Μέγαρο και Λυρική δι’ αρχαρίους - Της Έλενας Ακρίτα

Κυρίες και κύριοι,

Όλοι εσείς που θεωρείτε το Μέγαρο Μουσικής σύμβολο της πλουτοκρατίας, άντρο των μεγαλοαστών - δεν ξέρω τι άλλες παπαριές φαντασιώνεστε – να φυλάτε τσίλιες: Όπου να ‘ναι, εμφανίζεται η Φρειδερίκη με τις κυρίες της αυλής. Χρυσοποίκιλτες δέσποινες των επαύλεων της Κηφισιάς οργανώνουν ζουρ φιξ για πινάκλ με την Πηνελόπη Δέλτα και μετακινούνται με λαντό κι οδηγό τον Ορέστη Μακρή. Το γεγονός ότι αυτά συνέβαιναν το πάλαι – μη σας πτοεί: Τι είναι ένας αιώνας μεταξύ ηλιθίων;

Αλήθεια, γιατί όλο το μένος για το Μέγαρο εκπορεύεται από άτομα που, δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με τις εκδηλώσεις, τις επιδιώξεις και το όραμά του; Και κυρίως που δεν έχουν πατήσει το πόδι τους; Γιατί αν το είχαν ρημαδοπατήσει, θα γνώριζαν απευθύνεται σε όλους. Θα έβλεπαν φοιτητές, ζευγαράκια με τα τζιν τους και μανάδες με πιτσιρίκια. Θα γνώριζαν πως εκεί συνυπάρχουν ο Μπετόβεν με τον Τσιτσάνη και το μπαλέτο με το ζεϊμπέκικο. Και τελικά, πως απολαμβάνεις μαγικές βραδιές στον κήπο, ή στις αίθουσες, χωρίς να πληρώνεις τη μάνα σου και τον πατέρα σου.

Φέτος είδα παραστάσεις live από τις τρεις συνεργασίες που έχει εγκαινιάσει το Μέγαρο. Δρώμενα που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να απολαύσουμε): ‘Τροβατόρε’ από την Μετ(ροπόλιταν Όπερα της νέας Υόρκης), ‘Ζιζέλ’ με Σβετλάνα Ζαχάροβα και τα μπαλέτα Μπολσόι και ‘Άμλετ’ από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας με τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς.

Όλα αυτά με 15 ευρώ εισιτήριο. Κι όλες τις αίθουσες πίτα από κόσμο. Καρφίτσα δεν έπεφτε. Αυτή είναι άλλωστε, η μεγάλη επιτυχία του Μέγαρου. Ο πολιτισμός που προσφέρει δεν είναι ελιτίστικος. Απευθύνεται (σχεδόν) σε όλους, αφορά (σχεδόν) σε όλους, αγγίζει (σχεδόν) όλους. Από το πιάνο στο μπουζούκι, από το μιούζικαλ στον Σέξπιρ, από την διάσημη σοπράνο μέχρι τον λαϊκό τραγουδιστή – η αγκαλιά της Τέχνης είναι πλατιά και χωράει όλους.

Φέτος, για πρώτη φορά, βγήκε πρόγραμμα μόνο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Από την Πρωτοχρονιά κι ύστερα, δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Θα κλείσει τις πόρτες του;1 Θα ρημάξουν οι όμορφες αίθουσες; Θα παγώσει το χαμόγελο των εργαζομένων; Δεν ξέρουμε όλοι εμείς που – ειδικά τα χρόνια της κρίσης – οι νύχτες του Μέγαρου ήταν όαση, παρηγοριά και ανάσα βαθιά, βαθύτατη. Όπως είπε ο πρόεδρος του Μέγαρου Ιωάννης Μάνος, η λύση υπάρχει:

‘Το κράτος αποκτά την ιδιοκτησία του κτιριακού συγκροτήματος που υπερβαίνει κατά πολύ τις αποδεχόμενες υποχρεώσεις. Με τη λύση αυτή κατοχυρώνονται και οι θέσεις εργασίας. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα στο Μέγαρο να λειτουργήσει με ευελιξία και με ισοσκελισμένες χρήσεις. Επιπλέον, έτσι καλύπτει και όλες τις οικονομικές υποχρεώσεις προς τρίτους.”

Και δεν είναι μόνο το Μέγαρο που κάνει τιτάνιες προσπάθειες στα πέτρινα χρόνια. Αρκεί να δει κάνεις τις ουρές έξω από το θέατρο Ολύμπια της Λυρικής Σκηνής, για να καταλάβει πόσο σοβαρή και ταυτόχρονα διεισδυτική - σε όλα τα κοινωνικά στρώματα - προσπάθεια κάνει ο διευθυντής της ΕΛΣ Μύρων Μιχαηλίδης. Κόντρα σε όλους και σε όλα, φέτος, χωρίς λεφτά (να τα λέμε αυτά) – για μια ακόμα χρονιά εμμένει σε ένα εξαιρετικό πρόγραμμα: Μαγικός Αυλός, Καρυοθραύστης, Μποέμ, Μπατερφλάι, Κουρέας της Σεβίλης…Κι ακόμα, οπερέτες, διαλέξεις κι υπέροχα απογεύματα στο φουαγιέ της ΕΛΣ. Βραδιές μαγικές που φιλοξενούνται είτε στο ‘μητρικό’ θέατρο Ολύμπια, είτε στο Δημοτικό Πειραιώς, είτε στο Μέγαρο με το οποίο υπάρχει πάντα ένας ανοιχτός διάλογος κάλλους και πολιτισμού. Ειδικά, τέτοιες άγριες εποχές, το πάθος του Μ. Μιχαηλίδη και των συνεργατών του βρίσκει εύφορο έδαφος σε ένα κοινό πιεσμένο, απελπισμένο που δραπετεύει, έστω για λίγο, από την μέγγενη της καθημερινότητας.

Η φετινή επιλογή των κορυφαίων στιγμών της ΕΛΣ σίγουρα είναι άμεσα συνδεδεμένη και με την οικονομική δυσπραγία. Όμως, κατά την ταπεινή μου άποψη, αυτή είναι μια σοφή στρατηγική. Έτσι, και το κόστος ελέγχεται κι έχουμε την δυνατότητα να θυμηθούμε ή να γνωρίσουμε τις μεγάλες όπερες όλων των εποχών. Η Λυρική – σε πλήρη αντιστοιχία με τον 21ο αιώνα – καινοτομεί με τους Καπουλέτους και Μοντέγους, προτείνει με νέους σκηνοθέτες, υλοποιεί, οραματίζεται και μοιράζεται μαζί μας αυτό το όραμα.

Δεν γνωρίζουμε πώς - και αν - θα στηριχτεί ο πολιτισμός στη χώρα μας. Πώς -και αν - θα γίνει κατανοητό στους κυβερνώντες πως η μουσική, το θέατρο, το βιβλίο, οι τέχνες είναι – και πρέπει να είναι – ‘είδη πρώτης ανάγκης’.

Οφείλουν, λοιπόν, να τις στηρίξουν. Οχι από επιλογή. Από υποχρέωση. Δεν μας κάνουν χάρη. Μας το χρωστάνε. Τόσο απλά και τόσο ξεκάθαρα.

Γιατί – όπως είπε κι ο Πάμπλο Πικάσο:

"Ο στόχος της Τέχνης είναι να καθαρίζει τη σκόνη από την καθημερινότητα της ψυχής μας".

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 17/10/15