«Θρίλερ» με τους Τούρκους στρατιωτικούς που ζητούν άσυλο: Τι προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο

Σε διπλωματικό θρίλερ δείχνει να εξελίσσεται η υπόθεση των Τούρκων στρατιωτικών που, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στη γείτονα, κατέφυγαν στην Αλεξανδρούπολη με ελικόπτερο, όπου και ζήτησαν άσυλο στη χώρα μας.

Οι Τούρκοι στρατιωτικοί που επέβαιναν στο ελικόπτερο, τύπου Blackhawk, οδηγήθηκαν το πρωί στον εισαγγελέα Αλεξανδρούπολης. Στην προσπάθειά τους να διαφύγουν τις συλλήψεις, επικαλέσθηκαν μηχανική βλάβη για να τους επιτραπεί η προσγείωση στον ακριτικό αερολιμένα, προκειμένου στη συνέχεια να ζητήσουν πολιτικό άσυλο.

Σύμφωνα με πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ το αυτόφωρο δικαστήριο θα γίνει πιθανότατα τη Δευτέρα, ενώ το κατηγορητήριο που τους βαρύνει αφορά σε παράνομη είσοδο στην Ελλάδα και απόπειρα διατάραξης των διεθνών σχέσεων της χώρας. Αμέσως μετά θα κινηθεί η διοικητική διαδικασία απέλασής τους, η οποία εκτιμάται πως δεν θα εκτελεστεί άμεσα δεδομένου ότι ήδη έχουν αιτηθεί πολιτικού ασύλου.

Το επίσημο αίτημα χορήγησης πολιτικού ασύλου θα υποβάλουν οι οκτώ συλληφθέντες στην Υπηρεσία Ασύλου, στη Ν. Χιλή Αλεξανδρούπολης, η οποία θα πρέπει να αποφανθεί σε διάστημα δύο-τριών εβδομάδων για την αποδοχή ή απόρριψη του αιτήματος. Η ίδια υπηρεσία θα αποφασίσει και για το εάν θα συνεχιστεί η κράτηση των συλληφθέντων ή θα αφεθούν ελεύθεροι.

Εφόσον κριθούν φυλακιστέοι η κράτηση των Τούρκων στρατιωτικών θα συνεχιστεί από την Διεύθυνση Αστυνομίας Αλεξανδρούπολης στο κέντρο κράτησης Φερών, έως ότου η επιτροπή ασύλου αποφανθεί επί του αιτήματός τους.

Σημειώνεται ότι το ελικόπτερο έχει επιστραφεί στην Τουρκία.

Τι λέει η Σύμβαση της Γενεύης

Βάσει της Σύμβασης της Γενεύης του 1951, «πρόσφυγας» είναι ένα άτομο που βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής του ή του τόπου κατοικίας του, έχει δικαιολογημένο φόβο δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ορισμένη κοινωνική ομάδα ή λόγω πολιτικών πεποιθήσεων και εξαιτίας αυτού του φόβου δίωξης αδυνατεί ή δεν επιθυμεί να απολαμβάνει την προστασία αυτής της χώρας ή την επιστροφή σ' αυτήν.

Η Ελληνική νομοθεσία υιοθετεί τη Σύμβαση της Γενεύης για το Καθεστώς των Προσφύγων, όπως κάνουν και οι συναφείς Κανονισμοί και οι Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επίσης αποτελούν νόμο για την Ελλάδα. Η χορήγηση ασύλου δεν αποτελεί πράξη φιλανθρωπίας αλλά υποχρέωση της χώρας με βάση τις διεθνείς συνθήκες και την ελληνική νομοθεσία.

Οι Τούρκοι στρατιωτικοί μπορεί να επικαλεστούν τον τελευταίο «πυλώνα» (περί πολιτικών πεποιθήσεων), ωστόσο αξίζει να σημειωθεί πως, όσον αφορά στο αν ένας στρατιώτης μπορεί να θεωρηθεί πρόσφυγας, βάσει της Σύμβασης, «ο πρόσφυγας είναι πολίτης. Ένα άτομο που συνεχίζει να παίρνει μέρος σε στρατιωτικές δραστηριότητες δεν μπορεί να λάβει άσυλο».

Όσον αφορά στη «διεθνή προστασία», σύμφωνα με τον νόμο, είναι το καθεστώς πρόσφυγα (δηλαδή η χορήγηση ασύλου) και το καθεστώς επικουρικής προστασίας.

Επικουρική προστασία

Οι προϋποθέσεις χορήγησης του καθεστώτος αυτού διέπονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το καθεστώς επικουρικής προστασίας χορηγείται σε πρόσωπα που κινδυνεύουν να υποστούν σοβαρή βλάβη στη χώρα καταγωγής τους.

Η σοβαρή βλάβη, σύμφωνα με το νόμο, συνίσταται σε:

α) θανατική ποινή ή εκτέλεση, ή

β) βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία

ή γ) σοβαρή προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου λόγω βίας ασκούμενης αδιακρίτως σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης.

Το άσυλο και η επικουρική προστασία είναι πολύ παρεμφερή καθεστώτα, συμπεριλαμβάνονται δε στον ενιαίο όρο 'καθεστώς διεθνούς προστασίας', που σημαίνει ότι ένα άτομο απολαμβάνει προστασία από τη διεθνή κοινότητα / ένα άλλο κράτος, επειδή η δική του χώρα δεν μπορεί ή αρνείται να τον προστατεύσει (δηλαδή να του εξασφαλίσει τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματά του).

Υπενθυμίζεται πως ανοιχτό άφησε το ενδεχόμενο επαναφοράς της θανατικής ποινής ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Μπιναλί Γιλντιρίμ- ενώ υπήρξαν ευρύτατα περιστατικά βίας σε βάρος στρατιωτικών στον απόηχο του αποτυχημένου πραξικοπήματος.

Σημειώνεται πάντως πως η κυβερνητική εκπρόσωπος, Όλγα Γεροβασίλη, δήλωσε το Σάββατο πως θα τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες από το Διεθνές Δίκαιο, ωστόσο «λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη ότι οι συλληφθέντες, στη χώρα τους κατηγορούνται για παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας και απόπειρα κατάλυσης της Δημοκρατίας».

Διαψεύσεις από το ΥΠΕΞ

Επίσης, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διέψευσε τη δήλωση που έκανε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σύμφωνα με την οποία ο Έλληνας ομόλογός του τον διαβεβαίωσε για την άμεση έκδοση των 8 Τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν άσυλο στη χώρα μας. Από πλευράς του, ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι το θέμα θα εξεταστεί με βάση όσα προβλέπονται από τη σχετική ελληνική και διεθνή νομοθεσία και θα τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες από το Διεθνές Δίκαιο, ωστόσο, όπως σημείωσε και η κ. Γεροβασίλη λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη ότι οι συλληφθέντες κατηγορούνται στη χώρα τους για παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας και απόπειρα κατάλυσης της Δημοκρατίας.

Σε επικοινωνία που είχε η HuffPost Greece με το υπουργείο Εξωτερικών αναφορικά με ανάρτηση στο twitter που έκανε ο Τούρκος ΥΠΕΞ και τον όρο «προδότες» που φέρεται ότι χρησιμοποίησε ο Έλληνας ΥΠΕΞ, όσο και το ότι φέρεται να διαβεβαίωσε τον ομόλογό του για την έκδοση το συντομότερο δυνατό των 8 Τούρκων πολιτών, δηλώσεις που έρχονται σε αντίθεση με την ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου, εκπρόσωπος ενημέρωσης ούτε διέψευσε, όμως ούτε και επιβεβαίωσε και παρέπεμψε στην εκδοθείσα ανακοίνωση η οποία όπως τόνισε καλύπτει πλήρως το σκεπτικό του υπουργού.

Ωστόσο λίγο αργότερα διπλωματική πηγή επικοινώνησε με τη HuffPost Greece και διέψευσε το περιεχόμενο της συνομιλίας μεταξύ των ΥΠΕΞ των δύο χωρών όπως το απέδωσε ο κ. Τσαβούσογλου με την ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Σημειώνεται ότι προβληματισμούς για το ενδεχόμενο έκδοσης στην Τουρκία των στρατιωτικών έχει εκφράσει ο νομικός Αλέξανδρος Λυκουρέζος, αναφέροντας πως «Η έλλειψη διμερούς σύμβασης περί έκδοσης με την Τουρκία επιβάλλει την τήρηση των κανόνων της ελληνικής ποινικής δικονομίας, η οποία –μεταξύ άλλων– ορίζει ότι η έκδοση απαγορεύεται αν πρόκειται για έγκλημα που κατά τους ελληνικούς νόμους χαρακτηρίζεται πολιτικό ή στρατιωτικό ή όταν από τις περιστάσεις προκύπτει ότι η έκδοση ζητείται για λόγους πολιτικούς, γεγονός που θα κριθεί εκ παραλλήλου και με τη διατύπωση της κατηγορίας που τελικώς αποδοθεί από τις τουρκικές αρχές».

Κώστας Μαυραγάνης

The Huffington Post