Θέατρο: Γεωργίου Βιζυηνού, «Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον» - Κριτική Νίκου Μπατσικανή*

Διδασκαλία ερμηνείας, Σκηνική όψη, Φωτισμοί, Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης

Κοστούμια: Αριστείδης Πατσόγλου

Μουσική: Βαγγέλης Γιαννάκης

Πιάνο: Αλέξανδρος Αβδελιώδης

Παραγωγή: Anagnorisis Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου

Διεύθυνση Παραγωγής: Αθηνά Ζώτου

Ερμηνεία: Ιωάννα Παππά

Πρόκειται για μια βιωματική ιστορία του Βιζυηνού, ο οποίος, σε ηλικία δέκα ετών, είχε δουλέψει παραγιός σε έναν σκληρό ράφτη στην Κωνσταντινούπολη, στα 1861. Το μοναδικό αυτό ταξίδι αφορά ένα ταξίδι του παππού του… που υπήρξε «το μόνον της ζωής του ταξείδιον». Ο μαγικός κόσμος και η γοητευτική γλώσσα του Βιζυηνού γίνονται μαγικό θέατρο, όπως πολύ καλά ξέρει να κάνει ο θεατράνθρωπος Δήμος Αβδελιώδης, επιλέγοντας σπάνια κι εξαιρετικής ομορφιάς λογοτεχνικά έργα της ελληνικής Γραμματείας. Στην αρχή καταδύεται στο κείμενο, για να αναδυθεί, στη συνέχεια, σε δυσθεώρητα ύψη, φέρνοντάς τα στο φως, γεγονός που αξίζει επιπλέον επιβράβευσης, διότι, έτσι, αυτά γίνονται κτήμα και των νεοτέρων, ιδίως επειδή τα γευόμαστε στην άχαρη εποχή μας, στις ζοφερές αυτές ημέρες που ζούμε και με όσα τραγικά βιώνουμε συνεχώς, μεταξύ των οποίων και η συρρίκνωση της Γλώσσας μας. Η μέχρι τώρα πορεία του σκηνοθέτη, τόσο στον κινηματογράφο («Το δένδρο που πληγώναμε», «Νίκη της Σαμοθράκης», «Η εαρινή σύναξη των αγροφυλάκων»), όσο και στο θέατρο («Απολογία του Σωκράτη», «Μαράν Αθά», «Καραγκιόζης» «Όνειρο στο κύμα», «Το μυρολόγι της φώκης» κ.ά.) δεν του έφεραν μόνο ελληνικά και διεθνή βραβεία, αλλά τον κατατάσσουν στους μεγάλους διεθνείς δημιουργούς της Τέχνης, την οποία υπηρετεί με ξεχωριστόν ζήλο, τεράστια επιτυχία αλλά και αξιοσημείωτη σεμνότητα. Όσα έργα έχει σκηνοθετήσει έχουν έντονο ελληνικό χρώμα, ενώ, τα χαρακτηρίζει διάθεση νοσταλγίας κι επιστροφής στα παιδικά χρόνια -ηλικία της αθωότητας- σε εποχές που έφυγαν για πάντα και σε «χαμένους παράδεισους». Οι παραστάσεις του συγκινούν τους θεατές, προσφέροντας εσωτερική αγαλλίαση, τέτοια, που δεν είναι εύκολο να περιγραφεί με λόγια.

Ρεσιτάλ ηθοποιίας από την Ιωάννα Παππά, σε έναν εκφραστικό, χειμαρρώδη, αφηγηματικό μονόλογο, που κόβει την ανάσα, από την αρχή ως το τέλος, Παλλόμενη, κατέκτησε το κοινό, με την ερμηνεία και τον ρυθμό, μέσα σε μαγική ατμόσφαιρα, κάτι που οφείλεται και στους φωτισμούς που επέλεξε ο ίδιος ο σκηνοθέτης αλλά και στα λιτά κοστούμια του Αριστείδη Πατσόγλου, μα, κυρίως, στον τρόπο που δραματοποιήθηκε και διδάχτηκε -κι εν τέλει αναδείχθηκε- το έργο. Η μικρή το δέμας ηθοποιός ξεδίπλωσε το μεγάλο ταλέντο της και κυριάρχησε πάνω στη σκηνή, «υποχρεώνοντας» τους θεατές να παρακολουθούν εκστασιασμένοι, δίχως να ακούγεται, καν, η ανάσα τους. Η αρχαΐζουσα γλώσσα του συγγραφέα, διανθισμένη με λέξεις από την ντοπιολαλιά της γενέτειράς του, συνέτειναν στην επιτυχία της μαγικής συνταγής, παρότι τα συστατικά αυτά κάνουν πιο δύσκολο το εγχείρημα, για ένα κείμενο που, επιπλέον, δεν είναι θεατρικό έργο, αλλά ένα διήγημα, γραμμένο, μάλιστα, πριν έναν αιώνα, κάτι που εμπεριέχει τον κίνδυνο να κυριαρχήσει η αφήγηση αντί της δράσης. Οι ωραίες μουσικές επιλογές του Βαγγέλη Γιαννάκη συνόδευσαν την ερμηνεύτρια, εκτελεσμένες άψογα από τον ταλαντούχο Αλέξανδρο Αβδελιώδη, να παίζει στο πιάνο, επί σκηνής. Μια συγκλονιστική παράσταση, για την προσέγγιση, τη σκηνοθεσία και την απόδοση. Το τέλος βρήκε τον μοναδικό ήρωα του έργου στην αποκορύφωση, με την υπέροχη Ιωάννα Παππά να μας έχει κατακτήσει, με την παρατεταμένη -μα άκρως επιτυχημένη- υπερ-προσπάθειά της. Οι θεατές, συγκινημένοι από το μαγευτικό αποτέλεσμα, δικαίως χειροκρότησαν τους συντελεστές για πολλή ώρα, επευφημώντας τους.

Γεώργιος Βιζυηνός: συγγραφέας – ποιητής. Γεννήθηκε στη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης στα 1849 και πέθανε στην Αθήνα στα 1896. Σπούδασε Θεολογία, Φιλοσοφία και Ψυχολογία σε Κωνσταντινούπολη, Κύπρο, Αθήνα και Γερμανία. Έζησε στο Παρίσι και στο Λονδίνο, για δύο περίπου χρόνια. Από τον Απρίλιο του 1883 μέχρι τον Ιούλιο του 1884 δημοσίευσε στην ημερήσια Αθηναϊκή εφημερίδα «Εστία» τα σημαντικότερα μικρά του διηγήματα, τα οποία θεωρούνται ορόσημο στη νεοελληνική Λογοτεχνία. Ανάμεσά τους και «Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον».

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο συγγραφέας κλείστηκε σε ψυχιατρικό άσυλο της Αθήνας. Λίγο πριν είχε εκδηλώσει, με έντονο τρόπο, το ερωτικό του πάθος για μια ανήλικη. Τα βιώματά του μπλέκονται στο ταραγμένο του μυαλό και στα έργα του, με ξεχωριστή λογοτεχνική προσέγγιση. Κυρίαρχο πρόσωπο των αναμνήσεών του είναι ο υπερήλικας παππούς του, ο οποίος είχε μεγαλώσει ντυμένος κορίτσι, για μα μη στρατολογηθεί γενίτσαρος, από τους Τούρκους. Τα παραμύθια που έλεγε στον εγγονό του διαμόρφωσαν τον ψυχισμό του Βιζυηνού.

Θέατρο «Tempus Verum – Εν Αθήναις»

Ιάκχου 19 «Κεραμικός - Γκάζι» Αθήνα

Τ/φ: 2103425170.

Μέχρι 28/05/17

Μάιος 2017

*Νίκος Μπατσικανής, συγγραφέας, ποιητής, κριτικός

(μέλος Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών

– Βραβεία Κάρολος Κουν)