Το τραγικό τέλος της μεγάλης ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη - Του Τάσου Κοντογιαννίδη

Η ζήλεια των συναδέλφων της  μετεβλήθη σε θανάσιμο μίσος, την χαρακτήρισαν  ανάξια ελληνίδα και την εκτέλεσε η ΟΠΛΑ

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη

akontogiannidis@yahoo.gr

Φωτο: Η μεγάλη τραγωδός, Ελένη Παπαδάκη

Τέτοιες μέρες του 1945, η Αθήνα κήδευε την πιο λαμπρή ηθοποιό που ανέδειξε το θέατρο, την  Ελένη Παπαδάκη. Την εκτέλεσε στα 41 της χρόνια, η κομμουνιστική ΟΠΛΑ ενώ είχε μπροστά της  πολλά χρόνια για να  προσφέρει περισσότερα. Το πτώμα της, βάναυσα κακοποιημένο και κατακρεουργημένο, βρέθηκε στις 24-1-1945 στο Γαλάτσι, όταν το ξέθαψαν οι Αρχές, με άλλα 94 θύματα, της εγκληματικής ΟΠΛΑ.

Την επομένη έγινε η κηδεία της στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση. Είχε συγκεντρωθεί πλήθος καλλιτεχνών και πνευματικών ανθρώπων, για να απευθύνουν το ύστατο χαίρε στην ιέρεια της 7ης τέχνης, που συνάδελφοί της την κατασυκοφάντησαν αδίκως, την  στοχοποίησαν  και  ΕΑΜίτες την εκτέλεσαν.

Φωτο: Η Παπαδάκη στο ρόλο της Εκάβης

Η Παπαδάκη γεννήθηκε  το 1903 στα Εξάρχεια (Ιπποκράτους 70). Σπάνιο ταλέντο που δεν άργησε να δοξασθεί από ένα κοινό που παραληρούσε όταν την έβλεπε να ερμηνεύει με εκπληκτική επιτυχία ρόλους σε αρχαίες τραγωδίες. Αυτή η αναγνώριση, προκαλεί ζήλεια στους συναδέλφους της, της προσάπτουν κατηγορίες και ρετσινιές με σκοπό να την εξαφανίσουν!

Φωτο: Η Ελένη με τον πατέρα της, Νίκο Παπαδάκη

Η συκοφαντία εκδηλώθηκε στη Συνέλευση του Σωματείου των Ηθοποιών στο θέατρο Διονύσια  στις 24-11-1944, αφού προηγήθηκαν οι αρχαιρεσίες που κέρδισε η δεξιά παράταξη και εξελέγησαν οι Δημήτρης Χόρν, Άννα Καλουτά, Νίκος Δενδραμής, Ρένα Βλαχοπούλου, Ορέστης Μακρής, Βασίλης Αυλωνίτης… ενώ από την αριστερά  οι Αιμίλιος Βεάκης, Μάνος Κατράκης, Τίτος Βανδής, Δήμος Σταρένιος, Δημήτρης Μυράτ…

Τη Συνέλευση μετέτρεψε η αριστερά σε λαϊκό δικαστήριο για να διαγράψουν αντιδραστικούς ηθοποιούς, κυρίως την Παπαδάκη που την εμφάνιζαν  φιλενάδα του κατοχικού πρωθυπουργού Ιωάννη Ράλλη και ακούστηκαν τότε φωνές και από σοβαρούς ηθοποιούς «Θάνατος στην π…άνα!» και την διέγραψαν. Επιστολή που έστειλε  η Παπαδάκη στην Συνέλευση και εξηγούσε ότι η στάση της δεν ήταν αντεθνική, αντισυναδελφική και μπορούν διακεκριμένοι συνάδελφοι τους, μη προσκείμενοι φιλικά στην ίδια,  να το καταθέσουν, οι δήμιοι της, αρνήθηκαν να την δεχτούν…

Η Παπαδάκη, επί κατοχής, έσωσε κυριολεκτικά από τον θάνατο έλληνες πατριώτες, εβραίους, κομμουνιστές, όπως ο γιος του βιβλιοπώλη Ελευθερουδάκη, ο γιατρός Γεώργιος Μουστρούφας, μετέπειτα στέλεχος της Κυβέρνησης του Βουνού,  ο ηθοποιός Γεώργιος Γληνός  που ζήτησε  την διαγραφή της (!) ο Φρίξος Θεοφανίδης που είπε το αμίμητο «αν είμαι ζωντανός, το οφείλω στην Παπαδάκη, παρ’ όλα αυτά, ψηφίζω τη διαγραφή της γιατί δεν είναι άξια Ελληνίδα!..»  Αρρωστημένος φανατισμός σ’ όλο του το μεγαλείο!

Με τον στιγματισμό αυτό, συλλαμβάνεται η Παπαδάκη  το βράδυ της 21-12-1944, στο σπίτι του γραμματέα του ΕΑΜ ηθοποιών Δημήτρη Μυράτ που βρισκόταν δίπλα από το δικό της που ήταν στην οδό Ιακωβίδου 28 προς το τέρμα Πατησίων. Την συνέλαβε ο αγράμματος «ταγματάρχης» του ΕΛΑΣ Ανδρικίδης, τη μεταφέρει στο διυλιστήριο της Ούλεν στο Γαλάτσι, όπου ο Καπετάν Ορέστης της ΟΠΛΑ την καταδικάζει σε θάνατο και ο μπακάλης Βλάσης Μακαρώνας, τη γδύνει  μέσα στην παγωνιά και ενώ εκείνη κλαίει γοερά, την βασανίζει, την κακοποιεί, την σπρώχνει στον ανοικτό λάκκο και την εκτελεί! Αργότερα θα πεί ξεδιάντροπα: «Δεν λυπήθηκα παρά το γούνινο παλτό της που το πήρε ο Ορέστης...»  Φονιάδες, αλλά και πλιατσικολόγοι, αφού μετά ερεύνησαν το σπίτι της για να βρούν τη ζώνη από… πλατίνα που δήθεν της χάρισε ο Ράλλης, που… τέλεσε μαζί της τέταρτο γάμο!… Αποκυήματα  αρρωστημένης φαντασίας!…

Στην κηδεία της εκφωνήθηκαν συγκινητικοί επικήδειοι σε φορτισμένο από συγκίνηση, οργή και αγανάκτηση κλίμα. Την ύμνησε ο Σικελιανός, ενώ  ο Αλέξης Σολωμός έκλεισε τον επικήδειο με τη φράση «Ελένη συγχώρεσε μας!».

Φωτο: Το φέρετρο της περνά τη Φιλελλήνων. Το συνοδεύουν: Μερκούρη, Καλουτά, Λογοθετίδης, Μουσούρης, Κοτοπούλη, Νέζερ…

Για τη  σχέση του πατέρα του με την Παπαδάκη, ο Γεώργιος Ράλλης μου είχε πεί το 2000 στο σπίτι του,  μετά τις δηλώσεις που μου έκανε ως πολεμιστής του ’40: «Ο πατέρας μου με τον πατέρα της Παπαδάκη, Νίκο, διευθυντή Τραπέζης, ήταν φίλοι. Τον επισκέφθηκε μια μέρα η Ελένη και του ζήτησε μια χάρη που αφορούσε κρατούμενο. Αυτό συνεχίστηκε  και άλλες φορές. Σχέση καθαρά φιλική και όχι οι αηδίες και ανοησίες που διέδιδαν, ότι  ήταν ερωμένη του, ότι την στεφανώθηκε, ότι ήταν συνεργάτιδα των Γερμανών. Έσωσε ζωές κομμουνιστών και την εκτέλεσαν χωρίς οίκτο!»

Αργότερα ο ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, σαν ένα είδος συγγνώμης, θα πει, ότι η δολοφονία της Παπαδάκη ήταν μια... ''ανοησία''! Κατά το ΚΚΕ, «οι δράστες ενήργησαν κατ’ εντολήν των… Αγγλικών Μυστικών Υπηρεσιών!..», ενώ τον Βεάκη, που  βρέθηκε μετά με τους φυγάδες ελασίτες  στα Δερβενοχώρια, δεν τον άφηναν στιγμή  ήσυχο οι τύψεις, για την κατακρεούργηση της Παπαδάκη…

Φωτο:  Το άγαλμα της κοσμεί τον τάφο της στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών