Ιός Σαββάτου: Νόμιμο και ηθικό στη δημοσιογραφία

 Οσο βαθαίνει η κρίση τόσο καταρρέει η όποια αξιοπιστία είχε απομείνει στους πολιτικούς αλλά και στους δημοσιογράφους. Στην έρευνα της Public Issue για την «Καθημερινή» (13/6/2010), το 80% των Ελλήνων πολιτών θεωρεί όλους, πολλούς ή αρκετούς δημοσιογράφους διεφθαρμένους - επομένως δεν τους εμπιστεύεται.

Τον Φεβρουάριο του 2003 μια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (του Πέτρου Λινάρδου - Ρυλμόν) για λογαριασμό της ΕΣΗΕΑ είχε συμπεράνει ότι το υπ' αριθμόν ένα ζήτημα που καθορίζει αποφασιστικά την αξιοπιστία -και συνεπώς την επιβίωση σε υγιείς βάσεις- των επιχειρήσεων ενημέρωσης, και φυσικά των δημοσιογράφων τους, είναι ο βαθμός (απ)εξάρτησής τους από τις «πηγές». «Πηγές» στη δημοσιογραφική γλώσσα κυρίως λέμε τους ανθρώπους που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις στους επίσημους θεσμούς μέσα κι έξω από τη χώρα, την πολιτική, την οικονομική, την κοινωνική ζωή, τον πολιτισμό, τις επιστήμες ή εν πάση περιπτώσει εκφράζουν αυθεντικά κοινωνικές τάσεις, ανησυχίες, ακόμα και απλές μαρτυρίες σε κρίσιμα ή μικρότερα γεγονότα δημοσίου ενδιαφέροντος.

Οι πληροφορίες και οι απόψεις των «πηγών» υποτίθεται ότι δεν «παπαγαλίζονται». Πρέπει να ερευνώνται, να διασταυρώνονται, να ιεραρχούνται και να σχολιάζονται από επαρκή επιτελεία αξιόπιστων και ηθικά ακέραιων δημοσιογράφων.

Για να λειτουργήσουν σχετικά ανεξάρτητα από την ασφυκτική επιρροή των «πηγών» και τους κάθε είδους μηχανισμούς «δημοσίων σχέσεων», προπαγάνδας κ.λπ., αλλά και για να αποστασιοποιούνται από τα συμφέροντα ή τις «ιδεολογικές προτιμήσεις» των ιδιοκτητών των Μέσων Ενημέρωσης, οι δημοσιογράφοι το 1998 (επί προεδρίας Αρ. Μανωλάκου στην ΕΣΗΕΑ) συνέταξαν και υπερψήφισαν έναν Κώδικα Επαγγελματικής Ηθικής και Κοινωνικής Ευθύνης. Οι εργοδότες δεν τον έχουν αποδεχτεί. Ηταν η εποχή που ο εκμαυλισμός της δημοσιογραφίας άρχιζε να παίρνει διαστάσεις κι η εικόνα του «λειτουργήματος» στην κοινή γνώμη θόλωνε επικίνδυνα:

**Οι κυβερνήσεις Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ προσλάμβαναν αδιαφανώς και με πελατειακά κριτήρια όλο και περισσότερους (ήδη εργαζόμενους σε ιδιωτικά ή και δημόσια ΜΜΕ) δημοσιογράφους σε γραφεία Τύπου υπουργείων, Οργανισμών, ΔΕΚΟ, κάθε λογής «φορέων», τραπεζών κ.λπ. Ενώ παράλληλα το σύστημα των -επίσης πελατειακών κι αδιαφανών- διορισμών στα επίσημα δημόσια ΜΜΕ και στη Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών, καλά κρατούσε. Και σ' αυτές τις περιπτώσεις μεγάλο μέρος των δημοσιογράφων είχαν ήδη, ή εύρισκαν στην πορεία, κι άλλες δουλειές στον ιδιωτικό τομέα.

**Η συγκάλυψη της υπόθεσης με τα «μυστικά κονδύλια» -κυρίως του υπουργείου Εξωτερικών- (και) προς τον Τύπο, στις αρχές της δεκαετίας του '90, επέτρεψε τη μακροημέρευση και επέκταση του ίδιου μηχανισμού εξαγοράς συνειδήσεων δημοσιογράφων και παραπλάνησης της κοινής γνώμης στα «εθνικά θέματα».

**Τα γραφεία Τύπου του δημόσιου τομέα, όπως και μεγάλες ή μικρότερες εταιρείες, απ' ευθείας ή μέσω άλλων ειδικευμένων επιχειρήσεων «επικοινωνίας», στρατοπέδευσαν σταδιακά στα ΜΜΕ (εκμεταλλευόμενα και την ανάπτυξη των εμπορικών τμημάτων των επιχειρήσεων ενημέρωσης) και προσφέροντας ρεκλάμες, «δωράκια», «ταξιδάκια», «έτοιμα θέματα» και «χορηγίες», συνδιαμορφώνουν με τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και πρόθυμους δημοσιογράφους την ενημερωτική ύλη των Μέσων. Στον τομέα της «ψυχαγωγίας», του «αθλητισμού» και των «κοσμικών», οι «χορηγοί» και το marketing έχουν ήδη προβιβαστεί σε άτυπους αρχισυντάκτες μεγάλης μερίδας του Τύπου («η εκπομπή είναι μια προσφορά της εταιρείας...»).

Φέτος ξανάρθε στη δημοσιότητα η πολύχρονη σχέση της Siemens με τον Τύπο. Το ζήτημα το άνοιξε ο πρώην υπουργός Μεταφορών Χρ. Βερελής, μιλώντας (21/5) για κρυφά payroll και «δωράκια» της αμαρτωλής εταιρείας προς ορισμένους δημοσιογράφους. Το Εποπτικό Συμβούλιο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ ζήτησε στις 30/5 από τη Δικαιοσύνη, τη Βουλή, την κυβέρνηση ή όποιον άλλο έχει συγκεκριμένα στοιχεία να τα δώσει στη δημοσιότητα.

Τα στοιχεία δεν έφτασαν ποτέ καθώς, όπως μας εξήγησε λ.χ. ο φιλελεύθερος ΣΚΑΪ Τ.V., θεωρήθηκε ότι πρόκειται για «εταιρικά δώρα» ή «χορηγίες», που προσφέρονται έτσι κι αλλιώς απ' όλες τις εταιρείες (αλλά και από τα υπουργεία, τους «φορείς» κ.λπ.) σε όλα τα ΜΜΕ και στους «διαπιστευμένους» δημοσιογράφους! Αρκετοί, θέλοντας να βγάλουν από το κάδρο τα «δώρα» προς τους δημοσιογράφους, έκαναν λόγο για «αποπροσανατολισμό» από το κύριο ζήτημα που παραμένει η διαλεύκανση του σκανδάλου με τις μίζες των εκατομμυρίων ευρώ στα κόμματα εξουσίας, σε υπουργούς και στελέχη του κράτους και των οργανισμών τους οποίους προμήθευε (και προμηθεύει) ο γερμανικός κολοσσός. Λες και το ένα εμποδίζει τη διερεύνηση του άλλου...

Υστερα, στις 2/6, δημοσιοποιήθηκε μία από τις «χορηγίες» της Τράπεζας Πειραιώς προς 63 (;) παράγοντες των ΜΜΕ, καλεσμένους της τράπεζας στο Μουντιάλ της Νότιας Αφρικής. Ως απάντηση στον σχετικό θόρυβο που δημιουργήθηκε στη δημοσιογραφική πιάτσα -που δεν έπεσε από τα σύννεφα- το «Ποντίκι» (10/6) έγραψε το εξής απίθανο σημείωμα: «Θα λείψω για μια βδομάδα στη Νότια Αφρική, συμμετέχοντας σε μια ομάδα καλεσμένων της Τράπεζας Πειραιώς, προκειμένου να παρακολουθήσουμε τους αγώνες της Εθνικής Ομάδας ποδοσφαίρου, της οποίας μέγας χορηγός είναι η συγκεκριμένη τράπεζα. Οποιο λαθραίο λαμόγιο, εκβιαστάκος, τυχοδιώκτης, υποκριτής συνάδελφος τραβάει κανένα ζόρι και θέλει να ρωτήσει λεπτομέρειες, εδώ είμαστε να απαντήσουμε σε όλα! Και πάντα επωνύμως!». Ο τσαμπουκάς του (ανυπόγραφου) σημειώματος υπογραμμίζει την έκταση του νοσηρού φαινομένου των ασφυκτικών δεσμών της δημοσιογραφίας με την εξουσία. Ο συντάκτης του ξέρει ότι η πρακτική είναι αποδεκτή από πολλούς στο σινάφι, καθώς και από τους πολυπληθείς οπαδούς της «ελεύθερης αγοράς», και δεν έχει κανένα δισταγμό να τη συνεχίσει. Τον βολεύει να θεωρεί αυτές τις πρακτικές νομιμοποιημένες «δημόσιες σχέσεις».

Στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τη Siemens, ο πρόεδρος της εταιρείας επικοινωνίας Civitas Γιώργος Φλέσσας δεν αρνήθηκε (11/6) ότι στο πλαίσιο της πολυετούς συνεργασίας του με τον κ. Χριστοφοράκο καλλιεργούσε τις επαφές του με τα ΜΜΕ και δημοσιογράφους, ειδικά όταν χρειάστηκε να αναλάβει το crisis management (διαχείριση κρίσεων). Αλλωστε το ίδιο έκανε και για το προφίλ της Νέας Δημοκρατίας και άλλων πελατών του. Στην ίδια κατάθεσή του, ο κ. Φλέσσας αναφέρθηκε και στο έργο «επικοινωνίας» που ανέλαβε για λογαριασμό του ΔΝΤ, επιβεβαιώνοντας (ένα μήνα μετά) τη σχετική αποκάλυψη της εφημερίδας «Δρόμος της Αριστεράς».

Στις 15/6 το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ υποχρεώθηκε να ξαναθυμίσει σε ανακοίνωσή του την ύπαρξη του Κώδικα Δεοντολογίας. Οτι δηλαδή, μεταξύ άλλων, «ο δημοσιογράφος οφείλει να μην επιδιώκει και να μη δέχεται οποιεσδήποτε παροχές σε χρήμα και είδος, που θίγουν την αξιοπιστία και την αξιοπρέπειά του και επηρεάζουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του».

Η ΕΣΗΕΑ ζητά όλα τα στοιχεία των επαφών της Siemens, της Civitas και της Τράπεζας Πειραιώς με δημοσιογράφους, επισημαίνοντας αυτοκριτικά πως «γνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα δεοντολογίας και αναγνωρίζει ότι υπάρχουν ευθύνες και στα δημοσιογραφικά Σωματεία, που δεν προσπάθησαν αρκετά για την αντιμετώπισή του. Δηλώνει, όμως, ότι δεν προτίθεται να συνεχίσει να ανέχεται αυτό το φαινόμενο, που διαβρώνει το επάγγελμα και το δικαίωμα των πολιτών στην αντικειμενική ενημέρωση».

Η ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ θάφτηκε από το σύνολο των ΜΜΕ (εκτός από την «Ε» και την «Αυγή»). Ο δε Γ. Φλέσσας, αφού στις 12/6 επιτέθηκε στους «άνανδρους εργολάβους λάσπης» που «προσβάλλουν βάναυσα τη φήμη του», και απείλησε με αγωγές και μηνύσεις, στη συνέχεια -ως γνώστης του crisis management- άλλαξε ύφος: «Η συνεργασία μας με τα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους λειτουργεί με διαφάνεια και επαγγελματισμό» (16/6).

Περιμένουμε λοιπόν διαφάνεια κι επαγγελματισμό και όχι κρύψιμο πίσω από «προσωπικά δεδομένα». Ολοι οι δημοσιογράφοι που απασχολούνται στο δημόσιο να βγουν στο φως, βάσει του Π.Δ. 60/1997. Οι πολυθεσίτες του Δημοσίου να μείνουν σε μια μόνο δουλειά. Οσοι παραβιάζουν τον Κώδικα Δεοντολογίας να πεταχτούν εκτός ΕΣΗΕΑ. Οσοι δουλεύουν στα γραφεία Τύπου και στις «δημόσιες σχέσεις» να βγουν επίσης εκτός ΕΣΗΕΑ, αφού κάνουν άλλη -μη δημοσιογραφική- δουλειά.

Να ελεγχθούν τα «Πόθεν Εσχες» των ανθρώπων του Τύπου και να επιληφθεί το ΣΔΟΕ για τις φανερές ή τις «μαύρες αμοιβές» από τους κάθε είδους «χορηγούς». *

Ο Τύπος και τα σκόρδα

ios@enet.gr / www.iospress.gr

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ

Γραμμένο πριν από 135 χρόνια, το κείμενο του Εμμανουήλ Ροΐδη που ακολουθεί περιγράφει την πολύ σκοτεινή προϊστορία της δημοσιογραφίας στη χώρα μας. Ευτυχώς όλα αυτά δεν έχουν πια καμιά σχέση με την ελληνική πραγματικότητα, ειδικά την τηλεοπτική:

«Ο ποιητής Βωδελαίρος, θέλων να εικονίση το ιδανικόν του σικχαμερού, παρέστησε πτώμα χοίρου σηπόμενον υπό τας ακτίνας θερινού ηλίου. Το ψωφήμιον κείται ύπτιον επί της χλόης, ανοικτάς έχον τας αγκάλας ως εταίρα προκαλούσα τον εραστήν. Η πλευρά αυτού είναι εστιατόριον σκωλήκων, η δε δυσωδία τοσαύτη, ώστε ο διαβάτης λιποθυμεί.

Την δύναμιν της εικόνος εκείνης δεν αμφισβητούμεν, νομίζομεν όμως ότι, αν εγνώριζεν ο ποιητής την Ελλάδα, ήθελε προτιμήση του νεκρού χοίρου ζώντα και υγιαίνοντα αντιπρόσωπον τάξεώς τίνος των παρ' ημίν δημοσιογράφων.

Προς αποφυγήν και σκιάς συγχύσεως πρέπει προ παντός άλλου να εγείρωμεν σινικόν τείχος μεταξύ των αξιότιμων ημών συναδέλφων και των κυρίων τούτων, παρέχοντες τα ιδιαίτερα γνωρίσματα άτινα διακρίνουσι τους δυναμένους να αμφισβητήσωσι την δάφνην της δυσωδίας εις τον ανωτέρω ήρωα του Βωδελαίρου.

Αι Αθήναι έχουσι πεντάκις μυρίους κατοίκους και εφημερίδας υπέρ τας εκατόν, οι Παρίσιοι κατοίκους διακοσιάκις μυρίους και πολιτικά εφημερίδας είκοσι το πολύ. Αν εις εκατόν χιλιάδας Γάλλων αναλογή μία εφημερίς, εις χιλίους Αθηναίους αναλογούσι δύο.

Εκ τούτων τρεις ή τέσσαρες συντηρούνται παρά των συνδρομητών, πέντε ίσως αποζώσιν εκ των κομμάτων, αι δε λοιπαί, αι γεννώμεναι και θνήσκουσαι καθ' εκάστην, ουδένα άλλον έχουσιν ωμολογημένον πόρον ζωής πλην της ύβρεως, της συκοφαντίας και του σκανδάλου.

Των τελευταίων αν ο αριθμός είναι μέγας, η ύπαρξις αφ' ετέρου είναι βραχεία. Τας εφημερίδας ταύτας ηθέλομεν αδικήση λέγοντες ότι ζώσι μίαν ημέραν, ως τα ρόδα. Βέβαιον όμως είναι ότι αι πλείσται αυτών θάλλουσιν επί τινας μόνον εβδομάδας, όσον δηλαδή τα σκόρδα.

Αιτία του μεγάλου αριθμού και του συντόμου βίου των εφημερίδων είναι ότι οι συντάκται αυτών θεωρούσι το δημοσιογραφικόν επάγγελμα ως απλήν βαθμίδα προς υψηλότερον στάδιον. Και τω όντι πολλοί τούτων, υβρίζοντες και συκοφαντούντες, κατορθώνουν μετ' ού πολύ να διορισθώσιν αστυνομικοί κλητήρες, σαρωταί υπουργείων, νεκροσκόποι, αγροφύλακες, δημοδιδάσκαλοι ή καρραγωγείς. Αλλοι πάλιν, ουδέν τούτων επιτυγχάνοντες ένεκα συναγωνισμού, τρέπονται εις άλλο επάγγελμα, την ψηφοθηρίαν, το λαθρεμπόριον ή την μαγειρικήν. Αλλ' αποχωρούντες του σταδίου, τον κάλαμον αυτών κληροδοτούσιν εις έτερον πλήρη ζήλου νεόφυτον δημοσιογράφον. Ωστε, αν τα πρόσωπα και τα ονόματα των φύλλων αλλάσσουσιν ανά πάσαν σελήνην,

η δημοσιογραφική φάλαγξ μένει αναλλοίωτος κατά τε

την ποιότητα και τον αριθμόν.

Ως οι ελεύθεροι σκοπευταί κατά τον τελευταίον πόλεμον, ούτω και οι φαλαγγίται δεν έχουσιν ομοιόμορφον στολήν, αλλά μόνον ιδιαίτερά τινα εμβλήματα, τον μεν χειμώνα σάλιον αντί επανωφορίου, το δε θέρος ιδιάζον τι άρωμα εντάλματος, καταγωγίου, τράγου και κυνισμού.

Κρίνων τις εκ του ύφους αυτών πολλάκις υποπτεύει ότι πάσχουσιν εκ λύσσης, η δε θέα και η οσμή του υποκειμένου των επιβεβαιοί ότι φοβώνται το ύδωρ». (Απόσπασμα από το κείμενο «Δημοσιογραφικόν Δελτίον», περιοδικό «Ασμοδαίος», φ. 35, 21/9/1875).

IOSPRESS

ios@enet.gr / www.iospress.gr

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΙ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ

**Πολλά τα σπίτια της επικαιρότητας: το σπίτι Ρουσόπουλου, τα σπίτια Τσοχατζόπουλου, τα σπίτια Βουλγαράκη, το παραλίγο σπίτι Κάτσικα, σπίτια εφοπλιστών.

Μέχρι και για το υποψήφιο για ενοικίαση γραφείο Κουλούρη από τον διαμένοντα εκεί αδελφό Αντώναρου πληροφορήθηκε ο Ελληνας πολίτης σε πρόσφατη εκπομπή του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου (10/6). Ο παρουσιαστής ανέδειξε σαν αποκάλυψη μια βαρετή ιστορία χωρίς κανένα «σκανδαλώδες» στοιχείο, παρά μόνο με ξεκατινιάσματα και άθλιες βρισιές τύπου «φτύσ' τα μπούτια σου Κουλούρη» από τον μετανοηθέντα πλέον αδελφό Αντώναρο και αντίστοιχες απαντήσεις από τον Κίμωνα Κουλούρη. Στο τέλος δε, όταν αποδείχτηκε άνθρακας ο θησαυρός, ο Μάκης ψύχραιμος και γελαστός δήλωσε σαν καλός διαιτητής «real estate έγινα κι εγώ απόψε», και πέρασε στο επόμενο θέμα. Ηξερε τι έλεγε.

**«Στην Αθήνα σήμερα στις 2 Αυγούστου του 2005, στο [....], εμφανίστηκαν αφενός η [...], η οποία δήλωσε ότι ενεργεί ως ειδικός πληρεξούσιος, αντιπρόσωπος και αντίκλητος της εταιρείας με την επωνυμία Λόκχαρτ Λίμιτεντ, με έδρα την Κύπρο με ΑΦΜ ... στη ΔΟΥ Αθηνών, έχει δε ειδικά εξουσιοδοτηθεί για την υπογραφή του παρόντος συμβολαίου με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του μοναδικού μετόχου της εταιρείας [sic], και αφετέρου ο Ευθύμιος Τριανταφυλλόπουλος οι οποίοι συμφώνησαν τα εξής...». Το συμβόλαιο αφορά την αγορά μεγάλου ακινήτου στην Εκάλη από τον επιχειρηματία του Τύπου κ. Μάκη.

**Αλλη μία λοιπόν βίλα της Εκάλης αγοράστηκε με τη νόμιμη -συνεπώς και ηθική- μέθοδο της εμπλοκής μιας εταιρείας με όλα τα χαρακτηριστικά τυπικής κυπριακής offshore. Στη μαρτυρική Μεγαλόνησο, που αντιστέκεται στους Τούρκους εισβολείς αλλά και στη φορολογία, συστάθηκε μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με ένα και μόνο μέτοχο και έδρα τη Λευκωσία.

**Η βίλα του άλλοτε ισχυρού επιχειρηματία Σκαλιστήρη (Μαντούδι) πέρασε κάποτε στην κατοχή της χήρας του και μετά σε ζευγάρι αγοραστών. Συστάθηκε η Lockhart ltd με έδρα την Κύπρο και ΑΦΜ στην Ελλάδα, στην οποία περιήλθε και η κατοχή της βίλας. Τελικά τον Αύγουστο του 2005 (μόλις λίγους μήνες μετά την έκδοση της εφημερίδας Πρώτο Θέμα) η βίλα πουλήθηκε στον κύριο Μάκη. Η έκταση του οικοπέδου είναι 1.008 τ.μ. και το κτίσμα περίπου 600 τ.μ., με αντικειμενική αξία 1.424.653 ευρώ και τιμή πώλησης 1.424.653 (ούτε ένα ευρώ παραπάνω).

**Αντιγράφουμε από τον ιστότοπο εταιρείας συμβούλων τις νομικές συμβουλές-οδηγίες προς υποψήφιους πελάτες που θέλουν να κάνουν εταιρείες και πράξεις, με στόχο «χαμηλό ή μηδενικό φορολογικό συντελεστή»: «Διαλέξτε μεταξύ των πιο γνωστών διεθνών εταιρειών σε ολόκληρο τον κόσμο. Σας συστήνουμε Delaware ΗΠΑ ή Κυπριακή. Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι ο χαμηλός ή μηδενικός φορολογικός συντελεστής, ανωνυμία, ασφαλής διεθνής τραπεζικός λογαριασμός. Για να εξασφαλίσετε ανωνυμία μπορούμε να διορίσουμε άτομα του γραφείου μας σαν διευθυντές/γραμματείς της εταιρείας αλλά χωρίς καμία εξουσία πάνω στο διεθνή τραπεζικό λογαριασμό». Τόσο απλά. Παρέχονται επίσης ειδικές πληροφορίες για το πώς γλιτώνει κάποιος το ΤΕΒΕ με το δυσβάστακτο κόστος, μεταφέροντας την έδρα από την Ελλάδα στην Κύπρο και επίσης πώς μπορεί κάποιος να αποφύγει το κόστος μεταβίβασης ακινήτων στην Ελλάδα.