξετάζουν εναλλακτικά σενάρια.

Ζήτηση για bitcoin

Τη στιγμή που η αγορά προσπαθεί να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες που έφεραν τα capital controls και να παρακάμψει τους κεφαλαιακούς ελέγχους που επέβαλε η ελληνική κυβέρνηση, ολοένα και αυξάνονται οι επιχειρήσεις που προσφέρουν συναλλαγές με bitcoin, δίνοντας τη δυνατότητα συνέχισης των συναλλαγών των ελληνικών επιχειρήσεων με το εξωτερικό. Πρόκειται για ψηφιακό νόμισμα που δεν ρυθμίζεται από τις αρχές της χώρας και κατά συνέπεια τα σχετικά ανταλλακτήρια δεν χρειάζονται άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος. Τις τελευταίες μέρες έχει αυξηθεί κατακόρυφα η ζήτησή του και, παρόλο που οι συναλλαγές γίνονται με κάποιους περιορισμούς προκειμένου να είναι ελεγχόμενη η συναλλαγή και να αντισταθμιστούν οι κίνδυνοι ενός πιθανού κουρέματος των καταθέσεων, οι παροχές υπηρεσιών των εταιρειών συνεχώς βελτιώνονται, και αυτό αποτελεί σημαντικό κίνητρο για διεύρυνση των συναλλαγών. Ήδη κάποιες εταιρείες ολοκληρώνουν τον κύκλο πώλησης εκδίδοντας ακόμη και τιμολόγια προς τους πελάτες των συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, σε ευρώ, ενώ ξεκίνησε να λειτουργεί στις Αχαρνές από κροατική εταιρεία και το πρώτο ATM με bitcoins στην Ελλάδα, όπου ο κάτοχος πορτοφολιού bitcoins μπορεί να «γεμίσει» το κινητό του με ψηφιακά νομίσματα.

Σοφοκλέους 10