Με αφορμή κάποια αναθεώρηση - Του Απόστολου Βεργή

Λίγοι ηγέτες κατάλαβαν από νωρίς το τι θα πει φθορά, συνήθεια, κόπωση και αποσύρθηκαν εγκαίρως, κερδίζοντας και υστεροφημία, αλλά και αφήνοντας έργο καθαρό, όντας προστατευμένοι από την αλαζονεία την οποία κουβαλούν οι εξουσίες  - και απ' την καθημερινή τριβή. Αν κάτι έχει επιτευχθεί στις ΗΠΑ είναι η προστασία της κοινωνίας από μακρές πολιτικές κυριαρχίες, αλλά και η προστασία των ίδιων των ηγετών από την αλαζονεία της μονιμότητας. Αυτό έχει επιτευχθεί δια της θεσμοθετήσεως ορίου δύο τετραετιών για τους κυβερνήτες και, βέβαια, δια του σεβασμού αυτού του κανόνα.

Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν έχει βρει εφαρμογή τέτοιος κανόνας. Πιθανότατα δεν υπάρχει η κουλτούρα - δεν υπάρχει και η θέληση. Στη Ρωσία ένας παρόμοιος κανόνας γελοιοποιήθηκε από τον πρόεδρο Πούτιν ο οποίος μετατράπηκε, για λίγο καιρό, σε πρωθυπουργό, και για να επιστρέψει πάλι στον προεδρικό θώκο με την πρώτη ευκαιρία.

Οι παραδόσεις παίζουν σπουδαίο ρόλο καθώς αποτελούν ψυχολογικά ριζώματα στις μάζες:  Οι Ρώσοι αναζητούν δεσποτικούς ηγέτες, οι Γερμανοί αναζητούν ηγέτες πρακτικούς που να αναδεικνύουν τον παν - γερμανισμό, οι Ισπανοί έχουν παράδοση αναρχισμού, οι Έλληνες ψάχνουν για εθνάρχες, οι Τούρκοι για αφέντες, οι Γάλλοι για προέδρους ισχυρούς, οι Βρετανοί για διαχειριστές της αυτοκρατορίας, οι Αιγύπτιοι για δικτάτορες κ.ο.κ. .

Δεν είναι τυχαία η τάση αναζητήσεως των Ελλήνων για εθνάρχες. Το νεο -ελληνικό Έθνος είναι ακόμα νεαρό, με αρκετά κενά να συνθέτουν το εθνικό του Είναι. Η μη ύπαρξη εθνικής αστικής τάξεως (είμαι σύμφωνος με τις θέσεις των Π. Κονδύλη, Ν. Δήμου κτλ), η μακροχρόνια εξωτερική κηδεμονία (είτε με την τοποθέτηση αλλοεθνών βασιλιάδων, είτε δια των οικονομικών ελέγχων, είτε δια ξενοκίνητων δικτατοριών, είτε δια της τοποθετήσεως συγκεκριμένων κυβερνήσεων από τους κηδεμόνες, είτε δια απ' ευθείας επεμβάσεων, βλέπε: Δεκεμβριανά, Νοεμβριανά κτλ), είναι κάποιοι από τους παράγοντες που έχουν συνεισφέρει  στη δημιουργία των κενών και κάναν τους Ελληνες να ψάχνουν  ηγέτες που να κυριαρχούν πρωτίστως εθνικά (γιαυτό και συχνά εθνο-δελφίνοι καταφεύγουν σε καραγκιοζιλίκια για να δείξουνε εθνικισμό). Το κάνουν κατά κόρον οι συντηρητικοί - μα και η αριστερά δεν πάει πίσω. Και ειν' αυτή η διαρκής αναζήτηση ο πλέον γόνιμος αγρός λαϊκισμού.

Η αναζήτηση από τις μάζες του ενός είναι παράγοντας - τροχοπέδη για την δημοκρατία, είναι λίπασμα που ενισχύει το Εγώ των εκάστοτε ηγετών (και των πέριξ αυτών) και που δημιουργεί διαπλοκές και εσωτερική ανάγκη μονιμότητας.

Πώς θα ήταν άραγε η Ελλάδα εάν το πολίτευμά της ήταν προεδρική δημοκρατία, ο πρόεδρος είχε οκταετές όριο θητείας, η βουλή ανανεωνόταν ανά τριετία, με ψηφοδέλτια που να δίνουν στους εκλέκτορες τη δυνατότητα να επιλέγουν πρόσωπα (βουλευτές) ανεξαρτήτως των κομμάτων προελεύσεως αυτών, οι υπουργοί  να 'χαν κι αυτοί όρια στις θητείες τους (και κατώτατα) και μέσω διαδικτύου, ο έλεγχος από την κοινωνία να ήταν διαρκής;

Αναθεωρήσεις του συντάγματος, αυτός ο τόπος γνώρισε πολλές μετά το 1974 - ουδεμία ουσιαστική, ουδεμία αποτελεσματική, ουδεμία προοδευτική, ουδεμία με πρόταγμα τον έλεγχο της διαχειρίσεως και την ευημερία. Βεβαίως, λίγοι έδειξαν την ενόχλησή τους, διότι κοινωνία και πολιτικές εξουσίες ως και το 2016 πορεύθηκαν (και πορεύονται) εντός ενός κόσμου γνησίως νεο - ελληνικά ονειρικού και βολεμένου.

Σήμερα ο τόπος βρίσκεται ξανά απέναντι σε μία πιθανή αναθεώρηση. Όσοι ακόμα σκέφτονται σε αυτό τον τόπο, βλέπουν το όνειρο ξανά, βλέπουν ότι θα αναθεωρηθούν λεπτομέρειες (για να ρυθμιστούν κάποιες εξουσιαστικές ισορροπίες) και η ουσία πάλι θα εξοριστεί απ' το ελληνικό παρόν κι αργότερα θα μας μιλάνε πάλι για χαμένες ευκαιρίες.

*Συγγραφέας - Ποιητής