Καζαντζάκη Οδύσεια - Θα φανεί -

Γραφει ο Ζαγλαρης Γιαννης, εκ Τσαριτσανης

Η '''Οδύσεια'''-(sic)- είναι το έπος, που ο ποιητής Νίκος Καζαντζάκης συνέθεσε ως συνέχεια της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ του Ομήρου. Ο Όμηρος διηγείται τις μετά το πέρας του Τρωικού πολέμου περιπέτειες του Οδυσσέα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του μέχρις ότου επιστρέψει και επανεγκατασταθεί στο βασίλειο του στην Ιθάκη. Εξ αντιθέτου ο ΝΚ αρχίζει την σύνθεσή του από εκεί όπου τελειώνει ο Όμηρος. Μας περιγράφει τις περιπέτειες του Οδυσσέα κατά τη διάρκεια ενός φανταστικού ταξιδιού του, που ξεκινάει μια κάποια στιγμή μετά την επιστροφή του στην Ιθάκη και σταματάει μέχρις οτου ανταμώσει στην αλλη άκρη του κόσμου, στον Νότιο Πολο, τον Αρχοντα των Αρχόντων, τον Χάροντα.

Δεχόμαστε, οτι κάθε κείμενο αποτελειται από 2 μέρη. Τόσο από ύλη οσο και από πνεύμα, γι’αυτό και μιλάμε για "πνευματικά δικαιώματα" και "ελεύθερη διακίνηση ιδεών", (βλ.αντιστοιχα λημματα στην ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ). Το καίριο ερώτημα, που τίθεται από τα πολύ παλιά, άγνωστο από πότε, είναι αν προηγείται η ύλη του πνεύματος ή το πνεύμα της υλης και αν γίνεται, ώστε η ύλη να μετουσιώνεται σε πνεύμα.

Πρόκειται για 2 ιστορικές απόψεις, οι οποίες και συντηρούν τη γνωστή ιστορική διαμάχη μεταξύ βαρβάρων και Ελλήνων. Επικρατέστερη είναι η άποψις των βαρβάρων, που κυβερνούν την οικουμένη, η οποία υποστηρίζει, ότι η ύλη είναι η μοναδική πραγματικότητα στο Σύμπαν. Πολύ περισσότερο μάλιστα, όταν  ο κατ' εξοχήν εκπρόσωπος της, το χρήμα, εξαγοράζει τους παντες και τα πάντα. Aφoυ όλοι και όλα ενώπιον του χρήματος υποκλίνονται ασυζητητί, στην ύλη ανήκουν όλα τα πρωτεία. Σε τι ωφελεί άλλωστε η ελληνική αντίληψη της πραγματικότητας, που επιμένει, ότι στο πνεύμα ανήκουν τα όποια πρωτεία και οτι δια μαθηματικής περιγραφής επιτυγχάνεται η μετουσίωση της ύλης σε πνεύμα φανερώνοντας με τον τρόπο αυτό αθανασία ψυχής του γένους των Ελλήνων; Πρόκειται απλούστατα για την λεγόμενη διάκριση του είδους, που για όλους εμάς τους υπόλοιπους στην ουσια, οπως εμεις την αντιλαμβανομαστε, δεν είναι παρά μια κάποια "ρετσινιά".

Κατά συνέπεια ο αναγνώστης της Οδύσειας του ΝΚ ευρίσκεται ενώπιον 2 επιλογών. Εναπόκειται καθαρά στην ελευθέρα αυτού βούληση, αφού επεξεργασθεί την ύλη, που απλόχερα του προσφέρει ο ποιητής, είτε να προσκολληθεί σε αυτή και να καταλήξει μαζί με τον Οδυσσέα στον θάνατο, είτε να την μετουσιώσει σε πνεύμα και να καταλήξει μαζί με τον ποιητή ως ψυχη συγγενης στην αθανασία.

Μέχρι σήμερα οι κριτές/μελετητές της Οδυσειας του ΝΚ έχουν ασχοληθεί και ασχολούνται με το φθαρτό μέρος του εργου του. Με την ύλη και μόνον μ' αυτή. Δεν παιρνουν καθολου στα σοβαρά δηλώσεις του συγγραφέα οπως"...τροφοδοτώ με γεωμετρική λογική και με άφθονη γνωσιολογική θροφή την Παραφροσύνη..."(βλ. ΤΕΤΡΑΚΟΣΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΤΟΝ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ, Gottesgab,20.8.1929). Καθως και στη συνεχεια σε μια αλλη επιστολη προς τον Knoes 8.4.55 "...η σωτηρια μου, ως πνευματικου ανθρωπου, εξαρταται απο την Οδυσσεια.Αν ζησει αυτη, θα ζησω κι εγω".

Να περιμένουμε αραγε, ότι θα φανερωθεί στις μέρες μας, "... αρτι δι' εσοπτρου εν ανιγματι, τοτε δε προσωπο προς προσωπο ...", (βλ. Α επιστολη ΠΑΥΛΟΥ προς Κορινθιους),η αορατα δεδομενη μαθηματικη/γεωμετρική περιγραφή του ιστορικου γιγνεσθαι με την Οδυσεια του ΝΚ, έστω και αν τόσο πολύ  πολεμιεται; Θα φανεί.