Η γνωριμία με το Πανεπιστήμιο - Της Μαρίας-Ελένης Γκογκίδη*

Οι τελευταίες ημέρες του πρώτου φθινοπωρινού μήνα προσφέρουν την κατάλληλη ευκαιρία σε νεαρούς πρωτοετείς να συνειδητοποιήσουν πως πέραν των επισχέσεων εργασίας, της ανυπαρξίας του μετρό, της ρύπανσης και δεκάδων άλλων προβλημάτων, υπάρχει  ένας ακόμη θρόμβος στι αρτηρίες της ελληνικής πραγματικότητας. Και αυτός φυσικά δεν είναι άλλος από την Τριτοβάθμεια Εκπαίδευση και το Πανεπιστήμιο.

Η πρώτη εμπειρία κατά την διάρκεια των εγγραφών ήταν η αναμενόμενη, βάσει όσων είχα πληροφορηθεί , αλλά και εξαιρετικά απογοητευτική  - ιδίως όταν αναλογίζεται κανείς τον κόπο και την προσπάθεια που καταβάλλει προκειμένου να έχει πρόσβαση σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον. Ασφαλώς δεν αναφέρομαι στην ποιότητα των σπουδών, διότι αφενός μου είναι άγνωστη ακόμη και αφετέρου δεν επιβεβαιώνεται η απαξίωσή τους, αν λάβει κανείς υπόψη το πλήθος των  ελλήνων  φοιτητών που διαχρονικά διαπρέπουν εξωελλαδικά  μετά την ολοκλήρωση των βασικών σπουδών τους.

Η αναφορά μου σχετίζεται με την αποπνικτική ατμόσφαιρα ενός κατά τα άλλα εκπαιδευτικού χώρου, ο οποίος θα έπρεπε να ακτινοβολεί μία αίσθηση ελευθερίας, πνευματισμού και κοινωνικότητας. Δυστυχώς, η πραγματικότητα διέψευσε τις ρομαντικές θεωρίες και τις λυρικές μου σκέψεις.  Θα περίμενε κανείς έναν κατάλογο κατηγοριτηρίων σχετικά με την υγιεινή, ωστόσο τίποτα δεν ενόχλησε τόσο την αισθητική και την διάθεσή μου όσο ο εξαναγκασμός μου να γίνω μέλος μίας διαμάχης, πρωτού ακόμα εγγραφώ στο τμήμα μου, να κάνω «φίλους» και ως εκ τούτου «εχθρούς». Μίας διαμάχης που με το πρόσχημα της πολιτικοποίησης, της ενεργής συμμετοχής στα κοινά, διχάζει παρά ενημερώνει και συσπειρώνει.

Αυτή η «μάχη των μαχών» για το πλήθος των στελεχών που θα συγκεντρώσει μία παράταξη και όχι για τις ιδέες, για τον προοδευτισμό για την διαλακτικότητα, εν τέλει για την αλλαγή. Αισθάνθηκα πως στο βωμό της κοινωνικότητας και της ιδεοληψίας θυσιάζουμε ουσιώδη ζητήματα που αφορούν τόσο την ακαδημαϊκή καριέρα όσο και την ανθρώπινή μας υπόσταση. Δεν αντιλαμβάνομαι προσωπικά την σκοπιμότητα της κατηγοριοποίησης των φοιτητών – εντός του πανεπιστημιακού χώρου – ανάλογα με την ιδεολογία τους. Μία ιδεολογία που δεν αφορά ηθικές αξίες , αλλά κομματικά κίνητρα.

Οι γνωστοί σε όλους ξύλινοι πάγκοι που στήνονται την εβδομάδα των εγγραφών προκειμένου να προσφέρουν χαμόγελα, ευκαιρίες και φιλίες , έπειτα από το πέρας της εβδομάδας διαδραματίζουν ρόλο βωμού για την σφαγή της νεανικότητας, σε μία προσπάθεια προσφοράς θυσίας στην διαπλοκή. Η διαπλοκή αυτή δεν συνάδει με τον έρωτα στην εκπαίδευση για τον οποίο μίλησε ο Καστοριάδης. Και ο οποίος είναι απαραίτητος, αλλά φοβάμαι πως ολοένα εντείνεται η απόπειρα ταύτισης της κοινωνικοποίησης και της πολιτικοποίησης με έναν αθέμητο κομματικό μηχανισμό. Κανείς δεν αμφισβήτησε πως η εκπαίδευση παρέχει τα εχέγγυα, ώστε να διαμορφωθεί η πολιτική. Ουδέποτε όμως, ωφέλησε η αναγωγή της πολιτικοποίησης σε μείζονα στόχο της εκπαίδευσης.

Ταυτόχρονα εξίσου βλαπτική κρίνεται η δαιμονοποίηση της ταύτισης με κάποια ιδεολογία ή και η υπηρέτηση των αξιών που αυτή εκπροσωπεί. Ούτως ή άλλως διανύουμε εποχές όπου η αδράνεια, η αποχή από την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα θα έπρεπε όχι απλώς να μας ανησυχεί, αλλά να μας τρομάζει, καθώς υποθάλπει το δογματισμό, που βρίσκει εύκολους αποδέκτες και μετέπειτα υποστηρικτές. Αλλά ό τρόπος που κάποιοι νέοι επιλέγουν να λάβουν μέρος στην σκακιέρα των εξελίξεων τους εξαπατά, ματαιώνει τις κατά τα άλλα ειλικρινείς και καλόβουλες φιλοδοξίες τους και εν τέλει τους απογοητεύει, καθιστώντας τους πολλές φορές ανήθικους και άρα ανίκανους να προσφέρουν ουσιαστικά. Ειδικότερα, η αποστροφή μεγάλου μέρους του φοιτητικού κόσμου προς το ενδοπανεπιστημιακό πολιτικό κύκλωμα επιβεβαιώνει την αποδυνάμωση και την σταδιακή κατάρρευση του τελευταίου.

Σε αυτό το σημείο έγκειται η ανάγκη αναθεώρησης της αντίληψής μας περί δραστηριοποίησης κατά την διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών. Διότι σε αυτό το στάδιο τίθενται τα θεμέλια για την εξέλιξη μίας ολόκληρης κοινωνίας. Τι μας συμφέρει περισσότερο; Η σύγκρουση ή η σύγκλιση; Η τελευταία, πάντως , δεν περατώνεται πίσω από πάγκους. Περατώνεται όμως, όταν οι πάγκοι ενώνονται και δίνεται το βήμα στον καθένα – δεξιό, αριστερό, αλλοδαπό, θεωρητικό, θετικό, να εκφέρει κάποια άποψη δίχως να εκπροσωπεί με την άποψη ένα κόμμα, αλλά ένα συλλογικό συμφέρον. Η συγκρότηση ενός φοιτητικού κοινοβουλίου το οποίο θα επανδρώνεται με εκλεγμένους από την φοιτητική κοινότητα «βουλευτές» θα τερματίσει οριστικά τους διαχωρισμούς και τις αντιπαλότητες. Θα δώσει φωνή και δεν θα βάλει ταμπέλες.

Είναι δεδομένο πως όσο περισσότερο υφιστάμεθα αυτόν τον καταιγιστικό βομβαρδισμό φυλλαδίων και ψηφοδελτίων δεν καταθέτουμε συναινετικά σε ένα κοινό χαρτί, τα προβλήματα αναφορικά με την Τριτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία σε μεγάλο βαθμό  «παραγοντίζει». Αυτό φυσικά δεν συνάδει με το κύρος που όφειλε να εκπέμπει ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα, ενώ παράλληλα προκαλεί αηδία σε πλήθος ανθρώπων που από τα νεανικά τους χρόνια απορρίπτουν κάθε ενδεχόμενο ανάμειξης στα πολιτικά πράγματα, όχι μόνο κατα την διάρκεια της φοίτησης, αλλά και μελλοντικά. Η κατάσταση αυτή είναι καταδικαστέα, αλλά και ντροπιαστική καθώς υποβαθμίζει ανεπανόρθωτα την ουσία του κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι.

*Μαρία Ελένη Γκογκίδη

Φοιτήτρια Φιλολογίας , Α.Π.Θ.