Paradise Papers: Αποκαλύψεις για την Proton, την Πειραιώς και τις offshore

Αποκαλύψεις σχετικά με την Proton Bank και την Τράπεζα Πειραιώς σε σχέση με offshore δραστηριότητες περιλαμβάνουν τα «Paradise Papers», όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του «Έθνους».

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, στα έγγραφα της διαρροής περιλαμβάνονται στοιχεία που αναζητούσαν αλλά δεν έβρισκαν οι ελεγκτές της ΤτΕ το 2011, όταν έλεγχαν τα δάνεια που παρείχε η Proton Bank.

Τον Μάρτιο του 2011, κλιμάκιο της ΤτΕ κατά τη διάρκεια των ελέγχων για τα δάνεια της Proton Bank ζήτησε από την τράπεζα τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων (δηλαδή των φυσικών προσώπων) που κατέχουν μετοχές σε τρία νεοσύστατα funds που ιδρύθηκαν στα Νησιά Κέιμαν και έλαβαν από την Proton συνολικά δάνεια ύψους άνω των 81 εκατ. ευρώ. Ο λόγος που δόθηκαν αυτά τα δάνεια φέρεται να ήταν για τη συμμετοχή των συγκεκριμένων funds στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς εκείνη την εποχή. Τα τρία funds συστάθηκαν αρχικά ως offshore εταιρείες τον Σεπτέμβριο του 2010 και άρχισαν να λειτουργούν ως funds τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς. Τα δάνεια των 81 εκατ. και άνω φέρεται να δόθηκαν τον Ιανουάριο του 2011.

Όταν οι ελεγκτές της ΤτΕ ζήτησαν τα στοιχεία αυτών που μετείχαν στα τρία funds, βρήκαν, σύμφωνα με το πόρισμα που συνέταξαν, κλειστή πόρτα. «Έμφαση δίνεται στην άρνηση εκ μέρους των πιστούχων για γνωστοποίηση των φυσικών προσώπων που κατέχουν τις μετοχές αυτών των funds προς την τράπεζα (Proton) καθώς και στο κλιμάκιο ελέγχου, το οποίο είχε ζητήσει τα εν λόγω στοιχεία με έγγραφη επιστολή από τις 22/3/2011» έγραψαν σχετικά οι ελεγκτές στο εν λόγω πόρισμα της ΤτΕ.

Όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα του «Έθνους». Δεν ήταν μόνο τα στοιχεία των προσώπων που μετείχαν στα funds: Κατά τους ελέγχους της ΤτΕ βρέθηκε ότι ένα ποσό ύψους σχεδόν 2,5 εκατ. ευρώ από τα δάνεια των 81,4 εκατ. πληρώθηκε στην Boukoleon Holdings, μια άλλη offshore με έδρα τα Κέιμαν. Οι ελεγκτές δεν μπορούσαν να καταλάβουν ποια ήταν η σχέση της Boukoleon με τα funds που έλαβαν τα δάνεια, καθώς η εταιρεία που διαχειριζόταν τις επενδύσεις των funds ήταν ένα άλλο fund με έδρα τα Κέιμαν, το Hellenic Alternative Management, του οποίου τη διαχείριση είχε η Sciens Capital Management Holdings Ltd., βασικός μέτοχος της οποίας ήταν ο Ιωάννης Ρήγας του Ομίλου Sciens, που περιλαμβάνει και την ελληνική Sciens Διεθνής Συμμετοχών. Η τελευταία ήταν η πρώην Πειραιώς Real Estate, που μετονομάστηκε σε Solvency και στη συνέχεια έλαβε την επωνυμία Sciens Διεθνής Συμμετοχών και ανάμεσα σε άλλα την περίοδο των ελέγχων της ΤτΕ στην Proton συμμετείχε σε εταιρεία που εκμεταλλεύεται καζίνο, σε εταιρεία αεροσκαφών και σε εταιρεία ακίνητης περιουσίας. Όπως καταγράφηκε στο πόρισμα της ΤτΕ, βάσει προφορικής απάντησης που δόθηκε το 2011 από τον Θεόδωρο Ρήγα, αδελφό του Ιωάννη Ρήγα και μέλος του ΔΣ της Sciens Διεθνούς Συμμετοχών, το ποσό των 2,5 εκατ. καταβλήθηκε στη Boukoleon για «management fees», δηλαδή ποσό για διαχείριση, ποσό που η Boukoleon είχε ήδη πληρώσει προς της Sciens Capital Management. Οι ελεγκτές χαρακτήρισαν στο πόρισμα αβάσιμη την απάντηση. Έπειτα από αιτήματα, παρουσιάστηκαν για τη Boukoleon τρία τιμολόγια, που χρέωναν το κάθε fund αντίστοιχα ανάλογα με τις μετοχές της Τράπεζας Πειραιώς που είχαν αγοραστεί με τα δάνεια.

Συνοπτικά, οι πραγματικοί δικαιούχοι των εμπλεκόμενων offshore έλειπαν από την εικόνα. Στις παρατηρήσεις τους οι ελεγκτές ανέφεραν πως τα εν λόγω δάνεια αποτελούν παραβίαση της πιστωτικής πολιτικής της Proton Bank. Βάσει των στοιχείων που διέρρευσαν, φαίνεται ποιοι και ποιες εταιρείες συνδέονται με τη Boukoleon. Από τα αρχεία της Appleby φαίνεται ότι στο παρελθόν ως δικαιούχος της Boukoleon εμφανιζόταν ένα trust που είχε ιδρύσει η ίδια η δικηγορική εταιρεία στα Κέιμαν, το Appleby Trust, που αναλάμβανε να παίζει αυτόν τον ρόλο σε εκατοντάδες εταιρείες που είχε συστήσει η Appleby για να μη φαίνονται τα ονόματα των πραγματικών ιδιοκτητών.

Στα στοιχεία εμφανίζεται ως πραγματικός δικαιούχος μόνο το Appleby Trust των Κέιμαν. Όσον αφορά στους μετόχους, από το 2004 και μετά αναφέρονται οι εξής: Panton G. Wayne (πρώην στέλεχος της δικηγορικής εταιρείας Walkers, με ειδίκευση στις offshore στα Κέιμαν, που το 2013 ανέλαβε ΥΠΟΙΚ των Κέιμαν), Ian Gobin (δικηγόρος της Walkers που μετά βρέθηκε στην Appleby- θεωρούμενος «ονομαστικός μέτοχος»), Christopher Meyering (Sciens Capital Management), Ιωάννης και Θεόδωρος Ρήγας.

Όπως αναφέρει το «Έθνος», ερωτηθείς σχετικά απάντησε πως «θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι δεν είμαι ιδιοκτήτης καμίας offshore εταιρείας τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν. Επιπροσθέτως σας ενημερώνω ότι ουδένα φόρο έχω αποφύγει, αλλά αντιθέτως τυγχάνω να είμαι στο 1% των πιο “βαριά” φορολογούμενων Ελλήνων, βάσει της φορολογικής μου δήλωσης. Η οποιαδήποτε ενασχόλησή μου με εταιρείες offshore είναι οργανική...ως εκ τούτου δεν είμαι πραγματικός δικαιούχος/ beneficial owner σε εταιρείες offshore και η όποια σχέση μου αφορά αποκλειστικά την επαγγελματική μου δραστηριότητα και είναι καθ'όλα νόμιμη».

Η Proton Bank ενέκρινε χρηματοδότηση μεγαλύτερη του 100% του κόστους επένδυσης των funds (δόθηκαν περίπου 12 εκατ. παραπάνω). Σύμφωνα με το πόρισμα, «διαπιστώνεται η ιδιαίτερα ευνοϊκή τιμολόγηση των πιστούχων (funds), ενώ υφίσταται σαφής παραβίαση των αρχών της εξασφάλισης της αποπληρωμής, του υψηλότερου κινδύνου- υψηλότερης επικέρδειας και της επιλεκτικής πολιτικής».

Επίσης, ο κ. Ρήγας ανέφερε για τα δάνεια πως «τα στοιχεία που περιγράφετε αποτελούν εκτιμήσεις, και μάλιστα αρχικές, όπως και σε όλα τα παρόμοια πορίσματα που προκύπτουν από το πόρισμα της ΤτΕ για την Proton Bank που συντάχθηκε το 2011», προσθέτοντας πως το πόρισμα έχει εξεταστεί πολλαπλώς και ενδελεχώς, και σε συνδυασμό με νέα στοιχεία το αποτέλεσμα ήταν η παραπομπή στη Δικαιοσύνη των συντελεστών του σκανδάλου της Proton Bank (Λαυρεντιάδης, Αθανάσογλου κλπ).

Η ιστορία δεν τελειώνει εδώ: Πριν τα τρία funds με έδρα τα Κέιμαν λάβουν τα δάνεια από την Proton, για να συμμετάσχουν στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, απέκτησαν μετοχές της Πειραιώς από άλλες offshore, που φέρεται να ήταν θυγατρικές τους, έτσι ώστε να ασκήσουν δικαίωμα προτίμησης κατά τη διαδικασία. Ένα από τα τρία funds που έλαβαν τα δάνεια από την Proton ήταν το Aurifex Institutional Holdings. Ανάμεσα στις θυγατρικές τους που έδωσαν τις μετοχές τους στο Aurifex, σύμφωνα με το πόρισμα της ΤτΕ, και η Nesfield Investments Inc. Αφού πέρασαν οι μετοχές από τη Nesfield Investments στο Aurifex, η πρώτη κατέστη ανενεργή και διεγράφη από τα εταιρικά μητρώα του Παναμά. Στα στοιχεία των Panama Papers εντοπίζεται η εταιρεία ως Nesfield Investments SA.

Σύμφωνα με αδημοσίευτα έγγραφα των Panama Papers, η Nesfield Investmens SA φέρεται να βρίσκεται σε επικοινωνία με την Τράπεζα Πειραιώς για πρώτη φορά το 2008 και φαίνεται να αποφασίζεται η λήψη δύο δανείων από την Πειραιώς, ύψους 3,5 και 2,2 εκατ. αντίστοιχα. Την περίοδο που αποφασίστηκε η λήψη τους, ο Παναμάς δεν είχε σε λειτουργία μηχανισμούς ώστε να διασφαλίζεται η ταυτότητα των κατόχων των ανώνυμων μετοχών.

Από τα αδημοσίευτα έγγραφα των Panama Papers, φαίνεται πως σε γενική συνέλευση των μετόχων της τράπεζας ως πληρεξούσιοι της Nesfield είχαν οριστεί δύο υψηλόβαθμα στελέχη της Πειραιώς. Δύο χρόνια μετά, τον Ιούνιο του 2010, ανάμεσα σε άλλα αδημοσίευτα έγγραφα, εντοπίζεται και μια επιστολή της Nesfield στην Πειραιώς. Όπως διευκρινίζεται από τους διευθυντές της συγκεκριμένης Nesfield, εκείνη την περίοδο πραγματικός δικαιούχος της offshore είναι μια άλλη offshore, με έδρα τα Κέιμαν, η Pan-Holdings Limited. Στην επιστολή διευκρινίζεται πως ένα από τα funds της Sciens, το Sciens Special Situations Master Fund Ltd έχει δικαίωμα ελέγχου επί των μετοχών της Pan-Holdings, καθώς και ότι η ελληνική Sciens Διεθνής Ανώνυμη Εταιρεία Επενδύσεων και Συμμετοχών επίσης έχει δικαίωμα ελέγχου επί των μετοχών της Sciens Special Situations Master Fund.

Η Nesfield Investments SA κατέστη ανενεργή στις 10 Φεβρουαρίου 2011, πριν την ημερομηνία που είχε οριστεί για την αποπληρωμή της πρώτης δόσης για το δάνειο που φέρεται να είχε λάβει από την Πειραιώς. Στο πόρισμα της ΤτΕ αναφέρεται ότι οι θυγατρικές offshore των funds που πήραν δάνεια από την Proton, ύψους 81 εκατ., διαλύθηκαν αφού πέρασαν τις μετοχές τους στα funds στις 18 Ιανουαρίου 2011.

The Huffington Post