Ο «βούρκος» της ελληνικής αρθρογραφίας - Του Χρήστου Παπαδημητρίου*

Εν όψει και της κατάρρευσης του ΔΟΛ…

… αγαπητέ μου να γνωρίζεις ότι η επί  «μισθώ αρθογραφία» στην ουσία είναι μιας μορφής εργολαβία, κατά συνέπεια ο επαγγελματίας αρθρογράφος, δεν είναι δημοσιογράφος με την έννοια της καταγραφής του γεγονότος που έγινε, αλλά της έκφρασης  άποψης που του παραγγέλλεται…, ιδιαιτέρως στην πολιτική εφημερίδα η παραπάνω θέση εξαντλείται στην ιδεολογική κειμενογραφία και ως εκ τούτου να γνωρίζεις  ότι  λειτουργεί  ως αλλοτριωτική διαδικασία… και αυτό πρέπει να το σκεφτείς καλά …αν επιθυμείς να γράφεις  ελεύθερα η να γράφεις  αμειβόμενος κατ αποκοπή με ό,τι αυτό σημαίνει…

Απάντηση στον υποφαινόμενο της καθηγήτριας Αλίκης Μαραγκοπούλου της Παντείου Σχολής το 1982 στο ερώτημα…  επαγγελματική ή ελεύθερη αρθρογραφία…

Η επικοινωνία που επιτυγχάνεται ανάμεσα στον πολίτη και τον χώρο της πολιτικής εφημερίδος αποτελεί διαδικασία μοναδική, με την έννοια ότι εξυπηρετείται ανάγκη ουσιαστική, και δομική όσον αφορά την ισορροπία του ανθρώπου, που ενδιαφέρεται τόσο για την πληροφόρηση όσο και για την ενημέρωσή του.

Αναμφισβήτητα πρόκειται για μια αμφίδρομη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ γράφοντος και αναγνώστη, και με αυτή την έννοια είναι μια σχέση «ερωτική»,δηλαδή ο γράφων κάθε φορά και σε κάθε περίπτωση δεν επαναλαμβάνεται αλλά «επιχειρεί» εκ νέου  την παρουσίαση ενός νέου κειμένου, μιας νέας δηλαδή επικοινωνιακής προσπάθειας.

Προσπάθεια την οποία ο αναγνώστης ιδιαίτερα σήμερα μπορεί να αξιολογήσει, και έχει την δυνατότητα να αντιληφθεί αφενός την διάθεση του γράφοντος  και  την ποιότητα της νέας γραφής ξεχωρίζοντάς την από το σύνηθες φαινόμενο της αντιγραφής, και αφ ετέρου τον στόχο του γράφοντος, αν πρόκειται δηλαδή για μια ειλικρινή επικοινωνιακή τοποθέτηση ή αν πρόκειται για μια δημοσίευση που στοχεύει απλά και μόνο στην αυτοϊκανοποίηση του.

Για την  Δημοκρατία η ελευθεροτυπία αποτελεί τον πυλώνα της διασφάλισης της.

Για την ελευθεροτυπία, ανασταλτικό παράγοντα αποτελούν οι κατ επάγγελμα «κομματικό- δίμιτοι», αρθρογράφοι και οι πάτρωνές τους από όλους τους χώρους εξουσίας βεβαίως, οι οποίοι με ανελέητη θρασύτητα, προκάλεσαν στον χώρο του έντυπου τύπου τις προϋποθέσεις για την «αλλοτρίωση» που υφίσταται αυτή η δυναμική δημοκρατική σχέση  ανάμεσα στον πολίτη και την πολιτική εφημερίδα.

Για την αλλοτρίωση- την αποξένωση με απλά λόγια-του αναγνώστη από την πολιτική εφημερίδα, ευθύνη καίρια και κύρια φέρνει και ο εκδότης της, ο οποίος πολλάκις δεν έχει καμία σχέση, ούτε με το πνεύμα ούτε με το νόημα της ελευθεροτυπίας, αλλά με εργολαβίες οικοδομικές και πολιτικές μπίζνες.

Και σε αυτή την ανεπανάληπτη μοναδική και αναντικατάστατη μορφή ενημέρωσης και πληροφόρησης του πολίτη από την εφημερίδα, προκαλείται η καταστροφική αποξένωση, η αλλοτρίωση του, σε σχέση με τo πολιτικό έντυπο όταν συμβαίνει, και σήμερα είναι σχεδόν το σύνηθες, η εφημερίδα να δίνει προτεραιότητα στην ιδιότητα του γράφοντα και όχι στην ποιότητα των απόψεών του.

Αυτό συμβαίνει στον κεντρικό αλλά και στον περιφερειακό τύπο, με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα, αμέτρητα κείμενα αμφιβόλου προέλευσης με την έννοια που παραπάνω αναφέρθηκε, καθότι πλήθος εξ αυτών αποτελούν κακέκτυπες αντιγραφές, πρόχειρα γραμμένες, δίνοντας την εντύπωση στον Πολίτη, ότι αγόρασε όχι πολιτική αλλά κομματική εφημερίδα και μάλιστα του προηγούμενου μήνα μιας και πολλοί εξ αυτών –που γράφουν αποκλειστικά δήθεν- αρέσκονται στο ανακάτεμα του ίδιου κειμένου αλλάζοντας τον τίτλο, προκαλώντας αυτό που περιγράφουμε ως αποξένωση- αλλοτρίωση .

Λειτουργούν αποτρεπτικά ιδιαίτερα σήμερα, οι απόψεις «κάποιων» εμπλεκόμενων, και μη, επωνύμων οι οποίοι αφού έχουν «εξασφαλίσει» θέση για την φωτογραφία τους, τους είναι αδιάφορη τόσο η ποιότητα του κειμένου, όσο και η ζημία που προκαλούν στον πολίτη στην σχέση του με την εφημερίδα.

Είναι φανερή σήμερα η άρνηση του Πολίτη να συμμερισθεί απόψεις και θέσεις παρωχημένες, πολιτικά δηλητηριασμένες, τοποθετήσεις ακραίες για την πολιτική εξουσία, (χωρίς ίχνος ενδοιασμού) και εν τέλει θέσεις οι οποίες δεν συνάδουν με το γενικότερο κλίμα πολιτικού προβληματισμού, και μάλιστα σήμερα περισσότερο από ποτέ καθότι ο πολιτικός προβληματισμός αποτελεί με βεβαιότητα μονόδρομο για πολιτικό παρεμβατισμό όσον αφορά το πλάτεμα και το βάθεμα της Δημοκρατίας.

Νομιμοποιούμαι ως πολίτης να εκφράσω την άποψη ότι αδικεί τον αναγνώστη, ιδιαιτέρως σήμερα η στοχευόμενη κομματικά αρθρογραφία, και επιτείνει την προβληματική της σχέσης πολίτη και πολιτικού εντύπου καθότι αυτός μέσα από την ανούσια κομματική αντιπαράθεση αντιλαμβάνεται το έντυπο ως κομματικό τραίνο και όχι ως διαδικασία παραγωγής πολιτικής άποψης, και πολιτικής σκέψης, η οποία παράγεται βεβαιότατα και μέσα από τις πολιτικές εφημερίδες.

Στη Δημοκρατία έχω υποχρέωση ως ενεργός πολίτης και αναγνώστης να κρίνω όχι μόνο το κείμενο του οποιοδήποτε, αλλά και να σχολιάσω την στοχευόμενη πολιτικά κατά τίτλο, αλλά κομματικά κατά περιεχόμενο τοποθέτηση.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αμφισβητώ την ελευθερία του καθενός να γράφει ό,τι θέλει και των εφημερίδων να δημοσιεύουν αυτά που επίσης επιλέγουν, με την προϋπόθεση ότι, θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους το τι σημαίνει αλλοτρίωση η οποία προσβάλλει σαν σαράκι σήμερα και την σχέση πολίτη εντύπου, και εν τέλει την σχέση του πολίτη με την πολιτική.

• Πρώτη γραφή κατά τίτλο και δεύτερη κατά  κείμενο, με πολιτικούς και όχι κομματικούς προσδιορισμούς, καθότι η κατά παραγγελία αρθρογραφία σήμερα το παράκανε… βούρκος, βούρκος, βούρκος…

Σας ευχαριστώ θερμά.

*Κοινωνιολόγος, Οικονομολόγος - Πρόεδρος Πύργου Κόνιτσας