Τι σημαίνει για Γερμανία, Ευρώπη και Ελλάδα η μετακίνηση Schaeuble

Του Κώστα Ράπτη

Τιμητική προαγωγή και αποστρατεία; Η μετακίνηση του Wolfgang Schaeuble από το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας στην προεδρία της Bundestag, δεν θα ήταν ολότελα ακριβές να περιγραφεί με αυτούς τους όρους, αλλά σε κάθε περίπτωση αποτελεί τέλος εποχής.

Το αν η "νέα εποχή” θα έχει χαρακτηριστικά χαλάρωσης της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής είναι εξαιρετικά πρόωρο να το κρίνει κανείς – προτού μάλιστα γίνουν γνωστές οι ισορροπίες της νέου κυβερνητικού συνασπισμού της Γερμανίας.

Δεν είναι πάντως τυχαίο ότι ο αντιπρόεδρος του κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) Wolfgang Kubicki καλωσόρισε τις εξελίξεις διότι όπως ανέφερε το υπουργείο Οικονομικών μένει ανοιχτό προς διαπραγμάτευση, ενόψει της συγκρότησης μιας κυβέρνησης τύπου "Τζαμάικα”. Ο ίδιος πάντως πρόσθεσε ότι μια "νέα δημοσιονομική πολιτική” είναι "κομβικής σημασίας” για τη συμμετοχή του FDP στην κυβέρνηση.

Υποθέτει κανείς ότι μετά το δυσάρεστο πολιτικό μήνυμα των εκλογών της Κυριακής ωριμάζουν στην εσωτερική οικονομική πολιτική διορθωτικές κινήσεις, όπως π.χ. η ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων και η χαλιναγώγηση των εισοδηματικών ανισοτήτων, με εγκατάλειψη της εμμονής Schaeuble με τα μηδενικά ελλείμματα (schwarze mull).

Στο επίπεδο της ευρωζώνης, πάντως, είναι πολύ αμφίβολο αν η γραμμή του Βερολίνου, που απηχεί βαθύτερα στρατηγικά συμφέροντα της Γερμανίας, πρόκειται να αλλάξει. Άλλωστε, το πνεύμα του οικονομικού εθυνικισμού που θριάμβευσε στις εκλογές καθιστά πολύ μικρά τα περιθώρια ευελιξίας ή ανταπόκρισης σε προτάσεις σαν αυτές του Emmanuel Macron.

Ειδικότερα για την Ελλάδα, ο όποιος αυριανός υπουργός Οικονομικών πιθανότατα θα ακολουθεί (ιδίως αν προέρχεται από το FDP) τη "συνταγή Schaeuble” και μάλιστα σε μεγαλύτερη δόση. Το 2015 ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών διαπραγματευόταν την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, αλλά υποχρεώθηκε να πειθαρχήσει (όπως μας θύμισε επανειλημμένα κατά την προεκλογική περίοδο) στις αντίθετες απόψεις της καγκελαρίου Merkel, η οποία με τη σειρά της έλαβε υπόψεις της τις ανησυχίες Obama για την ενότητα του δυτικού στρατοπέδου.

Αυτή τη φορά, η καγκελάριος είναι λιγότερο ισχυρή, ενώ την είσοδό του στην κυβέρνηση διαπραγματεύεται ένα κόμμα (το FDP) που άσκησε προεκλογική εκστρατεία προβάλλοντας τη δυνατότητα χρεοκοπίας κρατών-μελών, όπως η Ελλάδα, με παράλληλη έξοδο από το ευρώ.

Αλλά, βέβαια, ούτε το FDP θα καταστήσει κυβερνητική πολιτική το 100% των θέσεών του, ούτε ο Schaeuble θα εξαφανιστεί από το προσκήνιο. Αντιθέτως από το νέο του ρόλο αναλαμβάνει ακριβώς να εκτονώνει τις πιέσεις – σαν αυτές που θα μπορούσε να προκαλέσει το ελληνικό ζήτημα.

Ο πολύπειρος Schaeuble θα είναι οπωσδήποτε πολύ χρήσιμος στη διεύθυνση των εργασιών της ομοσπονδιακής Κάτω Βουλής, καθώς αυτή έχει πλέον μετατραπεί από τετρακομματική σε εξακομματική, περιλαμβάνοντας μάλιστα στους κόλπους της και τους επίδοξους "ταραξίες” της "Εναλλακτικής για τη Γερμανία” (AfD).

Schaeuble-Merkel: το "τρις εξαμαρτείν”

Το ότι η ιδέα για την μετακίνηση του Schaeuble προέκυψε από "ψηλά” και από νωρίς αποδεικνύεται και από το ότι αυτός που άνοιξε δημόσια τη σχετική συζήτηση τη Δευτέρα ήταν ο Guenther Oettinger, μοναδικός επίτροπος της Γερμανίας στην Κομισιόν (σε δεύτερη θητεία), ο οποίος βρισκόταν στο πλάι της Merkel κατά τις δηλώσεις της τη βραδιά των εκλογών. Ο ίδιος ο Schaeuble δεν είχε δώσει την παραμικρή ένδειξη ότι επιθυμεί πραγματικά να εγκαταλείψει το υπουργείο Οικονομικών.

Αν όντως εξαναγκάστηκε, τότε θα πρόκειται για το "τρις εξαμαρτείν” στις δύσκολες και περίπλοκες σχέσεις του με την Angela Merkel. Η σημερινή καγκελάριος, τότε γ.γ. του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος, ήταν το 1999 το πρώτο υψηλόβαθμο στέλεχος που πήρε, με επιφυλλίδα της στην Frankfurter Allgemeine, αποστάσεις από την κομματική ηγεσία για το σκάνδαλο των μαύρων ταμείων, που κατέστρεψε αναδρομικά την υπόληψη του "πατέρα της γερμανικής ενοποίησης” Helmut Kohl. Το σκάνδαλο αυτό οδήγησε στην παραίτηση και τον Wolfgang Schaeuble ο οποίος μετά την ήττα του Kohl στις εκλογές της προηγούμενης χρονιάς είχε αναλάβει την προεδρία της CDU. Ο άνθρωπος που επί πολλά χρόνια προεξοφλούνταν ότι θα είναι ο επόμενος Χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος υποχρεώθηκε να παραδώσει το κόμμα στην Angela Merkel.

Το δεύτερο πλήγμα ήρθε το 2004 όταν η Merkel απέφυγε να προτείνει τον Schaeuble για την προεδρία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας.

Η τωρινή αποχώρησή του από την κυβέρνηση δεν έχει βέβαια χαρακτήρα εξίσου δραματικό, εφόσον ο Schaeuble μόλις εόρτασε τα 75α γενέθλιά του και καλείται και από τον νέο του αξίωμα να συνεχίσει να επιτελεί τον ρόλο του μεγάλου εγγυητή της σταθερότητας του συνασπισμού εξουσίας – στις δύσκολες συνθήκες τις οποίες συνεπάγεται η προοπτική σχηματισμού, για πρώτη φορά στα μεταπολεμικά χρονικά, τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού.

Υπενθυμίζεται ότι ο Wolfgang Schaeuble αποτελεί τον αρχαιότερο βουλευτή της Bundestag. Εξελέγη για πρώτη φορά το 1972, σε ηλικία τριάντα ετών, και η βουλευτική θητεία που θα εγκαινιάσει σε λίγες μέρες θα είναι η 13η στη σειρά. Προβλεπόταν ούτως ή άλλως να προεδρεύσει της εναρκτήριας συνεδρίασης του κοινοβουλίου πριν από την εκλογή προεδρείου.

Η κυβερνητική του θητεία τον έφερε στις θέσεις του υπουργού παρά τω καγκελαρίω το 1984-1989, του υπουργού Εσωτερικών κατά την επανένωση των Γερμανιών (1989-1991) και εκ νέου κατά τον "μεγάλο συνασπισμό” της πρώτης κυβέρνησης Merkel. Στο υπουργείο Οικονομικών υπηρετεί ανελλιπώς από το 2009, οπότε σχηματίσθηκε η δεύτερη κυβέρνηση Merkel, με τη συνεργασία CDU και FDP.

Η εκλογή Schaeuble στην προεδρία της Bundestag σημαίνει ότι θα χρειαστεί να εξευρεθεί αντικαταστάτης του στο υπουργείο προτού ολοκληρωθούν οι συνομιλίες για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης. Το πόσο προσωρινός θα είναι αυτός αποτελεί ανοικτό ερώτημα.

Capital.gr