Η Βενεζουέλα λιμοκτονεί εξαιτίας της "κατάρας του πετρελαίου" - Της Ellen R. Wald

Η Βενεζουέλα λιμοκτονεί. Ο λαός του πάλαι ποτέ εύπορου έθνους κυριολεκτικά υποφέρει –και σε ορισμένες περιπτώσεις πεθαίνει- από την πείνα. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση, υπό τον Πρόεδρο Nicolas Maduro, δεν θα επιτρέψει ξένη βοήθεια, πιθανώς επειδή φοβάται μήπως χάσει τον έλεγχο. Οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται, παρά την έλλειψη προσοχής από μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου, και η κυβέρνηση συνεχίζει να καταστέλλει τους αντιφρονούντες με αργό αλλά σταθερό ρυθμό.

Όλη αυτή η πείνα -για φαγητό και για ελευθερία - είναι εντελώς περιττή και είναι το αποτέλεσμα του σοσιαλισμού και της "κατάρας του πετρελαίου". Η κατάρα του πετρελαίου είναι μια έννοια που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι, οι πολιτικοί επιστήμονες και οι κοινωνιολόγοι για να εξηγήσουν τις επιζήμιες οικονομικές επιπτώσεις που προκαλεί η υπερβολική εξάρτηση από τα έσοδα ενός και μόνο φυσικού πόρου.

Στη Βενεζουέλα, οι αποτυχίες του σοσιαλισμού συνδυάστηκαν με την υπερβολική εξάρτηση της κυβέρνησης από τα έσοδα από ένα και μόνο εμπόρευμα. Η Βενεζουέλα κάποτε μπορούσε να υπερηφανευτεί για τα μεγαλύτερα διαπιστωμένα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως μαζί με την πλεονασματική γεωργική της παραγωγή. Δεν υπήρχε λόγος να καταρρεύσει η οικονομία της Βενεζουέλας, αλλά η κυβέρνηση και οι κεντρικοί σχεδιαστές της άρχισαν να εξαρτώνται υπερβολικά από τα έσοδα του πετρελαίου εις βάρος της παραγωγής τροφίμων και άλλων βιομηχανιών. Μέχρι το 2014, το πετρέλαιο τύπου West Texas Intermediate διαπραγματευόταν στα 90 δολάρια το βαρέλι. Σήμερα διαπραγματεύεται κάτω από τα 50 δολάρια ανά βαρέλι. Mε τις σημερινές χαμηλές τιμές του πετρελαίου και την αναποτελεσματική παραγωγή πετρελαίου της Βενεζουέλας, η χώρα που είναι τόσο πλούσια σε ενεργειακούς πόρους δυσκολεύεται ακόμη και να κρατήσει ανοιχτά τα φώτα της.

Επειδή η Βενεζουέλα και η σοσιαλιστική κυβέρνησή της άρχισαν να εξαρτώνται από το πετρέλαιο, κατέστρεψαν την ίδια την ικανότητα της χώρας να παράγει τρόφιμα. Η κυβέρνηση απαλλοτρίωσε αγροκτήματα και συναφείς βιομηχανίες, όπως αναμένεται από τις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις να πράξουν. Χωρίς ιδιωτική ιδιοκτησία και χωρίς εστίαση στην παραγωγή τροφίμων, τα τρόφιμα της χώρας μειώθηκαν. Οι καλλιεργητές δεν μπορούσαν να αποκτήσουν φυτοφάρμακα από τις κρατικές -πλέον- εταιρείες χημικών, οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούσαν να προμηθευτούν ζωοτροφές από καλλιεργητές και τα τρόφιμα τελείωσαν γρήγορα. Η κυβέρνηση σκότωσε το κίνητρο των ανθρώπων να παράγουν όταν εθνικοποίησε τις επιχειρήσεις τους και στη συνέχεια αγνόησε την παραγωγή τροφίμων, επειδή πίστευε ότι θα μπορούσε να βασιστεί στον πετρελαϊκό πλούτο.

Το 2014, όταν οι τιμές του πετρελαίου ήταν υψηλές, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Βενεζουέλας ισοδυναμούσε με 13.750 δολάρια ΗΠΑ. Ένα χρόνο αργότερα, με την πτώση των τιμών του πετρελαίου, είχε μειωθεί κατά 7%. Η έννοια της κατάρας του πετρελαίου είναι ότι μια χώρα -συνήθως μια αυταρχική χώρα με συγκεντρωτικό σχεδιασμό- εξαρτάται από το πετρέλαιο και αγνοεί τις υπόλοιπες βιομηχανίες της. Τα έσοδα του πετρελαίου τροφοδοτούν την κυβέρνηση και διασφαλίζουν την εξουσία της. Με την πάροδο του χρόνου, οι ατροφικοί κλάδοι της οικονομίας και η κυβέρνηση εδραιώνονται εις βάρος της ελευθερίας του λαού. Όταν οι τιμές του πετρελαίου αναπόφευκτα πέφτουν, η οικονομία δεν είναι σε θέση να επιβιώσει. Οι περισσότεροι μελετητές είδαν την κατάρα του πετρελαίου ως πρόβλημα της Μέσης Ανατολής, αλλά ποτέ άλλοτε δεν έχει εκδηλωθεί τόσο πρόδηλα, όσο σήμερα στη Βενεζουέλα.

Η ειρωνεία είναι ότι ήταν ο Juan Perez Alfonso, ο υπουργός πετρελαίου της Βενεζουέλας τη δεκαετία του 1960 και συνιδρυτής του ΟΠΕΚ, που είχε προειδοποιήσει επιτακτικά τη χώρα του (και άλλες χώρες) για την κατάρα του πετρελαίου. Το 1975 φέρεται να δήλωσε:

"Αποκαλώ το πετρέλαιο περίττωμα του διαβόλου. Φέρνει προβλήματα ….Κοιτάξτε αυτή την locura (τρέλα) -απόβλητα, διαφθορά, κατανάλωση, οι δημόσιες υπηρεσίες καταρρέουν. Και χρέος, χρέος που θα έχουμε για χρόνια".

Και σήμερα, οι άνθρωποι λιμοκτονούν.

Capital.gr