Πώς χάθηκε … το μισό χρέος της Ελλάδας στο ΧΑ

Τακτικισμοί, λαικισμοί, αναποτελεσματικότητα όλων των κυβερνήσεων αλλά και συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις στοίχησαν στο ελληνικό χρηματιστήριο 155 δισ. € οδηγώντας την αξία των μετοχών στο ένα τέταρτο περίπου της αξίας που είχαν το 2007.

Μέσα σε 8 χρονια το ελληνικό χρηματιστήριο έχασε 155 δισ. ευρώ σε επίπεδο κεφαλαιοποίησης. Στα τέλη του 2007, σχεδόν στις αρχές της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης η αποτίμηση του ελληνικού χρηματιστηρίου ήταν στα 196,390 δισ. ευρώ, ενώ στα τέλη του 2010 η συνολική κεφαλαιοποίησης της αγοράς έχει υποχωρήσει στα 54,935 δισ. Ευρώ και σημερα δεν ξεπερναει τα 41 δισ. €

Τρεις μέρες μετά τις εκλογές του Ιανουρίου το ελληνικό Χρηματιστήριο δέχεται ανελέητες εντολές πωλήσεων με αποτέλεσμα ο τραπεζικός δείκτης να έχει αθροιστικές απώλειες 43,81% και οι τιμές των μετοχών να βρεθούν σε απόλυτα ιστορικά χαμηλά από τότε που υπάρχουν στατιστικά στοιχεία στο χρηματιστήριο. Σε μόλις τρεις συνεδριάσεις, από τη συνολική κεφαλαιοποίηση του ελληνικού χρηματιστηρίου έχουν χαθεί €11,3 δισ. ενώ από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες χάθηκαν πάνω από €7,5 δις.

Η κατάρρευση της αποτίμησης των τραπεζικών μετοχών στο ταμπλό, είναι η αιτία για την οποία η αγορά της Αθήνας καταλαμβάνει τη θέση του φτηνότερου χρηματιστηρίου πανευρωπαϊκά με βάση το κριτήριο που χρησιμοποιεί ο μεγαλοεπενδυτής Warren Buffet ο οποίος υποστηρίζει πως η σχέση κεφαλαιοποίησης προς ΑΕΠ είναι πιθανόν ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος για να μετρήσει κανείς αν μια αγορά είναι ελκυστική ή υπερτιμημένη.

Συνήθως όταν η κεφαλαιοποίηση ξεπερνά το 50% του ΑΕΠ μια αγορά θεωρείται ακριβή, ενώ όταν πέφτει κάτω από το 30% λογίζεται ως υποτιμημένη. Το 2012, με την κατάρρευση του Γενικού Δείκτη στις 471 μονάδες και την συνολική αξία των μετοχών κάτω από τα 20 δισ. ευρώ, η σχέση κεφαλαιοποίησης προς ΑΕΠ είχε διαμορφωθεί προσωρινά κάτω από το 10%. Η ανακεφαλαιοποίηση που ακολούθησε στις τράπεζες και η άνοδος των μετοχών, προσέθεσαν σημαντική αξία στο Χ.Α με αποτέλεσμα το ποσοστό να ανέβει από το 17,6% στο τέλος του 2012, σε 32,3% στο τέλος του 2013 και να προσεγγίσει το 40% το περασμένο καλοκαίρι, για να υποχωρήσει σήμερα σε επίπεδα κοντά στο 23% περιπου  (ΑΕΠ=179 εκατ. ευρώ και κεφαλαιοποίηση 41 δισ. ευρώ).

Ακρως αρνητική είναι η επίπτωση των capital controls στο Χρηματιστήριο Αθηνών, σύμφωνα με τον συνδικαλιστικό φορέα των χρηματιστών (ΣΜΕΧΑ), κάνοντας την αποτίμηση των δύο πρώτων μηνών (Aύγουστος - Σεπτέμβριος 2015) με capital controls στην αγορά μετοχών όπου οι περιορισμοί αφορούν μόνο τους εγχώριους επενδυτές. Σύμφωνα με τους χρηματιστές, στο δίμηνο 3 Αυγούστου έως 30 Σεπτεμβρίου 2015 κατεγράφη μείωση κατά 70% του μέσου όρου των ημερήσιων συναλλαγών, συνοδευόμενη από μείωση κατά 50% του μέσου όρου ημερήσιων ενεργών μερίδων, ενώ η κεφαλαιοποίηση της αγοράς εμφάνισε πτώση περίπου 25%. Ο Σύνδεσμος Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών υποστηρίζει ότι το αποκορύφωμα των αρνητικών επιπτώσεων των κεφαλαιακών περιορισμών ήταν η υποβάθμιση του Χρηματιστηρίου της Αθήνας από τον οίκο FTSE τον περασμένο Σεπτέμβριο. Οπως αναφέρεται στην ανακοίνωση «όλο αυτό το διάστημα με τα capital controls δεν σημειώθηκαν σημαντικές εκροές από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, όπως είχε υπολογίσει ο Σύνδεσμος». Ειδικότερα, τονίζεται ότι ο μέσος μηνιαίος όρος εκροών κυμάνθηκε στα 10 εκατ. ευρώ, ποσό που συνιστά περιορισμένο πρόβλημα και δεν δικαιολογεί τις προαναφερθείσες μειώσεις στις συναλλαγές (70%) και στην κεφαλαιοποίηση (25% – κάτι για το οποίο δεν ευθύνονται μόνο τα capital controls).

Τι μέλλει γενέσθαι

Οι αυξήσεις κεφαλαίου πιέζουν τις τιμές των μετοχών. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων συνεδριάσεων η τάση γίνεται όλο και σαφέστερη και εκτιμάται πως ακόμη πιο αισθητή θα γίνει η τάση αυτή στο προσεχές χρονικό διάστημα όταν, για παράδειγμα, θα ξεκινήσει η διαδικασία του βιβλίου προσφορών για τις ελληνικές τράπεζες.

Από την άλλη πλευρά, το Χρηματιστήριο δεν μπορεί να παραγνωρίζει όλα τα κρίσιμα και προβληματικά μέτρα τα οποία λαμβάνονται στο πλαίσιο των προαπαιτούμενων, μέτρα υφεσιακού χαρακτήρα που μοιραία επηρεάζουν και τη χρηματιστηριακή αγορά αποστερώντας της πόρους για επενδύσεις. Ο Γενικός Δείκτης τιμών έτσι, μπορεί να βρίσκεται περί τις 700 μονάδες, ωστόσο κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί πως τη συγκεκριμένη κλίμακα διακύμανσης έχει απολύτως διασφαλισμένη έστω και βραχυπρόθεσμα. Επομένως σε δεδομένη στιγμή με ρευστοποιήσεις τίτλων ο Γενικός Δείκτης τιμών μπορεί να υποχωρήσει κάτω από το επίπεδο αυτό.

Το "κλειδί" είναι οι τράπεζες, με ένα μέρος της αγοράς να προεξοφλεί εδώ και 2-3 εβδομάδες θετικές εξελίξεις, να ποντάρει και να αποκομίζει μεγαλύτερα ή μικρότερα κέρδη. Το ερώτημα είναι εάν στα επίπεδα των 300 μονάδων (για τον ΔΤΡ) καλύπτονται (ή όχι) οι προεξοφλούμενες εξελίξεις, ή εάν μας επιφυλάσσονται κι άλλες εκπλήξεις, ικανές να πυροδοτήσουν έναν ανοδικό κύκλο.

Ωστόσο, εκτός από τις τράπεζες, οι αγορές, το ΧΑ, συνεκτιμούν ήδη τα αποτελέσματα τρίτου τριμήνου, ενώ ήδη στα ξένα χρηματιστήρια επιμέρους κλάδοι, εισηγμένες, επηρεάζονται ανάλογα.

Σοφοκλέους 10