Μιὰ φωνὴ ἀπὸ τὸ παρελθὸν - Του Σαράντου Καργάκου

Αφ’ Οτου ἐκδόθηκε (Νοέμβριος 2011) τὸ βιβλίο μου «Μικρασιατική ἐκστρατεία: Ἀπὸ τὸ ἔπος στὴν τραγωδία», πάνω στὸ ὁποῖο προσέκρουσαν πολλὲς περὶ «συνωστισμοῦ» μωρολογίες, ἔγινα παραλήπτης μιᾶς πεντάδας ἡμερο­λογιακῶν σημειώσεων, ἀνεκδότων ἐπιστολῶν, φωτογραφιῶν καὶ ἐγγράφων πού, ἄν ἔχω χρόνια ζωῆς, μὲ ὅλο αὐτὸ τὸν ὄγκο τῶν νέων μαρτυριῶν σκέπτομαι νὰ ἐκδώσω σὲ μιὰ 4η ἔκδοση τοῦ ἔργου μου ἕνα συμπληρωματικὸ τόμο μὲ τίτλο: «Μάρτυρες καὶ μαρτυρίες». Τὴν τελευταία βίβλο μαρτυριῶν παρέλαβα, μὲ τρόπο αἰφνιδιαστικὸ, στὰ μέσα Σεπτεμβρίου. Ἕνας κύριος μὲ ἐπισκέφθηκε ξαφνικὰ καὶ μοῦ ἐνεχείρισε ἕνα χειρόγραφο βιβλίο σὲ φωτοτυπία.

Τὸ βιβλίο ἔχει τίτλο «Τὰ ἀπομνημονεύματα ἑνὸς ἀγωνιστοῦ-Λοχίας Ἰωάννης Μιχ. Φίντζος». Πρόκειται γιὰ ἕνα εἶδος στρατιωτικῶν ἀπομνημονευμάτων ποὺ συνέγραψε ὁ δάσκαλος ἀπὸ τὸ Θεσπρωτικό Μιχ. Φίντζος ποὺ ὡς λοχίας τοῦ 3/40 Συντάγματος Εὐζώνων ἔλαβε μέρος στὴν ἀπελευθέρωση τῆς Δυτικῆς καὶ Ἀνατολικῆς Θράκης, στὴν ἐκστρατεία κατὰ τῆς Ἄγκυρας καὶ στὴν ὑποχώρηση-ἀναχώρηση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἀπὸ τὴν Μικρὰ Ἀσία. Τὸ χειρόγραφο (162 σελίδες) εἶναι ἄριστα καλλιγραφημένο καὶ ἄψογα διατεταγμένο. Ὁ λόγιος δάσκαλος, πέρα ἀπὸ τὴ φυσικὴ ὀμορφιὰ καὶ λεβεντιὰ, ὅπως δείχνουν δύο φωτογραφίες του μὲ εὐζωνικὴ στολὴ, εἶχε ἐπαρκῆ ἀρχαιομάθεια καὶ γλωσσομάθεια (γαλλικὰ καὶ τουρκικὰ). Ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὴν «Κύρου Ἀνάβασιν» τοῦ Ξενοφῶντος γράφει σὲ τρίτο πρόσωπο καὶ μνημονεύει τὸν ἑαυτό του μὲ τὸ ὄνομα «ἀγωνιστὴς». Τοῦ βιβλίου αὐτοῦ προτάσσεται ἐκτενὴς πρόλογος τοῦ γυιοῦ του Κων/νου Φίντζου, ποὺ μὲ σκληροὺς χαρακτηρισμοὺς κατακεραυνώνει τοὺς νεόκοπους ἱστορικοὺς ποὺ βάλθηκαν νὰ κατεδαφίσουν τὸ ἱστορικὸ μας οἰκοδόμημα.

Μπορεῖ οἱ παρατηρήσεις τοῦ γυιοῦ νὰ ἔχουν σημασία γιὰ τὸ παρὸν ἀλλὰ τὸ κείμενο τοῦ πατέρα ἔχει σημασία γιὰ τὸ τότε ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ σήμερα. Μὲ ἀρχαιοπρεπῆ λόγο (μὲ ἐλάχιστα ὀρθογραφικὰ, συντακτικὰ καὶ γραμματικὰ λάθη) μᾶς δίνει ὅλη τὴν ἐθνικὴ κινητοποίηση, τὸ ὑψηλὸ ἠθικὸ τοῦ στρατοῦ, δίνει τὴν τραγικὰ μεγαλειώδη ἐκστρατεία τοῦ Σαγγαρίου καὶ μὲ τρόπο γλαφυρὸ τὴν ἐποποιία τοῦ Κάλε-Γκρότο, ποὺ πρὸ τετραετίας εἶχα τὴν εὐκαιρία νὰ ἐπισκεφθῶ καὶ νὰ ἀποτίσω φόρο τιμῆς στὸν Ἕλληνα μαχητὴ. Ἀλλὰ μετὰ τὴν ἐποποιία αὐτὴ ἦλθε, μετὰ ἀπὸ ἕνα ἔτος, ἡ καθίζηση. Ἔπειτα ἀπὸ μιὰ συνήθη στοὺς πολέμους ἧττα, ἄρχισε ἡ ἄτακτη ὑποχώρηση καὶ προσφέρθηκε σὰν δῶρο στὸν Κεμὰλ μιὰ ἀπροσδόκητη νίκη. Οἱ Ἕλληνες, οἱ ἐπὶ μὶα δεκαετία πανταχοῦ νικητὲς, ἐνίκησαν ἑαυτοὺς. Μποροῦσαν νὰ κρατηθοῦν; Ὁ  Ἰω. Φίντζος ἀπαντᾶ: «Ἠδύναντο. Ἀλλὰ τὰ προσωπικὰ πάθη καὶ μίση, ὡς καὶ οἱ πολιτικαὶ διαμάχαι, ἐθυσίασαν τὸ Ἐθνικό συμφέρον καὶ γόητρον ἐνταῦθα καὶ ἔδωσαν τὴν νίκην εἰς τοὺς Τούρκους» (σ. 158). Καὶ τὸ βιβλίο τοῦ σεμνοῦ δασκάλου-ἀγωνιστῆ κλείνει μὲ μιὰ ὑποθήκη πρὸς τὴν ἑκάστοτε νέα γενεὰ - ἄρα καὶ τὴ σημερινὴ. Ἀξίζει νὰ ἀντιγραφεῖ καὶ νὰ μελετηθεῖ αὐτὴ ἡ de profundis ὑποθήκη:

«Σὺ δὲ, ὦ νέα γενεὰ, εἰς τὴν ὁποίαν μετὰ πόθου καὶ παλμῶν καρδίας καὶ μετὰ μεγάλης ἐλπίδος ἀτενίζει ἡ ἔνδοξος Πατρίς, πρόσεχε νὰ φανῆς ἀνταξία τῶν ἐνδόξων ἡρώων καὶ ἀγωνιστῶν προγόνων σου, εἰς τοὺς τολμηροὺς καὶ ὑπερανθρώπους ἀγῶνας αὐτῶν. Φρόντισον δὲ παντοιοτρόπως ὅπως ἀποσκορακίσῃς (=ἐκδιώξεις) καὶ ποτέ μὴ ἐπιτρέψῃς νὰ εἰσδύσουν εἰς τὴν καρδιά σου τὰ ἀνωτέρω περιγραφέντα βδελυκτὰ πάθη, ἅτινα τοὺς λαοὺς πάντοτε εἰς τὴν ἄβυσσον ἄγουσι.

Ἄν τὸ ἰδανικὸν τῆς Ἑλληνικῆς φυλῆς καὶ αὖθις ἀπεμακρύνθη (Σημ. Σ.Ι.Κ.: ἐννοεῖ τὴν μὴ ἀπελεθεύρωση τῶν ὑπὸ τουρκικὴ κατοχὴ ἑλληνικῶν ἐδαφῶν), ἔχε ὑπ’ ὄψιν σου ὅμως ὅτι δὲν ἐσβέσθη.

Ἰδοὺ λοιπὸν τὸ καθῆκον σου!...».

Αὐτὰ κατέγραψε μετὰ τὴ ὀδυνηρὴ ἐμπειρία τῆς Μ. Ἀσίας ὁ ἡρωϊκὸς δάσκαλος. Σήμερα τὸ χρέος τῆς νέας γενιᾶς δὲν εἶναι νὰ ἀνακτήσει, εἶναι νὰ μὴ ἀπολέσει ἐδάφη ποὺ μὲ ποταμοὺς αἱμάτων ξαναέγιναν ἑλληνικὰ. Ὅσο γιὰ τὶς ἀλύτρωτες πατρίδες, δὲν εἶναι κάτι χθεσινὸ. Κανεὶς στὸ μακρινὸ μέλλον δὲν ξέρει τὶ μᾶς ἐπιφυλάσσει τὸ... παρελθόν.

Πηγή:  Κόντρα

Ημερομηνία:  08/11/2016

Σαράντος Ι. Καργάκος