Το πραγματικό Plan B - Του Τάκη Μίχα

Η συζήτηση και η κριτική γύρω από το Plan B έχει μέχρι σήμερα περιορισθεί στις οικονομικές επιπτώσεις του σχεδίου. Όμως υπάρχουν αρκετές ενδείξεις -ιδιαίτερα αν χρησιμοποιήσουμε την ιστορική μας γνώση- που δείχνουν ότι το Plan B δεν ήταν ένα σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων ρευστότητας που θα πρέκυπταν από μια ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Αντίθετα, ήταν ένα σχέδιο που αποσκοπούσε στην ολοκληρωτική κατάργηση του μηχανισμού της αγοράς και τη μεταφορά όλων των οικονομικών αποφάσεων στα χέρια των Κομισάριων!

Κατ' αρχάς να διευκρινίσω ότι το χαρακτηριστικό του Plan Β που με ενδιαφέρει ήταν η δημιουργία «ηλεκτρονικής ρευστότητας», μέσω της πίστωσης των λογαριασμών των πωλητών είτε με «ηλεκτρονικά IOUs» είτε με «ηλεκτρονικές δραχμές».

Ας πάμε τώρα μερικά χρόνια πίσω, στο 1920, στο μακρινό Πέτρογκραντ της υπό διαμόρφωση ΕΣΣΔ. Μια από τις επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε το πραξικόπημα που έφερε τους μπολσεβίκους στην εξουσία, ήταν η συνεχής υποτίμηση του νομίσματος. Το ερώτημα που ετέθη τότε ήταν: Θα έπρεπε να διατηρηθεί το ρούβλι ή να καταργηθεί;

Μεταξύ των μπολσεβίκων διαμορφώθηκαν δύο τάσεις: Η πρώτη (που θα αντιστοιχούσε στους «προεδρικούς» στον ΣΥΡΙΖΑ) επέμενε στην ανάγκη ενός «σκληρού ρουβλιού» (ευρώ) με το οποίο θα μπορούσε να αγοράσει κανείς αγαθά και υπηρεσίες. Όμως η άλλη πλευρά (που θα αντιστοιχούσε στην Αριστερή Πλατφόρμα συν τον Βαρουφάκη) πίστευε ότι θα έπρεπε να ενισχυθεί με κάθε τρόπο ο πληθωρισμός («ηλεκτρονική δραχμή») με απώτερο στόχο την εξαφάνιση του χρήματος ως μέσου συναλλαγών. Οι οπαδοί αυτής της τάσεως ήθελαν να υποκαταστήσουν το νομισματικό σύστημα με ένα σύστημα κατανομής αγαθών το οποίο θα έλεγχαν οι Κομισάριοι: Δελτία (τροφίμων, παιδείας, συγκοινωνίας, κατοικίας κ.λπ.) που θα διένειμε το κράτος. Πίστευαν ότι καταστρέφοντας το νόμισμα θα καταργούσαν ταυτόχρονα και τον μηχανισμό της αγοράς στον οποίο βασίζεται ο καπιταλισμός.

Ένας από τους πιο γνωστούς εκφραστές αυτής της τάσης, ο οικονομολόγος Preobrazhensky, αφιέρωνε τα βιβλία του «στις πρέσες του Κομισαριάτου Οικονομικών - αυτά τα πολυβόλα που πυροβολούν την μπουρζουαζία στον κώλο της, στο νομισματικό σύστημα». Το 1920, η αριστερή τάση είχε επικρατήσει. Κόστιζε περισσότερο να τυπώσεις ένα ρούβλι από την αγοραστική του αξία! Και φυσικά είχε αρχίσει να υλοποιείται και το σύστημα κουπονιών διαφορετικής αξίας («πρώτης», «δεύτερης», «τρίτης», κ.λπ. κατηγορίας) ανάλογα με το πόσο ψηλά στην κομματική ιεραρχία ήταν ο αποδέκτης.

Το Plan B λοιπόν του κ. Βαρουφάκη δεν είναι κάτι το νέο. Ο ολοκληρωτισμός, όπως είδαμε, είχε χρησιμοποιήσει το μέσο της δημιουργίας υπερπληθωρισμού για την καταστροφή των συστημάτων εκούσιας συναλλαγής αρκετά χρόνια πριν. Το Plan B που στην ουσία ισοδυναμούσε με τη μαζική παραγωγή ηλεκτρονικών άνευ αξίας “bytes” αντί για σκληρά ευρώ, θα οδηγούσε νομοτελειακά στην εισαγωγή δελτίων και στην κεντρική διανομή αγαθών. Η αγορά θα είχε υποκατασταθεί από τους Κομισάριους. Δεν είναι τυχαίο εδώ ότι ένας από τους πιο σοφιστικέ εκπροσώπους της Αριστερής Πλατφόρμας, ο οικονομολόγος Κώστας Λαπαβίτσας, είχε κάνει λόγο για την επιβολή «δελτίου τροφίμων» κατά τη μεταβατική περίοδο (κάτι που παρεμπιπτόντως αποδεικνύει ότι η Αριστερά Πλατφόρμα ήταν πλήρως εν γνώσει του Plan B).

Όπως έχω επανειλημμένα αναφέρει, ο μεγαλύτερος κίνδυνος τον οποίον αντιπροσωπεύει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορά τα οικονομικά. Αφορά τις προσπάθειές του για «regime change”. Το Plan B ήταν μία ακόμα προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Και όσο η αντιπολίτευση θα συνεχίζει να τον στηρίζει, τόσο περισσότερο θα προσυπογράφει το δικό της αλυσοδεμένο μέλλον.

Protagon.gr