Η Γερμανία πολεμά τα φαντάσματα του παρελθόντος της

Η κυρίαρχη χώρα της Ευρώπης βγαίνει από τη δική της σκιά. Εβδομήντα χρόνια μετά την ήττα της Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η κυβέρνηση της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ δίνει σήμα προθυμίας να αναλάβει έναν μεγαλύτερο ρόλο στην αντιμετώπιση των κρίσεων του κόσμου, χωρίς να φοβάται πως θα προσβάλει συμμάχους όπως οι ΗΠΑ.

Οδηγούμενοι σε περισσότερες διεθνείς ενέργειες από την προσφυγική κρίση, η Μέρκελ κάλεσε την Ευρώπη την Τετάρτη να υιοθετήσει μιαν «πιο ενεργή εξωτερική πολιτική» με μεγαλύτερες προσπάθειες να δώσει τέλος στον εμφύλιο της Συρίας, την αιτία που εκατομμύρια άνθρωποι φεύγουν σε αναζήτηση ασφάλειας. Μαζί με την εξασφάλιση βοήθειας από τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν, η Μέρκελ είπε επίσης πως αυτό θα σημαίνει διάλογο με τον Bashar al-Assad, κάτι που θα την κάνει την πρώτη αρχηγό μεγάλου δυτικού κράτους που ξεκινά συζητήσεις με τον σύρο πρόεδρο.

Η θέση της Γερμανίας ως η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης επέτρεψε στη Μέρκελ και τον υπουργό Οικονομικών της Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, να αναλάβουν ηγετικό ρόλο κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους στης ευρωζώνης, με κέντρο την Ελλάδα, όμως η μεταφορά της εστίασης πέραν των ευρωπαϊκών συνόρων είναι εξαιρετικά πολιτική. Ύστερα από δεκαετίες κατά τις οποίες βασίστηκε στη βιομηχανική ισχύ – που βρίσκεται τώρα υπό διεθνή επιτήρηση μετά το σκάνδαλο της Volkswagen – η παγκοσμιοποίηση και η ανάγκη να διατηρηθεί η συνάφεια της Ευρώπης, δημιουργούν ευκαιρίες για τη Μέρκελ, για να κάνει τη Γερμανία έναν λιγότερο διστακτικό ηγεμόνα.

Η Συρία έχει πυροδοτήσει μιαν αλλαγή σκέψης για τη γερμανική εξωτερική πολιτική, σύμφωνα με τη Magdalena Kirchner, αναλύτρια Μέσης Ανατολής στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων στο Βερολίνο. «Καθώς εξελισσόταν η προσφυγική κρίση, υπερίσχυε η άποψη πως αυτή η σύγκρουση δεν μπορούσε πλέον να αποφευχθεί ή να αγνοηθεί. Με τη στάση της σε αυτήν την κρίση, η Μέρκελ θα μπορούσε να ωθήσει τους υπόλοιπους ευρωπαίους ηγέτες προς μεγαλύτερη διεθνή συμμετοχή.»

Ομιλία ΟΗΕ

Η Μέρκελ θα μιλήσει στη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη την Παρασκευή, καθώς εκείνη και βασικά μέλη του υπουργικού της συμβουλίου ξεκινούν να εκμεταλλεύονται την οικονομική ισχύ της Γερμανίας και να τη μετατρέπουν σε παγκόσμια δύναμη χάραξης πολιτικής. Βρισκόμενη στην πρώτη γραμμή στις συζητήσεις για την ειρήνη στην Ουκρανία, η Μέρκελ μπορεί επίσης να παινευτεί για τον ρόλο της Γερμανίας στην επίτευξη συμφωνίας για τα πυρηνικά με το Ιράν και για τις προσπάθειες να πείσει τις ΗΠΑ και άλλους να δράσουν κατά της κλιματικής αλλαγής.

«Υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση στην πολιτική τάξη και ως έναν βαθμό και στον κόσμο πως η Γερμανία θα πρέπει να αναλάβει περισσότερες ευθύνες, ιδιαίτερα μέσα και γύρω από την Ευρώπη» είπε ο Kai-Olaf Lang του γερμανικού Ινστιτούτου Εξωτερικών Σχέσεων και Ασφαλείας στο Βερολίνο.

Παρ’ ότι έχει συχνά ως κίνητρο την εγχώρια πολιτική, η κυβέρνηση της Μέρκελ έχει ξεπεράσει τα όριά της και έχει «αποχωριστεί τον συνηθισμένο τρόπο σκέψης» σε πολιτικές όπως η στήριξη των οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία, είπε. Δεν υποχώρησε μπροστά στην κριτική που δέχτηκε πέρσι από τα γερμανικά βιομηχανικά λόμπι, κερδίζοντας τη στήριξή τους για τη θέση της πως σε θέματα όπως η κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία, η πολιτική θα πρέπει να προηγείται του κέρδους.

Επανένωση

Ο στόχος είναι η υπεράσπιση των «ευρωπαϊκών αξιών», συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού μοντέλου νόμων, τάξης και δημοκρατίας, και η επέκταση των γερμανικών εξαγωγικών αγορών σε μια περίοδο αυξανόμενου ανταγωνισμού από την Κίνα. Ωστόσο, ένα τέταρτο του αιώνα μετά την επανένωση που επανέφερε τη Γερμανία στο κέντρο της Ευρώπης, η μετατόπιση από τη βιομηχανική επιρροή στη γεωπολιτική δύναμη παραμένει αμφισβητήσιμη για τους ευρωπαίους εταίρους, τους εγχώριους ψηφοφόρους και κάποιους στην ίδια την κυβέρνηση.

Ο Σόιμπλε, ο παλαιότερος βουλευτής της Bundestag, χρησιμοποίησε έναν λόγο την Τετάρτη, συμπληρώνοντας 25 χρόνια από την επανένωση της Ανατολικής και της Δυτικής Γερμανίας με το πέσιμο του τοίχους του Βερολίνου, για να υποστηρίξει πως η χώρα θα πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για να βοηθήσει την Ευρώπη να αντιμετωπίσει την περίοδο κρίσης της.

Ενώ οι γερμανοί δυσκολεύονται ακόμη να αποδεχτούν την αυξημένη σημασία της χώρας τους στον κόσμο, εν μέρει επειδή «έχουμε διαφορετικό παρελθόν από τους άλλους», οι παγκόσμιες δυνάμεις δείχνουν πως δεν μπορούν να κρυφτούν, είπε ο Σόιμπλε. Η Γερμανία «θα πρέπει να αποδεχτεί την ευθύνη της και θα πρέπει να τη χειριστούμε σωστά σε αυτή την Ευρώπη στην εποχή της κρίσης, τις κρίσεις γύρω από την Ευρώπη» είπε. «Η επιθυμία να μείνουμε απ’ έξω από τα πράγματα αυτού του κόσμου – αυτό δεν είναι εφικτό.»

Η Μέρκελ γνωρίζει πως η συνεργασία με τον Πούτιν, τον Ασσάντ και τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, ενέχει πολλούς κινδύνους και μπορεί να απαιτήσει υποχωρήσεις, σύμφωνα με αξιωματούχο της γερμανικής κυβέρνησης. Ωστόσο, μια τέτοια προσέγγιση έχει δομική σημασία για το μέλλον της ΕΕ, είπε ο αξιωματούχος.

«Για να διαχειριστούμε τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας, είναι κρίσιμο όλα τα μέτρα, όλα τα επίπεδα και όλοι οι θεσμοί να συντονίζονται με σύνεση» είπε η Μέρκελ στη Bundestag, σε μια ομιλία της Πέμπτης, πριν από το ταξίδι της στον ΟΗΕ. «Είμαι απόλυτα πεπεισμένη πως οι ευκαιρίες ξεπερνούν τους κινδύνους. Θα πρέπει να τις αναγνωρίσουμε και να τις αδράξουμε.»

Σοφοκλέους 10