Να άγγιζα λίγο τη συμπυκνωμένη αγάπη - Της Ρίτσας Μασούρα

Τι είναι για τον καθέναν από μας τα Χριστούγεννα;

Η αλήθεια είναι ότι χρόνια τώρα συνδέουμε τα Χριστούγεννα με την καταναλωτική φρενίτιδα, με τις μέρες του καθισιού μας και με τη σχεδόν υστερική τάση ανταλλαγής δώρων. Εκδηλώνουμε βεβαίως και κάποια αισθήματα, νοιαζόμαστε λίγο περισσότερο για τους φτωχούς τούτου του κόσμου, μπαίνουμε επιφανειακά και επιπόλαια στη φιλανθρωπική λογική της ημέρας, επισκεπτόμαστε εγκαταλελειμμένους σε θλιβερά γηροκομεία ετοιμοθάνατους συγγενείς μας και δίνουμε με στυλ τσιγκούνη πλουσίου μπουρμπουάρ στο γκαρσόνι ή λίγα παραπάνω σεντς στον νεαρό Πακιστανό που μας την έχει στημένη στα φανάρια.

Αυτού του είδους οι αβρότητες ενισχύουν, στιγμιαία έστω, τον διαταραγμένο ψυχισμό της υπόλοιπης χρονιάς και μας βοηθούν να ισορροπήσουμε ανάμεσα στην εργασιακή λαίλαπα και στην ενοχοποιητική επιθυμία να χωθούμε για λίγο στη φενάκη των σκονισμένων ηθικών αξιών. Όχι, μη διαμαρτύρεστε. Κατά βάθος, αυτό συμβαίνει στους περισσότερους από μας. Απλώς, είναι ο φθίνων συντηρητισμός, αλλά και ο υπέρμετρος ατομικισμός που αναπτύξαμε στο μεταξύ, που δεν μας αφήνουν να παραδεχθούμε ότι δεν είμαστε ηθικά πρότυπα για κανέναν, ότι δεν μας διακατέχει ο κλασικός αλτρουισμός και ότι προ καιρού έχουμε χάσει την τέχνη να είμαστε χρήσιμοι και καταδεκτικοί.

Κακά τα ψέματα, όμως. Οι μέρες των Χριστουγέννων έχουν προ πολλού χάσει τη μαγεία που τους πρέπει, παρά τα ατέλειωτα λαμπιόνια της πόλης που κάνουν τις νύχτες μαγικές. Ο μικρός Χριστός που αναπαρίσταται σε κάθε γωνιά του δυτικού κόσμου, η χαμηλοβλεπούσα Παναγιά, ο Ιωσήφ, οι μάγοι, οι μυρουδιές από το λιβάνι, η ανάσα των ζώων, αποτελούν κομμάτι μιας πολιτισμικής συνήθειας που ελάχιστα σχετίζεται με το πραγματικό γεγονός της γέννησης του Θεανθρώπου. Ακόμη και τα παιδιά που δικαιούνται να ζουν πότε πότε σε συνθήκες παραμυθιού, τα παιδιά που χρειάζεται να στήσουν μέσα τους νωρίς αμυντικούς μηχανισμούς, ακόμη κι αυτά λοιπόν, έχουν μονίμως στο στόμα την ερώτηση: «Τι θα μου πάρεις, τι θα μου πάρεις;».

Κι είναι λογικό να εξαντλείται εκεί η σχέση τους με τα Χριστούγεννα. Στην εποχή των ταχύτατων αλλαγών στην τεχνολογία –σήμερα κοιτάζεσαι στον καθρέφτη και είσαι εσύ και την επομένη ξανακοιτάζεσαι και ανακαλύπτεις ότι έχεις αντικατασταθεί από ένα ρομπότ– που κανείς δεν μπορεί εύκολα να σου πει τι σημαίνει ηθική, τι σημαίνει δέσμευση, αυταπάρνηση ή τι σημαίνει να ’χεις φιλότιμο, αυτό το υφέρπον κλίμα της ελάχιστης δυνατής προσέγγισης του σπουδαίου θέματος των Χριστουγέννων είναι απόλυτα δικαιολογημένο.

Ο άνθρωπος είναι ον προσαρμοστικό. Πώς θα είχε επιβιώσει, άλλωστε, αν δεν ήταν ακριβώς αυτό. Και προκειμένου να δηλώνει παρών σε όλα τα επίπεδα ζωής ακολουθεί τη ροή του ποταμού. Αν ο ποταμός εκβάλει στη θάλασσα κι αυτός μαζί του. Αν προς το τέλος του δημιουργεί δέλτα, μόνον όταν φτάσει σ’ εκείνο το σημείο θα αποφασίσει ποιο κανάλι θα ακολουθήσει. Ποτέ δεν σκέφτεται, όμως, ότι μπορεί πέφτοντας στη θάλασσα να πνιγεί και το πτώμα να εκβραστεί κάπου πολύ μακριά. Μακριά από τους ανθρώπους που είχε συνηθίσει να υποτιμά ή να υπερτιμά, να κολακεύει, να χαϊδεύει, αλλά και να περιφρονεί.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, είναι φυσικό να προσαρμόζεται σε ό,τι η άρχουσα καταναλωτική τάξη του επιβάλλει. Και φυσικά, ούτε λόγος για την αναζήτηση της θρησκευτικότητας των ημερών. Ο προβληματισμός για το Θείο –ό,τι κι αν σημαίνει αυτό– αποτελεί πολυτέλεια. Δεν αφορά τα Gucci, δεν είναι Prada, δεν είναι κάτι πολύ φανταχτερό και αναγνωρίσιμο, αν εξαιρέσουμε τα στολίδια.

Αν κάποιος με ρωτούσε τι θα έκανα για να αισθανθώ τη διαφορετικότητα τούτων των ημερών, δεν θα ’ξερα τι να του απαντήσω. Θα χρειαζόμουν χρόνο για να αποπροσανατολίσω λίγο το κατευθυνόμενο μυαλό μου, να χαϊδέψω τα συναισθήματά μου που ζουν εν υπνώσει. Ναι, πίστωση χρόνου θα ’θελα. Κι ίσως έβρισκα το κουράγιο να αναλογιστώ γιατί γεννήθηκε ο Χριστός, γιατί τον σταύρωσαν αργότερα αυτοί που τον σταύρωσαν, γιατί οι μαθητές του ξεχύθηκαν στην οικουμένη. Να φύγω λίγο πιο πέρα από την τετριμμένη απάντηση ότι ο Χριστός και η θρησκεία που δημιουργήθηκε γύρω του ήταν μια ακόμη ανθρώπινη ανάγκη: η κάλυψη της ύπαρξής μας, η δικαιολογία του περάσματος μας από τη Γη, η απλουστευτική προσέγγιση της θεωρίας της εξέλιξης ή της ευφυούς δημιουργίας. Να άγγιζα λίγο τη συμπυκνωμένη αγάπη.

globalview.gr