Πολυκράτεια ἔργα - Του Σαράντου Καργάκου

Ο φίλος μου ὁ Πολυκράτης, ποὺ εὔχομαι πάντα νὰ ’χει τὴν καλοτυχία τοῦ περιώνυμου ἀρχαίου τυράννου τῆς Σάμου ἀλλ’ ὄχι καὶ τὸ τραγικὸ τέλος του, ἔχει ἀποκτήσει περίεργες οἰκολογικὲς καὶ πολιτικὲς ἀντιλήψεις. Ἔλεγε στὴν καλοκαιρινὴ μας συντροφιά: «Μὴ συζητᾶτε πολιτικὰ. Ρυπαίνετε τὴν ἀτμόσφαιρα» ἤ «Μὴ ρυπαίνετε τὴ θάλασσα. Μὴ συζητᾶτε πολιτικὰ». Δὲν φανταζόμουν ποτὲ ὅτι αὐτὸς ὁ ἄλλοτε βαθιὰ πολιτικοποιημένος ἄνθρωπος θὰ γινόταν τόσο ἀπολιτικός, ὥστε νὰ διατυπώνει θεωρίες τὶς ὁποῖες κακῶς, ὅπως λέει, δὲν συμπεριέλαβε ὁ Ἀριστοτέλης στὰ «Πολιτικὰ» του. Δύο ἀπὸ αὐτὲς μπόρεσα νὰ τὶς συγκρατήσω καὶ νὰ τὶς προσφέρω στοὺς ἀναγνῶστες πρὸς διεύρυνση τοῦ πολιτικοῦ του στοχασμοῦ. Ὁ πολιτικὸς λόγος, κατὰ τὸν λόγο τοῦ νεώτερου Πολυκράτη, τουλάχιστον ἐν Ἐλλάδι περιέχει δύο τύπους ἀλήθειας. Αὐτὴ ποὺ λέμε, ὅταν εἴμαστε ἐκτὸς ἐξουσίας, καὶ αὐτὴ ποὺ λέμε, ὅταν γίνουμε ἐξουσία. Ἔτσι κι ἀλλιῶς, ὅποια ἀλήθεια καὶ νὰ δώσεις ὁ ψηφοφόρος θὰ τὴν καταπιεῖ, ὅπως ἡ πέρκα ποὺ καταπίνει τὸ δόλωμα καὶ πιάνεται στ’ ἀγκίστρι. Παρεπόμενη τῆς πρώτης θεωρίας εἶναι καὶ ἡ δεύτερη: Ἐφόσον ὑπάρχει πίστη στὴν ὕπαρξη τῶν ἀγγέλων, πάντα θὰ ὑπάρχει καὶ πίστη πρὸς τοὺς πολιτικούς. Τόσοι καὶ τόσοι ἄνθρωποι ἐπὶ αἰῶνες πιστεύουν στὴν ὕπαρξη τοῦ παραδείσου, χωρὶς κανείς νὰ τὸν ἔχει δεῖ. Συνεπῶς, κατὰ τὸν Πολυκράτη, ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ τὸ γιατὶ γίνονται πιστευτὰ τὰ ὅσα ὑπόσχονται οἱ πολιτικοί. Δὲν εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἀληθολογοῦν. ἀπαραίτητο εἶναι νὰ ὡραιολογοῦν. Νὰ σχηματίζουν μὲ καλὰ διαλεγμένες λέξεις μιὰ ἰδέα εὐδαιμονίας ποὺ τουλάχιστον τὴν ὥρα τῆς ὁμιλίας ὁ λαὸς θὰ τὴν ζῆ σὰν μία φαντασιακὴ πραγματικότητα. Αὐτὸ, συνέχισε ὁ Πολυκράτης, εἶχε ἐπισημανθεῖ ἀπὸ τὴν κλασσικὴ ἀρχαιότητα. Συνηθίσατε, λέει ὁ δημαγωγὸς Κλέων στοὺς Ἀθηναίους, νὰ βλέπετε λόγια καὶ ν’ ἀκοῦτε ἔργα!

Ἔχει ἀποδειχθεῖ μὲ πλῆθος παραδείγματα ὅτι ὁ λαὸς ὅταν γίνεται μᾶζα, ἀποκτᾶ μιὰ εὐπιστία ποὺ τὸν κάνει νὰ τρέφεται μὲ παχιὰ λόγια –«βόεια ρήματα» τὰ ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι– καὶ ὄχι μὲ λόγια ἀλήθειας ποὺ εἶναι ἰσχνὰ καὶ πικρά. Ἐνόψει ἐκλογῶν μάλιστα κυριαρχεῖ ἡ ἀκόλουθη ἀρχὴ: Ὅταν μοιράζεις ἀἐρα, μὴν κάνεις οἰκονομία στὰ κομμάτια. Οἱ μᾶζες ἀρέσκονται στὴν ἀεροφαγία. Τὸ «ἀεροβατεῖν», δηλαδή τὸ περπάτημα στὸν ἀέρα, ἦταν πολιτικὸ ἄθλημα τοῦ λαοῦ μας ἀπὸ τὴν παλιὰ ἐποχὴ. Σὲ τούτη τὴν ἐποχὴ πῆρε ἔκταση πολλή. Δὲν μᾶς εἶπαν ὅτι θὰ τρῶμε μὲ χρυσᾶ κουτάλια ἅμα μποῦμε στὴν Εὐρώπη; Λές καὶ πρίν εἴμαστε στὴν Ἀφρικὴ! Μπήκαμε, φάγαμε (μερικοί παραφάγανε) καὶ τώρα τρῶμε τὶς σάρκες μας. Κι ὅμως ἐπιμένουμε νὰ θέλουμε νὰ εἴμαστε Εὐρώπη, ἐνῶ καθημερινὰ γινόμαστε Ἰσλάμ. Τώρα εἶναι δύσκολο νὰ ἀναχαιτισθεῖ τὸ κῦμα τῆς προσφυγιᾶς. Ἄν δὲν θέλει κανείς νὰ τὸν προλαμβάνουν τὰ γεγονότα, πρέπει νὰ σπεύδει νὰ τὰ προλαβαίνει αὐτὸς. Μπορούσαμε νὰ τὰ προλάβουμε, ὅταν ἦσαν στὴν ἀρχἠ. Ἀλλὰ τότε, ὅταν κάποιος τολμοῦσε νὰ ὑψώσει φωνή, χαρακτηριζόταν ρατσιστής. Οἱ «ψυχοπονιάρηδες» εἶχαν τὸν πρῶτο λόγο στὰ «μίντια». Τώρα δικαιολογημένα ὁ Ἐρντογὰν, ἄν φυσικὰ δὲν δολοφονηθεῖ μυστηριωδῶς, μπορεῖ νὰ μιλάει γιὰ ἀνακατάκτηση ὄχι μόνον τῆς Ἑλλάδος ἀλλὰ καὶ μεγάλου μέρους τῆς Βαλκανικῆς. Ὅλα αὐτὰ ἔκαναν τὸν φίλο μας τὸν Πολυκράτη νὰ ἔχει κατακαλόκαιρα μιὰ βαρυθυμιὰ καὶ νὰ μᾶς βαραίνει τὴν καρδιά. Τὸ φθινόπωρο δὲν φαίνεται νὰ τὴν ἐλαφρώνει. Ἀντὶ γιὰ πνοὲς δροσιᾶς ἔπεσαν πάνω μας οἱ φόροι.

Υ.Γ. Λίγα λόγια γιὰ τὸν ἀρχαῖο τύραννο τῆς Σάμου Πολυκράτη, ποὺ ἔμεινε διάσημος γιὰ τὰ «Πολυκράτεια ἔργα» του, ὅπως τὸ Εὐπαλίνειο ὑδραγωγεῖο, καὶ τὴν ἐξαιρετικὴ εὔνοια τῆς τύχης. Ἦταν τόσο τυχερὸς ποὺ ὁ Ἄμασις τῆς Αἰγύπτου χάλασε τὴν συμμαχία μαζί του, ἐπειδὴ πίστευε ὅτι αὐτὴ ἡ καλοτυχιὰ θὰ φέρει γρουσουζιά. Ὁ  Πολυκράτης τότε, σὰν δεῖγμα ἀτυχίας, πέταξε τὸ πολύτιμο δακτυλίδι του στὴ θάλασσα. Ἀλλ’ ὅταν κάποια ἑπόμενη μέρα ὁ μάγειράς του τοῦ σέρβιρε ψάρι, τὸ βρῆκε μέσα στὴν κοιλιά τοῦ ἐδέσματος. Πάντως, ὁ Ἄμασις βγῆκε ἀληθινὸς. Τὸ 523 π.Χ. ὁ Πέρσης σατράπης Ὀρσίτης τὸν παγίδευσε, τὸν συνέλαβε καὶ τὸν ἄφησε νὰ πεθάνει πάνω στὸ σταυρό.

Πηγή:  Κόντρα

Ημερομηνία:  01/10/2016

Σαράντος Ι. Καργάκος