Επενδυτική «επιδρομή» Ερντογάν στη Σερβία

Συνοδευόμενος από δεκάδες τούρκους επιχειρηματίες, ο πρόεδρος Ερντογάν επισκέπτεται σήμερα τη Σερβία. Οι πόρτες είναι ορθάνοιχτες αλλά η Άγκυρα επιδιώκει να ασκήσει και πολιτική επιρροή στις παρυφές της ΕΕ.

(Getty Images/AFP/O. Bunic/O. Kose)

Βαθύ μπλε καρό σακκάκι. Αυτή η ενδυματολογική ομοιότητα έφερε τον περασμένο Απρίλιο τύχη στους δύο πολιτικούς. Ετσι ντυμένος πήγε ο Αλεξάντερ Βούτσιτς να ψηφίσει στις προεδρικές εκλογές στη Σερβία, που κέρδισε από τον πρώτο γύρο. Με το ίδιο outfit πήγε να ψηφίσει και ο Ταγίπ Ερντογάν, ο τούρκος ομόλογός του, στο δημοψήφισμα για την αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία. Ένα συμβολικής σημασίας κομμάτι υφάσματος που κάνει τους δύο πολιτικούς πιο μοντέρνους και πιο χαλαρούς.

«Με τη σέσουλα τα τουρκικά λεφτά»

Οι δύο πρόεδροι σε παλαιότερη συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη

Βέβαια, δεν είναι μόνο το ενδυματολογικό στιλ που ενώνει τους δύο πολιτικούς, αλλά και η ροπή τους στην απόλυτη άσκηση εξουσίας, ο παραγκωνισμός της αντιπολίτευσης και των επικριτικών ΜΜΕ. Σήμερα, ο Βούτσιτς υποδέχεται τον Ερντογάν, τον οποίο συνοδεύει αντιπροσωπεία 150 επιχειρηματιών και οικονομικών παραγόντων. Τόσο ασυνήθιστο δεν είναι για τον τούρκο πρόεδρο η συνοδεία από μπουλούκι επενδυτών, αλλά για τη Σερβία είναι ένα γεγονός, το οποίο επιτρέπει στον σέρβο πρόεδρο να αποκομίσει οφέλη στα μάτια των συμπατριωτών του. Το μήνυμά του είναι ότι τα λεφτά θα τρέξουν με τη σέσουλα! Και βρίσκει εύφορο έδαφος από τουρκικής πλευράς, αλλά για άλλο λόγο. Η μαγική λέξη είναι εξαγωγές. Μόνο όποιος αυξήσει τις εξαγωγές του μπορεί να εκπληρώσει τις υποσχέσεις για ανάπτυξη ύψους 5,5% ετησίως.

Τα Δυτικά Βαλκάνια προσφέρουν στους τούρκους επενδυτές φτηνά εργατικά χέρια και μιαν ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. «Η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ έχει πρακτικά πεθάνει, λόγω αυτού αποτελεί αποφασιστικής σημασίας προτέρημα, εάν οι τούρκοι επιχειρηματίες παράγουν σε χώρες πιο κοντά στην ΕΕ ή ακόμη και σε μέλη της», υποστηρίζει ο οικονομολόγος και πολιτικός σχολιαστής Ατίλα Γεσίλαντα στην Κωνσταντινούπολη. Αντίθετα ο Βούτσιτς εναποθέτει τις ελπίδες σε φρέσκο χρήμα και νέες θέσεις εργασίες. Είναι μάλιστα διατεθειμένος να πληρώσει σε ξένους επενδυτές το ποσό των 10.000 ευρώ για κάθε θέση εργασίας, ελπίζοντας να γίνει το νούμερο ένα στην ανάπτυξη στην περιοχή.

Όχι μόνο επενδυτικό ενδιαφέρον

Ο σέρβος πρόεδρος χρειάζεται επιτυχίες στον οικονομικό τομέα

Το θέμα είναι ότι το τουρκικό χρήμα θα πέσει σε βιομηχανίες με μικρή προστιθέμενη αξία, όπου χρειάζονται απλοί εργάτες και όχι προσωπικό πρωτοπορίας, επισημαίνει ο Γεσιλάντα. Ήδη πάνω από 1000 εργάτες στη Σερβία κατασκευάζουν φτηνά τζιν για τουρκικές επιχειρήσεις, αριθμός που σύμφωνα με τη σερβική κυβέρνηση θα τριπλασιαστεί. Επιπλέον, στην τουρκική κοινή γνώμη έχει διαρρεύσει ότι υπάρχει τουρκικό ενδιαφέρον για τη βιομηχανία ξύλου και παραγωγής γαλακτοκομικών. Επενδυτική εισβολή ή «οι Τούρκοι εισβάλουν και πάλι στη Σερβία», όπως τιτλοφορούσε πέρυσι η λαϊκή εφημερία Blic σχετικό άρθρο, ορμώμενη από το ιστορικό παρελθόν. Βέβαια, αυτή τη φορά ο τόνος είναι θετικός. Η Μπιγιάνα Στεπάνοβιτς, αρχισυντάκτρια της οικονομικής επιθεώρησης «Νova economija» συστήνει περισσότερο ρεαλισμό, μιας και μέχρι τώρα οι τουρκικές επενδύσεις στην περιοχή δεν ήταν αξιόλογες. Σε 6 βαλκανικές χώρες με 20 εκ. κατοίκους οι εξαγωγές δεν ξεπέρασαν τα δύο δις δολάρια. Αλλά προς το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ με λιγότερο από 10 εκ. κατοίκους οι Τούρκοι εξήγαγαν πολύ περισσότερο.

Βέβαια, παρατηρητές υποθέτουν ότι η Τουρκία δεν εποφθαλμιά να κατακτήσει τα Βαλκάνια μόνο επενδυτικά. Σε χώρες με μουσουλμανικό στοιχείο χρηματοδοτεί σχολεία και ανθρωπιστικές οργανώσεις. «Έχουμε να κάνουμε με έναν νεοοθωμανισμό, η Τουρκία ζει με την αυταπάτη ότι οι πάλαι ποτέ κατακτήσεις της θα την δεχθούν με ανοιχτές αγκάλες», υποστηρίζει ο Ατίλα Γεσίλαντα. «Αν και δεν ισχύει, η Τουρκία έχει λόγους να ενδιαφέρεται για την περιοχή και πολιτικά. Από τη μια η περιοχή χρειάζεται σταθερότητα, από την άλλη όμως η τουρκική κυβέρνηση πιστεύει – και το θεωρώ λάθος – ότι μεσοπρόθεσμα η ΕΕ θα γίνει αντίπαλος και όχι εταίρος. Και τα Βαλκάνια μπορεί να γίνουν χώρος όπου θα εκδηλωθούν οι αντιπαραθέσεις», καταλήγει ο τούρκος σχολιαστής.

Νεμάνγια Ρούγεβιτς / Ειρήνη Αναστασοπούλου

Deutsche Welle