Βασίλης Βασιλικός: Η Ευρώπη που θεοποίησε το χρήμα παίρνει τα μαθήματα που της αξίζουν - Συνέντευξη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΒΑΪΛΑΚΗ

Βασίλης Βασιλικός, συγγραφέας

Ο πιο πολυμεταφρασμένος Ελληνας πεζογράφος, μετά τον Νίκο Καζαντζάκη, έχει ζήσει πολλά χρόνια στη γαλλική πρωτεύουσα για την οποία λέει με αφορμή τα όσα τραγικά έγιναν πριν από λίγες μέρες: «Το Παρίσι έχει βιώσει στο πετσί του ουκ ολίγες τρομοκρατικές ενέργειες στο παρελθόν. Όμως αυτό που συνέβη τώρα, όπως στις αρχές αυτής της χρονιάς με τους σκιτσογράφους και δημοσιογράφους του Charlie-Hebdo, δεν έχει προηγούμενο».

Πώς βιώνει η πολυπολιτισμική γαλλική κοινωνία την «ευρωπαϊκή 11η Σεπτεμβρίου»; Ποια είναι η επόμενη ημέρα για τη χώρα;

«Η γαλλική πολυπολιτισμική κοινωνία: Εχοντας ζήσει στους κόλπους της 22 ολόκληρα χρόνια, κατά τρεις διαφορετικές επταετίες: την πρώτη 1967-1974 ως αυτοεξόριστος, τη δεύτερη 1987-1994 ως ιδιώτης και την τρίτη 1996-2004 ως πρέσβης εκ προσωπικοτήτων στην ελληνική αντιπροσωπεία της UNESCO, πιστεύω ότι βιώνει τη «μαύρη Παρασκευή και 13» ως ήττα. Η προσπάθεια της Γαλλικής Δημοκρατίας για την όσο το δυνατόν πληρέστερη ένταξη των έξι εκατομμυρίων Γάλλων πολιτών, μουσουλμάνων το θρήσκευμα, με το έμβλημα της Επανάστασης του 1789 Liberte - Egalite - Fraternite, τορπιλίστηκε ως προς το τρίτο σκέλος της, τη fraternite (αδελφικότητα) από τους «αδελφούς του Οσάμα Μπιν Λάντεν» Το Παρίσι έχει βιώσει στο πετσί του ουκ ολίγες τρομοκρατικές ενέργειες στο παρελθόν. Κατά την περίοδο του πολέμου της Αλγερίας, την πολύνεκρη έκρηξη στην έξοδο του μετρό, το 1986 με τις τυφλές βόμβες που έσκαγαν είτε σε πολυκαταστήματα είτε σε πολυσύχναστους χώρους και με πολλές μεμονωμένες ανατριχιαστικές δολοφονίες στα «γκέτο» της περιφέρειας του Παρισιού. Όμως αυτό που συνέβη τώρα, όπως στις αρχές αυτής της χρονιάς με τους σκιτσογράφους και δημοσιογράφους του Charlie-Hebdo δεν έχει προηγούμενο. Ανήκει στη νέα εποχή της αντικοινωνικής δικτύωσης (Antisocial media). Και είναι φρικιαστικό γιατί είναι μη εντοπίσημο. Η άυλη εικονικότητα που ζούμε, όπως το χρήμα που έγινε πλαστικό, ενώ σημαδεύει την ύλη, τα ανθρώπινα πλάσματα, έχει το προνόμιο να κυκλοφορεί ελεύθερο μέχρι την υλοποίησή του. Δύσκολα κανείς μπορεί να στήσει ενέδρες στο Διαδίκτυο. Οπότε η επόμενη μέρα, για ν’ απαντήσω στο ερώτημά σας, θα μοιάζει με εκείνο που συνέβη στις ΗΠΑ αλλά όχι όπως υπό του υιού Μπους, από το Τέξας, θα συμβεί στην «ευρωπαϊκή» εκδοχή του, δηλαδή το ίδιο χωρίς το «Γκουαντανάμο».

Επειτα από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, πολλοί είχαν μιλήσει για το τέλος της αθωότητας, αλλά και για την αρχή ενός πολέμου των πολιτισμών. Μετά τα αποτρόπαια γεγονότα στο Παρίσι, βρισκόμαστε πλέον σε έναν επικίνδυνο δρόμο με ανεξέλεγκτες συνέπειες για την ανθρωπότητα.

«Η εποχή της αθωότητας στις ΗΠΑ είχε τελειώσει πριν καν δημιουργηθεί η Κοινοπολιτεία: με το ανελέητο σφάξιμο των ιθαγενών Ινδιάνων. Μόνο "αθώες" δεν υπήρξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε όλη την ιστορίας τους. Αθώοι ήταν οι Σάκο και Βανζέτι και το ζεύγος Ρόζερμπεγκ. Όσο για τον πόλεμο των πολιτισμών, αυτό πια ακούγεται όλο και συχνότερα αλλά κατάντησε ανέκδοτο. Διότι το "πόλεμος πατήρ πάντων", κατά τον Ηράκλειτο, εγείρει το ερώτημα "Και η μητέρα τι λέει;" Αν ο πόλεμος είναι ο πατήρ, χρειάζεται μια γυναίκα για να τον ξεγεννήσει. Κι αυτή η μητέρα-μήτρα δεν αναφέρεται πουθενά. Υπάρχει όμως. Και είναι ο πολιτισμός. Γι’ αυτό και πόλεμος πολιτισμών δεν μπορεί να υπάρξει. Διότι η γυναίκα από τη φύση της είναι ειρηνόφιλη».

Στην Ευρώπη του Διαφωτισμού, των ίσων ευκαιριών, της ανοχής, της καταδίκης του μίσους, της ανεξιθρησκίας, τι πιστεύετε ότι θα συμβεί; Πώς πρέπει να αντιδράσουν οι Ευρωπαίοι αφενός απέναντι στη βαρβαρότητα των τρομοκρατών, αφετέρου μπροστά στην έκρηξη του εθνικισμού και των κλειστών συνόρων;

«Η Ευρώπη παίρνει τα μαθήματα που της αξίζουν, όπως το προσφυγικό. Η Ευρώπη μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχ (1992) που ανακήρυξε το χρήμα μονοθεϊστικά, ως την υπέρτατη θρησκεία, δεν έχει καμιά σχέση με την Ευρώπη του πριν. Και όταν συμμάχησε με τον παράφρονα Μπους, πατέρα και υιό, (ελπίζω να μην τριτώσει το κακό στις επερχόμενες εκλογές του Νοεμβρίου της χρονιάς που μας έρχεται,) διέπραξε το μεγάλο της, το κεφαλαιώδες λάθος της: ξέχασε το παρελθόν της. Ειδικότερα η Γαλλία, που αναδημιουργήθηκε από τις στάχτες της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χάρις στη μεγαλοφυΐα του Ντε Γκολ και που ακόμα κι ο Μιτεράν πριν αρρωστήσει την δόξασε, οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας που ακολούθησαν προέρχονταν από τις τάξεις των ?απαρατσίκ? του ενός ή του άλλου κόμματος. Κι έφτασε στις μέρες μας να κινδυνεύει από ποιον; Από την κόρη του αρχιφασίστα Λεπέν. Αφού διέλυσε τη Λιβύη επί πολέμαρχου Σαρκοζί και δεν προστάτευσε την παραδοσιακά πιστή σε αυτήν γαλλόφωνη σχεδόν Συρία στηρίζοντας τον ακλόνητο όπως αποδείχτηκε Ασντ, τι να περιμένεις; Η Ευρώπη τους μονάρχες και τους σεΐχηδες των Εμιράτων, του Κατάρ κ.τ.λ. που απροκάλυπτα χρηματοδοτούν εδώ και χρόνια τους τζιχαντιστές (έστω για θρησκευτικούς λόγους) δεν τους άγγιξε. Οπότε;».

Ποια είναι η επόμενη ημέρα για την Ελλάδα που καλείται να αντιμετωπίζει μείζονα οικονομικά προβλήματα και ταυτόχρονα το Προσφυγικό; Δύο ζητήματα δηλαδή που ενισχύουν τις ακραίες φωνές και ενδυναμώνουν τις ακροδεξιές αντιλήψεις.

«Εμείς ως ο αδύναμος κρίκος της Ε.Ε. με την καταστροφή που μας έφερε το πρώτο μνημόνιο όπου προστέθηκε ένα δεύτερο κι ένα τρίτο, που το παλέψαμε έξι μήνες, χωρίς νίκη, γιατί το νοίκι δεν μπορεί να μειωθεί όταν ήδη έχεις υπογράψει χωρίς διαπραγμάτευση το πρώτο και μοιραίο συμφωνητικό, μας ήρθε μποναμάς και το προσφυγικό, όπου δεν φταίξαμε καθόλου, αντίθετα με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που στήριζαν τους αντικαθεστωτικούς της Συρίας και τώρα πρέπει ν’ απολογούμαστε για τις υποδομές που δεν έχουμε κ.τ.λ. κ.τ.λ. Αλλα, όπως και στη Γαλλία που προανέφερα, έτσι και σε μας, τους δύο πολιτικούς μας που μας πήγαν μπροστά, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ανδρέα Παπανδρέου (πριν αρρωστήσει κι αυτός) τους διαδέχτηκαν είτε αρχιλογιστές πρωθυπουργοί, είτε πρωθυπουργοί με εθνικιστικά απωθημένα. Τώρα ο Τσίπρας καλείται να μαζέψει τα απόνερα. Μα είναι τόσο δηλητηριασμένα (τοξικά τα λένε σήμερα) που χρειάζονται φίλτρα ειδικά που δεν τα διαθέτει, όχι η χώρα μας, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης. Οπότε κι εδώ κινδυνεύουμε από την ίδια ακροδεξιά, όπως κι η σύμμαχη Γαλλία».

Ημερησία